Wbrew opiniom wygłaszanym przez „szamanów XXI wieku” stężenie cholesterolu i cały profil lipidowy mają znaczenie dla zdrowia. To nie znaczy, że mechaniczne obniżanie cholesterolu (całkowitego) lub jego transporterów (frakcji) przynosi korzyści zdrowotne — co do tego wcale nie ma pewności. W skład profilu lipidowego wchodzi cholesterol całkowity, frakcje cholesterolu (transportery np. HDL, LDL), stężenie trójglicerydów.
Wbrew obiegowym, całkowicie błędnym opiniom nie należy nazywać transportera HDL „dobrym”, a LDL „złym” cholesterolem. W rzeczywistości w badaniach naukowych oba rodzaje frakcji cholesterolu wiązały się z ryzykiem zdrowotnym. Jeśli „dobrego” HDL było za dużo, to również nie sprzyjał on długowieczności. Podobnie jest z cholesterolem całkowitym. Zbyt niskie, jak i zbyt wysokie stężenia są wiązane ze znaczącym skróceniem życia.
Jakie jest prawidłowe stężenie trójglicerydów?
Według norm ESAP stężenie:
- prawidłowe to mniej niż 150 mg/dL (<3,88 mmol/L)
- wysokie normalne mieści się w zakresie 150-199 mg/dL (3,88-5,15 mmol/L)
- wysokie to zakres 200-499 mg/dL (5,18-12,92 mmol/L)
- bardzo wysokie to przekraczające 500 mg/dL (≥12,95 mmol/L).
Jaki wpływ na zdrowie ma podwyższone stężenie trójglicerydów?
Cóż, analiza danych pochodzących od 262 500 osób z populacji ogólnej przyniosła następujące wyniki: odnotowano 10 200 przypadków choroby naczyń wieńcowych w czasie 12 lat obserwacji. Osoby mające najwyższe stężenia trójglicerydów były narażone na 70% wyższe ryzyko rozwoju choroby wieńcowej (coronary artery disease, CAD).
Jak podaje lekarz Andrew Cassar i in., przewlekła choroba wieńcowa występuje u ok. 16,8 mln osób w Stanach Zjednoczonych, w tym u 9,8 mln rozpoznano dławicę piersiową, a u prawie 8 mln wystąpił zawał mięśnia sercowego. W 2005 r. choroba wieńcowa spowodowała w tym kraju 607 tys. zgonów (co odpowiada 20% wszystkich zgonów), będąc ich najczęstszą przyczyną u kobiet i mężczyzn. Choroba wieńcowa polega na ograniczeniu dopływu krwi do serca, z czym wiąże się niewystarczająca ilość tlenu i składników odżywczych. Powszechnie nazywa się ją miażdżycą. Z kolei zawał serca polega na pęknięciu niestabilnej blaszki miażdżycowej i nagłym zablokowaniu dopływu krwi do serca.
Wyniki te zostały później potwierdzone w kolejnych badaniach prowadzonych pod egidą ERFC i TG-CDGC na ponad 300 tys. osób. Podobne wyniki przyniosły obserwacje dotyczące 75 700 uczestników badania, dotyczących mieszkańców Kopenhagi, w dwóch badaniach o czasie obserwacji wynoszącym ok. 4 lat. W tych badaniach ryzyko rozwoju choroby wieńcowej, ale także udaru niedokrwiennego, były istotnie powiązane ze stężeniami trójglicerydów, nawet po uwzględnieniu wieku, płci i innych czynników ryzyka.
W badaniach duńskich naukowców spadek stężenia trójglicerydów w różnych grupach wiązał się ze spadkiem ryzyka zdrowotnego.
W porównaniu do osób mających stężenie trójglicerydów w granicach co najmniej 4,00 mmol/L (za granicę normy uznaje się 3,88 mmol/L), ryzyko było mniejsze o:
- 20% przy stężeniu trójglicerydów w zakresie 3,99- 3
- 30% przy stężeniu trójglicerydów w zakresie 2,99 – 2
- 50% przy stężeniu trójglicerydów w zakresie 1,99 – 1
- 60% przy stężeniu trójglicerydów mniejszym niż 1 mmol/l.
Stężenia trójglicerydów zostały powiązane z rozwojem miażdżycy naczyń wieńcowych. W badaniu ELSA-Brasil przeprowadzonym na 3 800 osobach niechorujących na chorobę wieńcową i niestosujących środków mających wpływ na stężenie lipidów, stężenia trójglicerydów były związane z gromadzeniem się zwapnionej blaszki miażdżycowej (czyli teoretycznie w przyszłości może się to wiązać z intensywnym rozwojem choroby wieńcowej). U pacjentów leczonych z powodu choroby wieńcowej stężenia trójglicerydów na czczo są markerem ryzyka i ich podwyższone stężenia niekorzystnie rokują dla przebiegu miażdżycy.
Podsumowanie
Wysokie stężenie trójglicerydów nie wróży długiego życia. Nie powinno być rozpatrywane osobno w oderwaniu od stężenia cholesterolu całkowitego, frakcji cholesterolu HDL i LDL, stanu zapalnego w ustroju (np. białko c-reaktywne, stężenie czynnika martwicy nowotworu, TNF-alfa), funkcji nerek (np. cystatyna-C, GFR) i wątroby (np. GGTP, bilirubina). Ponadto każdorazowo powinno się u takiej osoby zbadać ciśnienie krwi, stężenie glukozy i insuliny na czczo, przeprowadzić ogólne badania krwi i moczu oraz dalsze wg wskazań lekarza specjalisty. W badaniach naukowych na stężenie trójglicerydów korzystny wpływ wywierało stosowanie kwasów omega-3.
Referencje:
Cassar A. i in. Przewlekła choroba wieńcowa: diagnostyka i postępowanie https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/011/094/original/Strony_od_MpD_2010_11-11.pdf?1467981444
Vallejo-Vaz A. J. i in. Triglycerides and residual risk https://www.researchgate.net/profile/Pablo-Corral/publication/339359610_Triglycerides_and_residual_risk/links/5e740191a6fdccda8b70e86c/Triglycerides-and-residual-risk.pdf
https://www.labtestsonline.pl/test/profil-lipidowy
