Z pewnością słyszałeś o osteoporozie. Jest to bardzo częsta choroba kości, szczególnie u kobiet. Powoduje ona osłabienie i łamliwość kości, co prowadzi do zwiększonego ryzyka złamań. I choć może się wydawać, że jest to choroba osób starszych, to warto poznać kilka dodatkowych faktów, żeby sobie uświadomić, jak szerokie grono ludzi może być na nią narażone (i to nie tylko w wieku 60+). Osteoporoza — zaskakujące fakty!
Osteoporoza to także problem młodego wieku
Chociaż często mówi się, że osteoporoza pojawia się wraz z wiekiem, to wiedz, że jej początek zaczyna się dużo wcześniej. Nasze kości osiągają maksymalną gęstość i wytrzymałość około 30. roku życia. Po tym kluczowym momencie naturalny proces rozkładu kości zaczyna wyprzedzać tworzenie nowej kości.
Oznacza to, że im wyższa jest Twoja szczytowa masa kostna w wieku dwudziestu i trzydziestu lat, tym lepiej będziesz wzmocniony, aby zapobiec ryzyku późniejszego rozwoju osteoporozy. Budowanie tego kluczowego rezerwuaru kości we wczesnej dorosłości daje znaczną przewagę w utrzymaniu mocnych, zdrowych kości w miarę starzenia się.
Wapń i witamina D od najmłodszych lat
Podstawy zapobiegania osteoporozie zaczynają się już w dzieciństwie i młodości. Dlatego tak ważne jest, aby dzieci i młodzież otrzymywały odpowiednią ilość wapnia i witaminy D oraz podejmowały ćwiczenia obciążające, które poprawiają siłę i gęstość kości. Możesz być zaskoczony, gdy dowiesz się, że nawet młodzi dorośli w wieku 20 i 30 lat mogą czasami otrzymać diagnozę osteoporozy.
Dzieje się tak częściej u osób z pewnymi podstawowymi problemami zdrowotnymi lub u osób zmagających się z zaburzeniami odżywiania, takimi jak jadłowstręt psychiczny, który może poważnie zaszkodzić zdrowiu kości we wczesnym wieku. Wyrobienie w sobie dobrych nawyków związanych z budowaniem kości od najmłodszych lat zapewnia niezbędną ochronę w przyszłości.
Mężczyźni także mogą chorować na osteoporozę
Powszechnym błędnym przekonaniem jest, że osteoporoza dotyka wyłącznie kobiet, szczególnie po menopauzie. Jednak mężczyźni są również podatni na tę chorobę polegającą na osłabieniu kości. W rzeczywistości około jeden na pięć przypadków występuje u mężczyzn w wieku powyżej pięćdziesięciu lat. W ich przypadku czynnikiem powodującym zmniejszenie gęstości i siły kości jest zbyt niski poziom testosteronu.
Chociaż ryzyko jest wyższe w przypadku kobiet po menopauzie, osteoporoza jest faktem, o którym powinni pamiętać także mężczyźni, chcąc zachować ogólny stan zdrowia w późniejszym życiu. Zatem nie jest to choroba, tylko starszych kobiet – może dotknąć osoby w każdym wieku i każdej płci, zwłaszcza te z czynnikami ryzyka.
Nie zawsze możliwe jest poczuć, że kości są słabsze
Osteoporoza ma podstępny charakter. Z tego właśnie powodu mówi się, że jest to „cicha” choroba. Może się zatem zdarzyć, że nie będziesz odczuwać żadnych objawów. Wiele osób nawet sobie nie zdaje sprawy z tego, że ich kości są cienkie i osłabione, dopóki nie dojdzie do złamania. Zatem nie możesz polegać wyłącznie na tym, że jak coś się zacznie dziać, to Twoje ciało da Ci odpowiednie sygnały.
Jeśli jesteś w grupie ryzyka, wykonaj badanie gęstości kości i skonsultuj się z lekarzem, kiedy rozpocząć monitorowanie stanu kości za pomocą regularnych badań przesiewowych. Podjęcie takiego proaktywnego podejścia jest kluczem do wykrycia osteoporozy na wczesnym etapie, zanim wystąpią poważne złamania. Bycie proaktywnym może oszczędzić Ci późniejszych zmartwień.
Anoreksja znacznie zwiększa ryzyko osteoporozy
Niedowaga może przyczynić się do utraty masy kostnej. Jednak wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że utrata masy kostnej związana z jadłowstrętem psychicznym jest poważniejsza, szczególnie u nastolatków. Nawet u 50% kobiet, u których w przeszłości występowała anoreksja, rozwinie się osteoporoza. To pokazuje, jak ważne jest utrzymanie prawidłowej wagi i diety dla zdrowia kości już od najmłodszych lat. Zaburzenia odżywiania mogą mieć trwały wpływ na budowę kości i ich zdrowie.
Napoje gazowane mogą być szkodliwe dla kości
Co ciekawe, niektóre badania wykazały potencjalny związek pomiędzy piciem dużych ilości słodkich napoi gazowanych a niższą gęstością kości, co może zwiększać ryzyko złamań. Mówimy o regularnym piciu więcej niż trzech szklanek dziennie. Nie jest w pełni zrozumiałe, ale naukowcy podejrzewają, że kwas fosforowy w nich zawarty może zakłócać wchłanianie wapnia przez nasz organizm – minerału kluczowego dla zdrowia kości. Jest to obszar wymagający dalszych badań, ale podkreśla, jak wybory żywieniowe mogą z czasem znacząco wpłynąć na wytrzymałość kości.
Palenie znacznie zwiększa ryzyko złamań
Chociaż większość ludzi zdaje sobie sprawę ze złego wpływu palenia papierosów na płuca i serce, wielu z nich nie dostrzega negatywnego wpływu, jaki może mieć na zdrowie kości. Badania pokazują, że zarówno obecni, jak i byli palacze są narażeni na większe ryzyko złamań w porównaniu z osobami niepalącymi. Powód? Wydaje się, że nikotyna i inne toksyczne związki zawarte w dymie papierosowym zakłócają normalne funkcjonowanie komórek kostnych, ograniczając z czasem zdolność organizmu do budowania nowej tkanki kostnej.
Palenie może również zmniejszyć ilość wchłanianego wapnia z diety, a wapń jest potrzebny do utrzymania mocnych, gęstych kości. Zwłaszcza w przypadku palących kobiet palenie obniża poziom estrogenu, co może przyspieszyć utratę masy kostnej, szczególnie po menopauzie, kiedy estrogen w sposób naturalny spada. Niezależnie od precyzyjnych mechanizmów, rzucenie nałogu palenia wyraźnie zapewnia ogromne korzyści w zakresie długoterminowej wytrzymałości kości i ogólnego dobrego samopoczucia.
Styl życia ma znaczenie w zapobieganiu osteoporozie
Aby zachować zdrowe kości przez całe życie, potrzebujesz połączenia dobrego odżywiania, regularnych ćwiczeń i ogólnego stylu życia przyjaznego kościom. Składniki odżywcze, takie jak wapń, witamina D i białko, współpracują ze sobą, budując solidną masę i gęstość kości. Musisz dodatkowo pamiętać o regularnej aktywności, która stymuluje wzrost nowych kości. Ćwiczenia o dużej intensywności, takie jak bieganie i skakanie, oraz trening siłowy o wysokiej intensywności są korzystne zarówno dla budowy kości, jak i siły kości.
Minerały i witaminy ważne dla zdrowia kości
| Związek | Wpływ na kości |
| Białko | Pomaga w budowie i regeneracji tkanki kostnej. |
| Witamina D | Ułatwia wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego. |
| Witamina K2 | Pomaga w transportowaniu wapnia do kości i zapobiega jego odkładaniu się w tkankach miękkich. |
| Magnez | Wspiera mineralizację kości oraz syntezę białek kościotwórczych. |
| Cynk | Bierze udział w procesie budowy i naprawy tkanki kostnej. |
Wiedz również, że niektóre choroby, leki i zmiany hormonalne mogą przyspieszyć utratę masy kostnej. Aby ocenić osobiste czynniki ryzyka złamań, porozmawiaj ze swoim lekarzem i postępuj zgodnie z jego radami. Razem możecie opracować kompleksowy plan zapewniający wytrzymałość kości na całe życie poprzez dietę, ćwiczenia i aktywne przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom specyficznym dla Twojego profilu zdrowotnego.
Wszystko w Twoich rękach
Spojrzenie na zdrowie kości przez holistyczną perspektywę – obejmującą odżywianie, aktywność fizyczną i zarządzanie ryzykiem – daje największą szansę na utrzymanie dobrej kondycji układu kostnego przez nadchodzące dziesięciolecia.
Źródła:
https://orthotoc.com/osteoporosis-facts
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/osteoporosis/symptoms-causes/syc-20351968
https://www.niams.nih.gov/health-topics/osteoporosis
