Które mity na temat chorób serca są wciąż żywe? Choroby serca, to jedna z najczęstszych przyczyn śmierci wśród osób dorosłych. Biorąc pod uwagę, jak są powszechne, nie dziwi fakt, że istnieje wokół nich wiele różnych przekonań, także tych błędnych, tzw. mitów. I choć nauka postępuje i rozwiewa wiele z nich, to i tak niektóre przetrwały w naszych głowach. Przyjrzyjmy się bliżej krążącym mitom, opierając się na najbardziej aktualnych faktach i informacjach od ekspertów medycznych.
Mit: Choroby serca dotykają tylko osoby starsze
Fakt: To prawda, że wiek jest czynnikiem ryzyka chorób serca i udaru mózgu, ale oba mogą wystąpić w każdym wieku. Około 10% zawałów serca występuje u osób poniżej 45. roku życia, z których wiele jest pozornie zdrowych i ma niewiele oczywistych czynników ryzyka. Istnieją jednak subtelne czynniki, o których ludzie nie zawsze wiedzą. Na przykład kobiety stosujące doustne środki antykoncepcyjne lub palące papierosy są bardziej narażone na zakrzepy krwi prowadzące do udarów i zawałów serca.
Czynniki genetyczne
Kolejnym czynnikiem ryzyka są genetyczne predyspozycje do wysokiego poziomu cholesterolu lub nadciśnienia, które od najmłodszych lat przyspieszają rozwój miażdżycy. Dlatego dość ważna jest znajomość historii swojej rodziny. Jeśli masz krewnego płci męskiej pierwszego stopnia (rodzeństwo lub rodzica), który miał zawał serca lub udar przed pięćdziesiątym piątym rokiem życia, lub krewną kobietę, która miała taki zawał przed sześćdziesiątym piątym rokiem życia, możesz być narażony na większe ryzyko ze względu na historię rodziny. Jeśli masz więcej niż jednego krewnego spełniającego to kryterium, ryzyko jest jeszcze większe.
Lipidy we krwi też mają znaczenie. Jeśli masz znacząco podwyższony cholesterol LDL, możesz mieć także gen warunkujący chorobę zwaną hipercholesterolemią rodzinną, która nieleczona stwarza znaczne ryzyko zawału serca lub udaru mózgu przed 50. rokiem życia. Niekontrolowane nadciśnienie również zwiększa ryzyko zachorowania.
Jednak posiadanie predyspozycji genetycznych nie oznacza, że na pewno rozwinie się u Ciebie choroba sercowo-naczyniowa. Po pierwsze, nie jest to wyrok, ale prawdopodobieństwo, a po drugie, masz wpływ na swój styl życia, który można obniżyć ryzyko chorób układu krążenia. Dbając o zdrowe odżywianie, regularną aktywność i unikając używek, jesteś w stanie zdziałać dla siebie wiele dobrego.
Mit: Niewydolność serca oznacza, że serce przestało działać
Fakt: Nie powinno dziwić, że ludzie widzą słowo „porażka” i wierzą, że niewydolność serca oznacza, że serce już nie pracuje. Ale tak naprawdę oznacza to, że mięsień sercowy stał się słabszy i mniej wydajny w pompowaniu krwi i tlenu. To nie tak, że Twoje serce się poddaje i w ogóle nie może działać. Różne leki mogą poprawić czynność serca i łagodzić objawy przez dziesięciolecia. Ponadto praktyki związane ze stylem życia, takie jak dieta niskosodowa, mogą pomóc w leczeniu objawów.
Mit: Zawały serca zawsze powodują silny ból w klatce piersiowej
Fakt: Co przychodzi Ci na myśl, gdy myślisz o zawale serca? Oczami wyobraźni możesz zobaczyć osobę trzymającą się za klatkę piersiową, która ledwo łapie powietrze. Zawał serca jednak nie zawsze wiąże się z bólem. Czasami są one nawet niezauważalne, nawet lekarze niekiedy traktują różne stany jako niezwiązane z sercem, co na dobrą sprawą może być błędną diagnozą. Warto też wiedzieć, że kobiety mogą mieć znacznie subtelniejsze objawy, niż mężczyźni. Jaki z tego wniosek? Nie czekaj, jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś w Twoim otoczeniu może mieć zawał serca. Od razu dzwoń po pogotowie.
Mit: Osoby z chorobami serca powinny unikać ćwiczeń
Fakt: Ta przestarzała rada miała sens kilkadziesiąt lat temu, kiedy choroby serca często postępowały szybko po diagnozie, a świadomość, jak je leczyć i zapobiegać, była mniejsza. Obecnie większość osób ze stabilną chorobą serca może bezpiecznie wykonywać ćwiczenia aerobowe oraz trening oporowy. Ćwiczenia zwiększają wytrzymałość, wzmacniają mięsień sercowy, zmniejszają stany zapalne i mogą poprawić zdrowie psychiczne. Jeśli jednak cierpisz na chorobę układu krążenia lub jakikolwiek rodzaj choroby serca, powinieneś porozmawiać ze swoim lekarzem o tym, jakie rodzaje ćwiczeń są odpowiednie, biorąc pod uwagę Twoje zdrowie.
Mit: Cukrzyca nie szkodzi sercu, jeśli będzie kontrolowana
Fakt: Nawet jeśli kontrolujesz poziom cukru we krwi za pomocą leków, diety i ćwiczeń fizycznych, ryzyko zawału serca lub udaru nie spada do zera. Cukrzyca przyspiesza miażdżycę, co czyni ją głównym czynnikiem ryzyka zawału serca i udaru mózgu. Zwiększa również ryzyko, wchodząc w interakcję z innymi czynnikami, takimi jak wysokie ciśnienie krwi i cholesterol. Kluczowe jest zatem kontrolowanie swojego stanu zdrowia pod okiem lekarza.
Czynniki związane ze stylem życia obniżające ryzyko
Źródła podają, że około 80% ryzyka sercowo-naczyniowego wynika ze stylu życia i narażenia środowiskowego, a nie z genów. Zatem styl życia ma znaczenie dla zdrowia serca i naczyń krwionośnych. Oto czynniki stylu życia, które – jak pokazuje nauka – mogą obniżyć ryzyko:
- zadbaj o dietę, jedząc jak najmniej przetworzoną żywność, chude białko, zdrowe tłuszcze i produkty pełnoziarniste. Twoją inspiracją może być dieta śródziemnomorska
- znajdź czas na 150 minut tygodniowo na aktywność aerobową o umiarkowanej intensywności lub 75 minut tygodniowo na bardziej intensywną aktywność
- co najmniej dwa razy w tygodniu wykonuj trening oporowy
- dbaj o utrzymanie prawidłowej masy ciała
- unikaj używek takich jak papierosy i alkohol
- priorytetowo traktuj swój sen
- naucz się zarządzać stresem
- regularnie wykonuj podstawowe badania w tym swoje ciśnienie, poziom cholesterolu i cukru we krwi.
Podsumowanie
Jak widzisz nie wszystko, o czym się mówi, ma zawsze rację bytu. Mity mogą powodować ogromne zamieszanie w kwestii Twojego zdrowia. Owszem, nie wiemy jeszcze wszystkiego o chorobach serca, ale nauka wciąż postępuje i wiele spraw zostało już zweryfikowanych.
Jak już wiesz, geny mogą mieć wpływ na ryzyko zachorowania, ale to styl życia ma tutaj ogromną moc. Niezależnie od tego, jaka jest historia Twojej rodziny, zadbaj o zdrową dietę, regularny ruch, dobry sen, odporność na stres i unikaj wszelkich używek.
Źródła:
- About Women and Heart Disease | Heart Disease | CDC
- Heart disease and women | Office on Women's Health (womenshealth.gov)
- An Update on Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids and Cardiovascular Health - PubMed (nih.gov)
- Diabetes and Heart Disease: How to Manage Your Risk | Abbott Newsroom
- Fish oil supplements linked with heart rhythm disorder (escardio.org)
- https://www.heart.org/en/news/2019/03/21/environment-culture-other-social-determinants-play-big-role-in-heart-health
