W przypadku osób starszych trudno mówić o jednoznacznym kierunku, w jakim powinna zmieniać się waga pacjenta. Z jednej bowiem strony, musimy zadbać o to, aby otyłość, którą często obserwuje się w początkach "jesieni życia", nie generowała dodatkowych problemów zdrowotnych. A tak niestety często się dzieje…
Z drugiej zaś strony nadmierna (zwłaszcza gwałtowna) utrata masy ciała u osób starszych może prowadzić do pogorszenia jakości ich życia, w tym na przykład poruszania się, a to w konsekwencji może być powiązane nawet ze wzrostem śmiertelności. W tym artykule przyjrzymy się zatem znaczeniu zachowania właściwej wagi ciała u osób starszych. Będziemy rozpatrywać więc dwa osobne przypadki.
Występująca nadwaga - Cel redukcja tkanki tłuszczowej
Mało kogo trzeba przekonywać o tym, że otyłość może być związana z wieloma problemami związanymi ze zdrowiem. Aby jednak nie pozostać gołosłownym, warto wymienić tutaj choćby kilka zagrożeń z tym związanych.
Nadmierna otyłość często wiązana jest z:
Występowaniem przewlekłych chorób metabolicznych
U osób młodych i w średnim wieku istnieje jasna zależność: większa ilość tkanki tłuszczowej może oznaczać większe ryzyko występowania zespołu metabolicznego, cukrzycy typu 2, większego ryzyka występowania niektórych nowotworów.
U osób starszych natomiast ta zależność nie jest już tak oczywista. W dalszym jednak ciągu obserwuje się ten związek. Występowaniem chorób układu sercowo-naczyniowego, choroby niedokrwiennej serca i udaru.
Otyłość przyczyniać się może do narastania ryzyka występowania problemów ze strony układu sercowo-naczyniowego. Do tego stanu rzeczy przyczyniać się może tutaj m.in. występujące nadciśnienie i nieprawidłowe parametry krwi pod kątem cholesterolu i trójglicerydów. Szczególnie niebezpieczny trend występuje wtedy, gdy osoba w średnim wieku zaczyna gromadzić w niekontrolowany sposób tkankę tłuszczową. Może się to przełożyć w starszym wieku na zwiększone ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego.
Nie jest natomiast w pełni jasna zależność u starszych osób między występowaniem otyłości a ryzykiem udaru mózgu. Najprawdopodobniej bardziej narażone są na to starsze panie.
Aby jeszcze nieco bardziej zaciemnić obraz, warto wspomnieć o tym, że mimo tego, iż ogólnie mówiąc, osoby otyłe mają zwiększone ryzyko występowania chorób układu sercowo-naczyniowego, to niektóre badania sugerują paradoksalne powiązanie występowania otyłości u osób starszych z mniejszym ryzykiem zgonu ze względu na choroby układu sercowo-naczyniowego.
Występowanie problemów z niepełnosprawnością, osłabieniem, czy obniżoną jakością życia
Nie trzeba być Einsteinem, aby zrozumieć, że nadmiernie obciążony aparat ruchu, przez występowanie otyłości, z czasem może zacząć odmawiać posłuszeństwa. Najczęściej objawia się to występowaniem choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych. Problemy z poruszaniem się najczęściej będą zatem łączyły się ze zmniejszeniem spontanicznej aktywności ruchowej - mało się ruszam, bo przecież bolą mnie stawy… To zjawisko może prowadzić do z jednej strony zwiększania występującej otyłości, z drugiej postępującemu wraz z wiekiem zanikowi tkanki mięśniowej - to zjawisko nazywamy sarkopenią.
Komfort życia takiej osoby ulega w tym momencie zdecydowanemu pogorszeniu. Bardzo często musi, przy wykonywaniu najprostszych rzeczy, bazować na pomocy osób trzecich.
Występowanie zwiększonego ryzyka śmiertelności
Wspomniałem już o tym, że u osób starszych następuje niejasny związek między występowaniem otyłości a samą śmiertelnością.
Naukowcy nazywają to zjawisko "paradoksem otyłości".
Ryzyko zwiększonego ryzyka śmiertelności w tym wieku ma kształt litery U, gdzie największe ryzyko zgonu występuje zarówno u osób cechujący się niedowagą, jak i otyłością. Dokładna analiza badań sugeruje, że problem może jednak leżeć nie w samej występującej otyłości, a w błędzie, jakim obciążony może być wskaźnik mierzenia otyłości - BMI. W końcu osoby o tym samym BMI mogą być szczupłe i aktywne ruchowo, ale również szczupłe, np. z powodu występujących dolegliwości i chorób. Różnić się mogą zatem zarówno ilością tkanki tłuszczowej, jak i ilości tkanki mięśniowej.
Szybko pojawiająca się niedowaga - Cel utrzymanie masy ciała
Wspomniałem, że problemem u osób starszych może być nie tylko otyłość, ale i nadmierna niedowaga. Jest to szczególnie niebezpieczne w przypadku drastycznego ubytku masy ciała. Najczęściej dzieje się to w wyniku postępujących chorób, przyjmowanych leków, utraty smaku, apetytu czy problemów trawiennych.
W takim w przypadku zachodzi konieczność zapewnienia pacjentowi smacznej, lekkostrawnej i właściwie skomponowanej diety, która zaspokoi jego potrzeby odżywcze, a nie spowoduje występowania dodatkowych dolegliwości.
