Czy zdarzyło Ci się kiedyś spokojnie leżeć w łóżku i nagle poczuć silny ból w nogach? Jeśli tak, to z pewnością doświadczyłeś nocnych skurczów nóg. Jest to dość powszechne zjawisko o różnych przyczynach, doświadcza ich około 60% dorosłych i 7% dzieci. Mogą one wystąpić z powodu braku aktywności w ciągu dnia, zmęczenia mięśni lub nawet niektórych schorzeń.
Czym są nocne skurcze nóg?
Nocne skurcze nóg to mimowolne, nagłe i trwające kilka sekund skurcze. Powodują one silne dolegliwości bólowe i usztywnienie kończyny. Zwykle odczuwalne są w łydkach, ale zdarza się, że ból odczuwalny jest też na udach czy stopach.
W większości przypadków pomaga delikatne rozciągnięcie czy rozmasowanie bolącego mięśnia. Istnieje jednak wiele różnych metod leczenia i zapobiegania skurczom, a każdy, dla kogo problem jest niemal codziennością, powinien zgłosić się do lekarza w celu uzyskania pełnej diagnozy.
Nocne skurcze nóg mogą prowadzić do różnych problemów, m.in. przerywać sen, a to z kolei zaburza cały cykl snu. Skutkiem tego jest niewyspanie, brak energii i koncentracji w ciągu dnia. Skurcze mogą także utrudniać samo zasypianie. W najgorszych przypadkach mogą prowadzić do bezsenności.
Przyczyny powstawania skurczów nóg
Zmęczone mięśnie
Jeśli chodzi o przyczyny powstawania skurczów nóg, to niektóre badania wysiłkowe sugerują, że zmęczenie mięśni jest główną przyczyną powstawania skurczów nóg. Chodzi głównie o długotrwały wysiłek, przekraczający normę danej osoby. Mechanizm pozostaje jednak niejasny.
Bezczynność w ciągu dnia
Inną wiodącą teorią jest to, że siedzenie przez dłuższy czas, na przykład podczas pracy przy biurku, może z czasem przyczynić się do skurczy mięśni. Taka bezczynność fizyczna, gdy mięśnie pozostają w bezruchu, nie kurczą się i nie rozciągają, może zwiększać ryzyko skurczów w nocy. Dotyczy to zarówno osób aktywnych, którym raz na jakiś czas przydarzy się bardziej siedzący dzień czy dwa, oraz osób, które nie ćwiczą regularnie i generalnie mało się ruszają w swoim życiu. Mięśnie u osób mniej aktywnych mogą być krótsze, a to dodatkowo zwiększa ryzyko wszelkich skurczów.
Pozycja ciała
Siedzenie lub leżenie w sposób ograniczający ruch i przepływ krwi do nóg, np. poprzez skrzyżowanie nóg, opieranie jednej nogi o drugą, może prowadzić do skurczów. Aby sprawdzić, czy właśnie w tym tkwi problem, możesz spróbować układać się do snu na brzuchu czy plecach, w bardziej rozciągniętej pozycji.
Wiek
Wraz z wiekiem częściej możemy odczuwać skurcze w nocy. Według publikacji z BMC Family Practice Journal, aż 33% osób powyżej 50. roku życia doświadcza przewlekłych skurczów nóg.
Ciąża
Skurcze w nocy mogą mieć związek także z ciążą. Może to być spowodowane zwiększonym zapotrzebowaniem na wartości odżywcze w tym okresie lub zmianami hormonalnymi.
Skutek uboczny niektórych leków
Jeśli się przyjrzeć etykietom leków, to łatwo zauważyć, że wiele z nich wymienia skurcze mięśni, jako skutek uboczny. Jakie to leki / substancje?
- naproksen
- teriparatide (Forteo)
- raloksyfen (Evista)
- lewalbuterol (Xopenex)
- albuterol / ipratropium (Combivent)
- skoniugowane estrogeny
- pregabalina (Lyrica)
Schorzenia
Przewlekłe schorzenia objawiają się różnymi dolegliwościami, w tym także skurczami mięśni. Skurcze występują najczęściej wraz z:
- chorobą sercowo-naczyniową
- cukrzycą
- nadużywaniem alkoholu
- niewydolnością nerek
- niewydolnością wątroby
- zwężeniem kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym
- płaskostopiem
- niedoczynnością tarczycy
- zapaleniem kości i stawów
- uszkodzeniem nerwów
- zaburzeniami nerwowymi
Jeżeli podejrzewasz u siebie, że któraś z tych dolegliwości może być przyczyną Twoich dolegliwości nocnych, warto o tym wspomnieć lekarzowi na kolejnej wizycie.
Jak sobie poradzić ze skurczami, co pomaga?
W sytuacji, kiedy pojawia się silny skurcz mięśnia, jedyne, o czym myślimy, to, żeby przestało boleć. Zwykle pojawia się panika, zadyszka, zaciskanie zębów z bólu i frustracja, że nie możemy spokojnie spać. Żeby szybciej poradzić sobie z bólem, można mięsień delikatnie rozciągnąć lub ręcznie masować bolący obszar. Pomaga także zginanie i prostowanie stopy czy przyłożenie czegoś ciepłego.
W niektórych przypadkach, jeśli skurcze są częste lub wynikają z pewnych dolegliwości zdrowotnych, lekarze przepisują leki. Oczywiście takie sprawy nie powinny być rozpatrywane na podstawie artykułu, dlatego jeśli problem jest dla Ciebie uciążliwy, koniecznie udaj się do lekarza i porozmawiaj na temat leczenia farmakologicznego – czy jest Ci potrzebne i jakie będzie najlepsze.
Środki zapobiegawcze
Lekkie ćwiczenia przed snem
Osoby, które wykonują łagodne ćwiczenia pod koniec dnia, rzadziej skarżą się na skurcze w nocy. Wcale nie trzeba dużego wysiłku, by zadziałać prewencyjnie. Może to być spacer, krótka przejażdżka na rowerze stacjonarnym.
Picie wody
Płyny pomagają transportować składniki odżywcze i odpady przemiany materii do i z mięśni. Picie płynów, a szczególnie wody w ciągu dnia, może zapobiegać skurczom poprzez utrzymanie prawidłowego funkcjonowania mięśni.
Zmiana butów
Nie każdy może chodzić w każdym rodzaju obuwia. Jeżeli często czujesz ucisk, robią Ci się pęcherze, a może wiesz, że masz jakąś wadę postawy, to warto zastanowić się nad obuwiem. W takich sprawach najlepiej pomoże podolog.
Kiedy trzeba się zgłosić do lekarza?
- Kiedy nocne skurcze nóg przenoszą się także na inne mięśnie.
- Kiedy skurcze znacznie utrudniają sen.
- Kiedy skurcze przeszkadzają w życiu codziennym i żadne domowe metody nie pomagają.
- Lekarz z pewnością przeprowadzi wywiad, wykluczy inne zaburzenie i będzie mógł dobrać sposób leczenia.
Podsumowanie
Występowanie sporadycznych problemów nie powinno nikogo niepokoić. To się zdarza i nie stanowi dla nas większego zagrożenia. W przypadku takich skurczów pomagają zwykłe domowe metody, takie jak rozciąganie, lekkie masowanie itp. Jeśli jednak dolegliwość staje się problematyczna, częsta i znacznie utrudnia nam codzienne życie, wówczas warto się tym zainteresować i jeśli trzeba skonsultować z lekarzem.
Źródło: https://www.aafp.org/afp/2012/0815/p350.html
