Odpowiednia podaż witaminy C jest niezwykle istotna dla wielu tkanek organizmu. Jako związek o silnym działaniu antyoksydacyjnym odgrywa rolę m.in. w ochronie komórek wątroby. Dzięki zdrowej wątrobie można z kolei liczyć na sprawny przebieg procesów metabolicznych, trawiennych i wydalniczych czy immunologicznych.
Zdrowa wątroba
Wątroba średnio stanowi około 2% masy ciała, jednak jej funkcje obejmują „opieką” cały organizm. Bierze udział w syntezie białek, degradacji toksyn, czy magazynowaniu witamin. Jest narządem w dużym stopniu narażonym na działanie szkodliwych związków obecnych w pożywieniu oraz napojach.
Osoby szczególnie narażone na problem z wątrobą
Szczególnie narażone na uszkodzenia wątroby są osoby ze złymi nawykami dotyczącymi stylu życia. Nadwaga oraz otyłość, niski stan odżywienia organizmu, czy nadużywanie napojów alkoholowych oraz niektórych leków i związane z nimi zatrucia należą do najbardziej niekorzystnych czynników. Przy niehigienicznym stylu życia wątroba może ulegać stłuszczeniu, zwłóknieniu, a także procesom nowotworowym i niektóre z tych stanów mogą być trudne lub niemożliwe do odwrócenia.
Bardzo ważna z tego punktu widzenia jest dieta i m.in. podaż związków antyoksydacyjnych, jakim jest np. witamina C, a także unikanie produktów nadmiernie obciążających wątrobę, jak np. napoje alkoholowe, czy potrawy ciężkostrawne i oparte o wysoko przetworzone produkty.
Zapotrzebowanie organizmu na witaminę C
Zdrowy organizm w zależności od stanu fizjologicznego (np. intensywny cykl treningowy, ciąża i karmienie) może potrzebować nawet 200 mg dziennie. W stanach niedoborów, zwłaszcza przedłużających się, często stosuje się podaż sięgającą nawet ponad 1000 mg, co czasami może wymagać konsultacji ze specjalistą (np. w celu zbadania potencjalnych interakcji ze stosowanymi lekami, czy historii medycznej). Dawki przekraczające 2000 mg dziennie i więcej mogą wiązać się z występowaniem zaburzeń żołądkowo-jelitowych, które są wyraźnym sygnałem do obniżenia podaży.
Wątroba a nadmiar witaminy C
Witamina C w dawkach uznawanych za bezpieczne pośrednio wspiera wątrobę poprzez działanie antyoksydacyjne i jest niezbędna dla utrzymania zdrowia całego organizmu. W odpowiednich warunkach („zdrowy” styl życia, zbilansowana dieta itp.) witamina ta może wspomagać m.in. hamowanie stłuszczenia tego narządu.
Dzięki powszechnie dostępnym i dokładnym zaleceniom odnośnie do dawkowania, a także łatwej detekcji pierwszych objawów nadmiaru (m.in. biegunek), dostosowanie podaży do własnych potrzeb nie powinno stanowić problemu. Nadmierna podaż jednak może wiązać się z pewnymi pośrednimi skutkami ubocznymi. Otóż kwas askorbinowy zwiększa przyswajalność żelaza z diety i zbyt duża podaż obu związków może skutkować akumulacją żelaza i niekorzystnym wpływem na wątrobę.
Należy jednak zaznaczyć, iż sytuacja taka należy do skrajnych i dotyczy głównie osób z różnymi chorobami, takimi jak m.in. zaburzenia hematologiczne. Dostosowując dietę do zaleceń dotyczących spożycia zarówno witaminy C, jak i żelaza można w sposób bezpieczny i skuteczny wspierać zarówno wątrobę, jak i cały organizm.
Zdrowa dieta
Odpowiednio zbilansowana dieta musi spełniać warunki bezpiecznej wysokości podaży konkretnych składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Dla optymalizacji zdrowia wątroby i innych narządów należy kontrolować poziom spożycia zarówno witaminy C, jak i szeregu pozostałych związków chemicznych pochodzenia spożywczego uznawanych za niezbędne.
Źródła:
Lykkesfeldt J, Michels AJ, Frei B. Vitamin C. Adv Nutr. 2014 Jan 1;5(1):16-8. doi: 10.3945/an.113.005157. PMID: 24425716; PMCID: PMC3884093.
Sharma P, Pramod J, Sharma PK, Sapra M, Manorma, Kothari LK. Effect of vitamin C deficiency and excess on the liver: a histopathological and biochemical study in guinea pigs fed normal or high cholesterol diet. Indian J Pathol Microbiol. 1990 Oct;33(4):307-13. PMID: 2132497.
Ivancovsky-Wajcman D, Fliss-Isakov N, Salomone F, Webb M, Shibolet O, Kariv R, Zelber-Sagi S. Dietary vitamin E and C intake is inversely associated with the severity of nonalcoholic fatty liver disease. Dig Liver Dis. 2019 Dec;51(12):1698-1705. doi: 10.1016/j.dld.2019.06.005. Epub 2019 Jul 4. PMID: 31281067.
