Wątroba jest uważana za jeden z najważniejszych narządów w ciele człowieka. Do jej głównych zadań należy wspieranie trawienia, detoksykacja organizmu (usuwanie toksyn z krwiobiegu) oraz przechowywanie m.in. glukozy.
Regeneracja wątroby mit czy prawda?
Pierwsze doniesienia na temat tego, że wątroba może podlegać procesom regeneracji, pojawiły się jeszcze przed II wojną światową (1931 r.), gdy podczas eksperymentów na szczurach okazało się, że po wycięciu 2/3 wątroby, już po tygodniu wróciła ona do swojej pierwotnej wagi. Spekuluje się, że początkowo powiększeniu ulegają istniejące komórki wątroby, a następnie następuje proces tworzenia nowych. Czy zatem w ogóle należy przejmować się zdrowiem wątroby? Oczywiście, że tak!
Największe zagrożenie dla wątroby
Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby To właśnie ta choroba, oznaczona często skrótem NAFLD, uznawana jest za najczęstszą przyczynę nieprawidłowej pracy wątroby. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych wśród osób dorosłych w wieku 18-65 lat, na NAFLD choruje prawie 34% ludzi. Inne badanie statystyczne uwzględniający dane z 22. krajów wykazało, że częstość występowania (w przekroju globu) NAFLD wynosi 25,24%. Co ciekawe, na NAFLD częściej chorują mieszkańcy Bliskiego Wschodu i Ameryki Południowej. Najmniej zagrożonymi tą chorobą są mieszkańcy Afryki. Za chwilę okaże się, dlaczego tak się dzieje…
Niealkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby niezwykle często towarzyszy otyłość, cukrzyca typu 2, hiperlipidemia, nadciśnienie i zespół metaboliczny. Wszystkie te choroby niezwykle często związane są z występowaniem nadmiaru tkanki tłuszczowej.
Co to jest NAFLD?
Jak pamiętamy, wątroba jest organem również magazynującym. Jednak, gdy substratów energetycznych jest na tyle dużo, że inne komórki ciała nie są w stanie „odbierać” ich w wystarczającym tempie, dochodzi do stanu, gdy tłuszcz zaczyna gromadzić się także w wątrobie. Zatem nadmiar tłuszczu może prowadzić do powstawania stanów zapalnych, które mogą uszkadzać wątrobę.
Niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (NASH), jest odmianą NAFLD, która powoduje zwłóknienie wątroby. Jedną z konsekwencji stłuszczenia wątroby może być rozwój marskości wątroby. To z kolei może nawet prowadzić do rozwoju choroby nowotworowej wątroby. Ostatnio niestety obserwuje się niezwykły wzrost dynamiki zachorowań na raka wątroby.
Alkoholowa choroba wątroby
Rozwój tej choroby uzależniony jest od nadmiernego i długotrwałego spożywania alkoholu. Jak w przypadku chorób omawianych wyżej, mamy wpierw do czynienia z gromadzeniem się tłuszczu w wątrobie. Ten proces może prowadzić do powstawania stanów zapalnych wątroby. A to z kolei skutkować może pojawieniem się marskości wątroby. Widzimy zatem, że chronologia jest niezwykle zbliżona, różna jest jednak przyczyna.
Za NAFLD odpowiada głównie zespół metaboliczny i otyłość oraz insulinooporność lub/i cukrzyca typu 2. Za alkoholową chorobę wątroby należy winić nadmierne spożycie alkoholu. Niestety nie są to czynniki wyłączne, gdyż często może zachodzić nakładanie się obu przyczyn, a to może prowadzić do potęgowania się problemu! Dodatkowym zagrożeniem może także być spożywanie leków.
Jak zregenerować wątrobę domowymi sposobami?
Uważny Czytelnik z pewnością domyślił się już pierwszego i najważniejszego domowego sposobu na „regenerację” wątroby.
Będzie nim to...
Zmiana nawyków żywieniowych
Należy zatem dążyć do zredukowania ilości przyjmowanej energii, ograniczając ilość produktów wysokokalorycznych, co często wiąże się z wysokim stopniu przetworzenia. Najczęściej będzie to zatem związane z ograniczeniem spożywania tłuszczów oraz węglowodanów. Co do wyboru rodzaju stosowanej diety wspierającej domowe sposoby regenerację wątroby, naukowcy nie mają 100% pewności, jednak najczęściej polecanym schematem, jest model odżywiania śródziemnomorskiego. W diecie powinny się za tym pojawić głównie warzywa, owoce, rośliny strączkowe, ryby, orzechy, nasiona, białe mięso drobiowe i zdrowe tłuszcze (m.in. oliwa z oliwek).
Czasem wspomina się także o potencjalnych korzyściach wynikających ze stosowania diety ketogenicznej. Jednak przy założeniu analogicznego zmniejszenia masy ciała, nie powinna mieć ona jakiejś przewagi, poza osobniczymi preferencjami do utrzymania danego modelu żywienia.
Zmiana stylu życia i wprowadzenie większej aktywności fizycznej
Oczywiście cel jest ten sam - zwiększenie wydatkowania energetycznego tak, aby nie dopuszczać do odkładania się tłuszczu w wątrobie.
Inne domowe sposoby wspierania pracy wątroby
Zielona herbata
Wydaje się, że jedną z pomocnych opcji może być wypijanie w ciągu dnia zielonej herbaty. Gdy japońscy naukowcy podawali przez 12 tygodni 700 ml zielonej herbaty (czyli tyle, ile zwyczajowo pije się w Japonii herbaty zielonej) osobom w wieku 20-70 lat, badacze stwierdzili nie tylko znaczną utratę tkanki tłuszczowej, ale także zmniejszenie poziomu enzymów wytwarzanych zwykle przez wątrobę, w przypadku występowania stanów zapalnych tego organu.
Resweratrol
Jednym z charakterystycznych pokarmów diety śródziemnomorskiej są czerwone winogrona. To właśnie one są głównym źródłem resweratrolu. Gdy badanym przez trzy miesiące podawano łącznie 600 mg reswetarolu, zaobserwowano m.in. zmniejszenie poziomu enzymów wątrobowych. Oczywiście z czerwonych winogron wytwarza się także wina, jednak wtedy, gdy chcemy mówić o wspieraniu pracy wątroby, rozważanie wina, jakoś źródła resweratrolu, nie będzie dobrym pomysłem.
Aminokwas - NAC
NAC, czyli w pełnym brzmieniu N-acetylocysteina jest niewystępującym w przyrodzie prekursorem L-cysteiny, czyli aminokwasu, który może nasz organizm sam wytwarzać. L-cysteinę znajdziemy także w jogurtach, nasionach słonecznika, w drobiowym mięsie, jajkach czy roślinach strączkowych. L-cysteina wywiera ogromny wpływ na zwiększenie produkcji glutationu, czyli jednego z najsilniejszych przeciwutleniaczy. Jak pamiętamy, nadmierne stany zapalne wątroby prowadzą do rozwoju wielu chorób tego organu.
NAC jest na tyle potencjalnie skutecznym wsparciem dla wątroby, że nawet wtedy, gdy badani spożywali toksyczne dawki paracetamolu, a do 8 h od jej przyjęcia podawano im NAC, uszkodzenia wątroby stwierdzono jedynie w mniej niż 10% przypadków!
