Przepuklina jest schorzeniem, w którym tkanki zaczynają wykraczać poza granice normalnego, typowego dla nich położenia. Zazwyczaj przepuklina zaburza pracę sąsiadujących struktur, a czasem występuje bezobjawowo. W świecie sportu przepuklina jest dość znanym terminem, którym opisuje się głównie przepukliny brzucha, pachwin lub kręgosłupa. W artykule postarałem się zebrać dla Was garść informacji na temat przepuklin — tego, jak je rozpoznać i co robić, gdy pojawi się ona w naszym ciele.
Jak powstaje przepuklina?
Przepuklina jest zjawiskiem, które formuje się w ciągu kilku, kilkunastu lat. Nie jest to schorzenie, które występuje nagle, które jest wynikiem zadziałania np. większej siły podczas treningu. Bardziej możemy porównać jej powstawanie do chorób o podłożu zwyrodnieniowym.
Może się przydarzyć, że wystąpi ona w momencie, gdy będziemy próbowali pobić własne rekordy siłowe i tkanki będą zmagać się z dużo większym przeciążeniem niż zazwyczaj. Jednak nie będzie to efekt jednorazowego zdarzenia, a bardziej sposób na przyspieszenie pojawienia się kontuzji.
W wyniku nakładania się mikrourazów dochodzi do rozerwania tkanek, gdzie zawartość zaczyna wykraczać poza miejsce uszkodzenia. Klasycznym przykładem jest przepuklina pępkowa, gdzie trzewia wychodzą do powłok skórnych w okolicy pępka. Innym bardzo popularnym przykładem jest przepuklina kręgosłupa. Uszkodzenie krążka międzykręgowego powoduje jego ucisk na struktury unerwienia kręgosłupa, powodując silne dolegliwości bólowe.
W zależności od rodzaju przepukliny może ona przebiegać praktycznie bezobjawowo, a jedyne co będziemy obserwować to niewielki guzek. Jednak może się przydarzyć, że wystąpią silne dolegliwości bólowe, gdy np. uciskane są nerwy. Dolegliwości bólowe nasilać będą się podczas wysiłku lub uruchomienia tłoczni brzusznej w takich czynnościach jak kichanie czy kaszel. Ból może również nasilać się w wyniku zwiększonego ciśnienia w organizmie, gdy mocno pracujemy tłocznią brzuszną.
Gdzie najczęściej występuje przepuklina?
Najczęściej występującymi przepuklinami u sportowców jest przepuklina brzuszna: pępkowa i pachwinowa oraz przepukliny kręgosłupa.
Przepuklina brzuszna
Zazwyczaj dotyczy okolic pępka, ale może również pojawić się w miejscu kresy białej. Przepuklina pępkowa zazwyczaj powiększa się w momencie wzrostu wysiłku, gdy uruchamiamy tłocznię brzuszną. Typowym zjawiskiem jest np. możliwość jej wepchnięcia palcami z powrotem do jamy brzusznej. W grupie tej wyróżniamy również przepukliny powstające np. w bliźnie pooperacyjnej, gdzie tkanki nie zrosły się w sposób prawidłowy i stworzyły możliwość wyjścia przepukliny.
Przepuklina pachwinowa
Występuje w miejscu, gdzie brzuch łączy się z udem. W piśmiennictwie medycznym wyróżniamy przepuklinę pachwinową prostą oraz skośną. Prosta występuje, gdy część jelita przechodzi przez kanał udowy i może dawać objawy niedrożności jelit, skośna natomiast, gdy część jelit wychodzi do worka mosznowego w przypadku mężczyzn lub w okolicy wargi sromowej u kobiet.
Przepuklina kręgosłupa
Umiejscowienie przepukliny kręgosłupa zależne jest od stopnia występowania zwyrodnienia krążków międzykręgowych. Najczęściej spotykane są przepukliny odcinka lędźwiowego kręgosłupa, gdzie dochodzi do silnych dolegliwości bólowych. Początkowe stadia przepukliny są mniej dokuczliwe, jednak zaawansowane formy dają o sobie znać w postaci znacznego bólu i ograniczenia czynności dnia codziennego. Osoby dotknięte przepukliną na pewno nie są w stanie myśleć o treningu siłowym, a zwykłe poruszanie się może być dla nich sporym wyzwaniem.
Czy można ćwiczyć z przepukliną?
Wszystko tak naprawdę zależy od stopnia rozwoju przepukliny. Osobiście znam wiele osób, które trenują dość intensywnie z przepuklinami na kręgosłupie czy też z przepukliną brzuszną. Zazwyczaj przepukliny brzuszne rozwijają się do pewnego stopnia, nie dają silnych dolegliwości bólowych, a jedynie wyglądają mało estetycznie. Wiele osób odwleka zabieg do momentu, gdy zaczną one być uciążliwe. Sprawa wygląda zupełnie inaczej w przypadku przepukliny pachwinowej.
Guz umiejscowiony w okolicy pachwiny czy genitaliów bywa bolesny i utrudnia chodzenie, dlatego interwencja chirurga wymagana jest dużo szybciej. Zazwyczaj osoby z przepuklinami pachwinowymi nie są aktywne fizycznie i oczekują na zabieg.
W przypadku przepukliny na kręgosłupie sprawa się komplikuje. Nie jest to dolegliwość, którą możemy we wczesnym stadium zauważyć, a diagnozujemy ją w momencie silnego bólu. Powiedzmy sobie szczerze, nawet delikatne bóle, sztywność grzbietu, ograniczenia ruchu nie są dla nas problemem, ale dopiero silny ból uniemożliwiający codzienne funkcjonowanie zmusza nas do diagnozy. Jednak należy też zaznaczyć, że ruch oraz trening siłowy jest wskazanym narzędziem do walki z przepuklinami na kręgosłupie. Powinien być on odpowiednio dawkowany i wdrożony w momencie, gdy przepuklina zostanie poddana np. terapii manualnej.
Podsumowując, osoby posiadające niewielkie przepukliny w obrębie brzucha czy kręgosłupa mogą trenować na siłowni. Trening powinien jednak być dostosowany do możliwości danej osoby. Wykluczamy ćwiczenia, które będą obciążały tłocznię brzuszną (ciągi, przysiady klasyczne, wyciskanie stojąc, klasyczne wiosłowanie ze sztangą, ciężkie serie wyciskania w leżeniu).
Jeżeli wykonujemy ćwiczenia wielostawowe, to powinny być one skonstruowane w taki sposób, aby ograniczyć pracę tłoczni brzusznej. Jednym ze sposobów na to jest zmniejszenie ilości powtórzeń w serii. Zamiast wykonywać np. 3 serie po 10 powtórzeń, wykonujemy 6 serii i po 5 powtórzeń. Oczywiście to, że zmniejszamy ilość powtórzeń, nie powinno wiązać się ze zwiększeniem obciążenia na sztandze.
Każdy przypadek jest indywidualny, a w razie tego typu problemów nasz stan zdrowia wymaga konsultacji lekarskiej.
O czym należy pamiętać?
- Przepuklina jest schorzeniem, które zazwyczaj wymaga interwencji chirurga.
- W zależności od miejsca występowania przepukliny może dawać ona silne dolegliwości bólowe.
- Trening na siłowni przy przepuklinie brzusznej i pachwinowej nie jest wskazany, wymaga konsultacji z lekarzem.
No ja mam i pępkową i pachwinową, i teraz w sezonie co tydzień na zawodach strongman startuje ale po sezonie tj listopad myśle że zoperuje obydwie na raz
Osoby zaawansowane, ktore maja juz rozbudowana mase mięśniową, czy stabilność mięśni core, to nieco inna kategoria :) w artykule odnosze sie bardziej do osob poczatkujacych, które borykają się z problemami zdrowotnymi.
Co do operacji, lepiej zrobic porządek. Są w literaturze skraje przypadku, gdzie mozna nawet zlapac sepse, jak dojdzie do pekniecia wewnątrzotrzewnowego.