Jak wiadomo, Twój styl życia, a w szczególności, to, co jesz i ile się ruszasz, wpływa na zdrowie mózgu. Istnieją jednak i inne czynniki, które wpływają na kondycję i starzenie się tego narządu. Naukowcy z Wydziału Neurologii Klinicznej Nuffield na Uniwersytecie Oksfordzkim przeanalizowali skany mózgów ponad 40 000 Brytyjczyków w wieku powyżej czterdziestu pięciu lat.
Na jakie czynniki masz wpływ?
Na podstawie tych danych sklasyfikowali tak zwane „modyfikowalne” (czyli takie, na które możemy w mniejszym lub większym stopniu wpływać) czynniki ryzyka demencji. Należą do nich m.in. wspomniana już dieta i aktywność fizyczna, ale i ciśnienie krwi, cukrzyca, cholesterol, masa ciała, używki takie jak alkohol i papierosy, depresja, stany zapalne, zanieczyszczenia i wiele innych.
Jakie czynniki są najbardziej szkodliwe dla naszego mózgu?
Na podstawie badań naukowcy zidentyfikowali „słaby punkt” w mózgu. Jest to obszar, który jest najbardziej podatny na wpływ cukrzycy, zanieczyszczeń powietrza spowodowanych ruchem drogowym i alkohol. Co ciekawe, ta część mózgu jest również bardziej podatna na schizofrenię – zaburzenie zdrowia psychicznego, które powoduje szeroki zakres objawów, w tym urojenia i halucynacje. Przyjrzyjmy się tym czynnikom.
Cukrzyca i jej krytyczna rola w starzeniu się mózgu
Cukrzyca jest czynnikiem ryzyka wielu problemów zdrowotnych, w tym demencji. Tak naprawdę uszkadza każdy organ w ludzkim ciele, łącznie z mózgiem. Jednym ze sposobów, w jaki cukrzyca i niekontrolowany poziom cukru we krwi uszkadzają mózg, jest uszkodzenie maleńkich naczyń krwionośnych przenoszących krew, tlen i składniki odżywcze. Kiedy cukrzyca uszkadza te naczynia, zmniejsza przepływ krwi do części mózgu przetwarzających informacje.
Ponadto badania pokazują, że osoby, które mają problem z kontrolą poziomu cukru we krwi, mają w mózgu więcej płytek beta-amyloidowych, czyli uszkodzonych białek, co można zaobserwować u osób chorych na chorobę Alzheimera. W rzeczywistości demencję czasami nazywa się „cukrzycą typu 3”. Dlatego ważne jest, aby za pomocą diety i ćwiczeń utrzymać poziomu cukru w ryzach. Istotne jest również kontrolowanie innych czynników ryzyka, takich jak zaburzenia lipidowe i wysokie ciśnienie krwi.
Alkohol
Spożywanie większych ilości alkoholu dla nikogo nie jest zdrowe. A warto wiedzieć, że jest szczególnie szkodliwe dla funkcji poznawczych i może zwiększać ryzyko demencji. W jaki sposób alkohol szkodzi zdrowiu mózgu? Napoje alkoholowe mogą niszczyć komórki nerwowe w hipokampie, rejonie mózgu odpowiedzialnym za pamięć. Nadmierne spożycie alkoholu może również prowadzić do niedoborów witamin z grupy B, zwłaszcza tiaminy, co negatywnie wpływa na pamięć i funkcjonowanie mózgu.
Alkohol, poprzez uszkadzanie naczyń krwionośnych, zwiększa ryzyko chorób serca i udaru, co jest także szkodliwe dla zdrowia mózgu. Każdy też doskonale wie, że alkohol wpływa na funkcje poznawcze. Wystarczy poobserwować kogoś pod wpływem. Częste tego typu sytuacje nie przechodzą bez echa i mogą trwale uszkodzić działanie naszego mózgu.
Zanieczyszczenie powietrza spowodowane ruchem drogowym
Spaliny wydobywające się z samochodu nie tylko mają nieprzyjemny zapach, ale mogą mieć negatywny wpływ na nasze zdrowie. Spaliny drogowe to mieszanina cząstek stałych, tlenków azotu i dwutlenku węgla. Szczególną obawę budzi PM2,5, drobny pył zawieszony, który podczas wdychania może z łatwością przedostać się do krwiobiegu, a w konsekwencji do mózgu. Powoduje stres oksydacyjny i zapalenie naczyń krwionośnych. Koniec końców przyczynia się do chorób układu krążenia i demencji.
Podsumowanie
Chociaż perspektywa pogorszenia funkcji poznawczych i demencji może być zniechęcająca, dobra wiadomość jest taka, że możemy wpływać na zdrowie naszego mózgu poprzez wybory związane ze stylem życia. Zajmując się modyfikowalnymi czynnikami ryzyka, takimi jak cukrzyca, spożycie alkoholu i narażenie na zanieczyszczenie powietrza, możemy podjąć proaktywne kroki w celu ochrony naszych zdolności poznawczych i potencjalnie zmniejszyć ryzyko chorób neurodegeneracyjnych.
Źródła:
The effects of genetic and modifiable risk factors on brain regions vulnerable to ageing and disease | Nature Communications
Air Pollution and Incidence of Dementia | Neurology
Alcohol and Dementia - What is the Link? A Systematic Review - PubMed (nih.gov)
Risk factors for developing dementia in type 2 diabetes mellitus patients with mild cognitive impairment - PMC (nih.gov)
https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1215740
