Przynajmniej od kilku dekad powtarza się teza, iż ograniczenie podaży energii może przedłużyć życie. Dlaczego tak się dzieje? Z jednej strony uzyskanie dużej, nadmiarowej masy ciała powoduje nasilone ryzyko cukrzycy typu 2, a co za tym idzie wszystkich związanych z nią powikłań głównie sercowo-naczyniowych (mikroangiopatii np. uszkodzenia wzroku i makroangiopatii np. miażdżycy) czy raka.
- Duża waga obciąża cały organizm
- Historyczne eksperymenty
- Kwestia starzenia się i długości życia
- Badanie Calerie i kontrowersje z nim związane
- Podsumowanie
Duża waga obciąża cały organizm
Z drugiej strony nawet duża, beztłuszczowa masa ciała wymaga ciągłego dowozu energii, nieustannego rozbijania, trawienia i przyswajania składników odżywczych co wiąże się z obciążeniem żołądka, dwunastnicy, jelit, trzustki, wątroby, nerek itd. Wywołuje to też nasilony stres oksydacyjny i stan zapalny, wg teorii są one przyczyną licznych chorób i być może także procesu starzenia się.
Historyczne eksperymenty
Pogląd, że ograniczenie kalorii może wydłużyć życie, sięga lat 30. XX wieku, kiedy naukowcy donieśli, że zmniejszenie spożycia pokarmu wydłużyło życie Daphnia longispina, maleńkich skorupiaków nazywanych pchlicami. Ustrój człowieka jest bardziej skomplikowany, dlatego naukowcy nie są do końca pewni, jak ograniczenie podaży energii wpłynie na żywotność.
Być może jednym z najbardziej znanych orędowników ograniczenia kalorii dla ludzi był badacz gerontologii z UCLA Roy Walford, lekarz medycyny, patolog, który zyskał sławę 30 lat temu, służąc jako lekarz w eksperymencie Biosphere 2, zamkniętej w szkle społeczności, której mieszkańcy musieli hodować wszystkie rodzaje spożywanej żywności, przez co automatycznie dostarczali mniej energii. Niestety, sam Walford nie dożył sędziwego wieku, umierając z powodu komplikacji związanych ze stwardnieniem zanikowym bocznym w 2004 roku w wieku 79 lat.
Kwestia starzenia się i długości życia
Jednak prawie 2 dekady po śmierci Walforda, analiza próbek krwi pobranych od uczestników pierwszego badania, wykazała, iż mniejsza ilość energii w diecie przy jednoczesnym utrzymaniu odpowiedniego systemu odżywiania może spowolnić proces starzenia.
„Ograniczenie kalorii pozostaje jak dotąd najsolidniejszą metodą przedłużania życia u różnych gatunków, jest skuteczne również u co najmniej niektórych ludzi” powiedział profesor dr Pankaj Kapahi, specjalista badający kwestie starzenia się ludzi.
Badanie Calerie i kontrowersje z nim związane
W badaniu Comprehensive Assessment of Long-term Effects of Reducing Intake of Energy (CALERIE) wzięło udział 220 osób dorosłych bez otyłości, w wieku od 21 do 50 lat. Mieli ograniczyć podaż energii o 25%. Uczestnicy CALERIE, z których 70% stanowiły kobiety, na początku badania byli szczupli lub mieli lekką nadwagę. Udało im się ograniczyć podaż energii o 12%. Mimo słabszego ograniczenia kalorii interwencja przyczyniła się do poprawy wielu czynników ryzyka kardiometabolicznego, w tym stężenia cholesterolu, ciśnienia krwi, białka C-reaktywnego (stan zapalny) i tolerancji glukozy (insulinooporność).
Przeprowadzono analizę krwi pobranej od uczestników CALERIE. W badaniu skupiono się na związku między ograniczeniem kalorycznym a miarami metylacji DNA związanymi ze starzeniem.
Co stwierdzili naukowcy?
Naukowcy nie stwierdzili wpływu ograniczenia kalorii na rozmaite miary (zegary PhenoAge lub GrimAge). Odnotowano jednak wpływ na trzeci miernik i było to spowolnienie starzenia od 2% do 3%, co według innych badań przekłada się na zmniejszenie ryzyka śmiertelności o 10% do 15%, podobnie jak w przypadku rzucenia palenia. „Wyniki były słabsze, niż się spodziewaliśmy” – powiedział Ferrucci, współautor badania. „Główny cel nie został osiągnięty”.
Podsumowanie
Jednak trudno powiedzieć, czy 2-letnia obserwacja pozwala cokolwiek przewidywać. Dlatego naukowcy rozpoczęli kolejne badanie „CALERIE Legacy Study”, a obserwacja będzie trwała nawet 15 lat. Być może wtedy dowiemy się, czy ograniczenie podaży energii skutkuje trwałą poprawą rozmaitych parametrów związanych ze starzeniem się.
Referencje:
- Rita Rubin i in. Cut Calories, Lengthen Life Span? Randomized Trial Uncovers Evidence That Calorie Restriction Might Slow Aging, but Questions Remain https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2802700