Ubytek słuchu to coś więcej niż tylko niedogodność – stwarza poważne ryzyko, które może mieć wpływ na każdy aspekt życia. Wyobraź sobie, że każdego dnia starasz się usłyszeć dźwięki, w tym słowa, które ludzie do Ciebie mówią, albo miejskie dźwięki nadjeżdżających pojazdów. Nie dość, że możesz być narażony na więcej niebezpieczeństw, to jeszcze z pewnością bardziej sfrustrowany.
Nie tylko wiek ma znaczenie
Problemy ze słuchem kojarzone są głównie z postępującym wiekiem, jednak nie jest to czynnik kluczowy. Szacuje się, że w Polsce ok. 5-6 mln osób ma mniejsze lub większe problemy ze słuchem, z czego 1 mln powinno nosić aparat. Rzeczywistość jest jednak nieco inna — aparat słuchowy nosi zaledwie 4% Polaków, którzy wymagają tego typu wsparcia.
Najlepszym rozwiązaniem jest ochrona słuchu, zanim pojawią się większe problemy, dzięki czemu nie będziesz potrzebować aparatu słuchowego. Na szczęście istnieją kroki, które możesz podjąć w swoim życiu, aby zmniejszyć ryzyko utraty tego zmysłu. Czytaj dalej, żeby się dowiedzieć, jak chronić swój słuch oraz jakie mogą być konsekwencje nieleczonego ubytku słuchu.
Jakie są konsekwencje nieleczonych problemów związanych ze słuchem?
Utrata słuchu zwiększa ryzyko demencji i pogorszenia funkcji poznawczych
Jednym z najbardziej niepokojących zagrożeń związanych z nieleczonym ubytkiem słuchu jest zwiększone tempo pogorszenia funkcji poznawczych i demencji. Według badań przeprowadzonych na Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa, u dorosłych z umiarkowanym lub ciężkim ubytkiem słuchu zapadalność na demencję jest o 61% większa w porównaniu z osobami z prawidłowym słuchem.
Naukowcy wciąż szukają przyczyn tego powiązania. Jednak teoria głosi, że utrata słuchu z biegiem czasu przyczynia się do obciążenia poznawczego, izolacji społecznej i zaniku mózgu. Dorośli z ubytkiem słuchu wkładają większy wysiłek umysłowy w nadążanie za rozmową, pozostawiając mniej zasobów poznawczych dostępnych do innych zadań.
Osoby, które nie słyszą dobrze, spędzają także mniej czasu na kontaktach towarzyskich z innymi. Taka izolacja może również przyspieszyć pogorszenie funkcji poznawczych. Ponadto skany mózgu pokazują, że utrata słuchu wiąże się z szybszym tempem utraty tkanki mózgowej w obszarach kontrolujących pamięć i myślenie. Leczenie ubytku słuchu może pomóc chronić zdrowie mózgu.
Badanie Johnsa Hopkinsa wykazało, że tempo pogorszenia funkcji poznawczych zmniejszyło się o 32% wśród osób korzystających z aparatów słuchowych, co sugeruje, że ta forma rehabilitacja słuchu może mieć znaczący wpływ.
Utrata słuchu wpływa na równowagę i zwiększa ryzyko upadku
Inną częstą, choć pomijaną konsekwencją nieleczenia ubytku słuchu jest zwiększone ryzyko upadków. Wraz z wiekiem słuch odgrywa znaczącą rolę w utrzymaniu równowagi i świadomości przestrzennej. Kiedy jest uszkodzony, wówczas Twój mózg ma trudności z prawidłową kalibracją odległości i ruchu na podstawie sygnałów słuchowych. I choć wydawałoby się, że większe znaczenie ma tutaj dobry wzrok, to trzeba pamiętać, że nie jest to jedyny zmysł odpowiadający za bezproblemowe poruszanie się w przestrzeni.
U osób z dużymi problemami ze słuchem pomocne są aparaty słuchowe. Mogą one poprawić stabilność i taką pewność siebie w poruszaniu się. Trzeba też pamiętać, że na upadki są jeszcze bardziej narażone osoby starsze z problemem ze słuchem. Mają oni znacznie więcej czynników zaburzających poruszanie się i utrzymywanie równowagi — nie tylko słuch wówczas tutaj jest problemem, ale także słabsze mięśnie, często zmiana środka ciężkości poprzez inną postawę ciała, problemy ze wzrokiem itp.
Utrata słuchu ma wpływ na ogólny stan zdrowia
Problemy ze słuchem wpływają nie tylko na uszy – wywierają skumulowany wpływ na samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne. Dorośli z ubytkiem słuchu częściej zgłaszają przewlekłe problemy zdrowotne, takie jak cukrzyca, choroby serca, depresja i niepełnosprawność, w porównaniu do osób bez ubytku słuchu.
Oto niektóre nieprzyjemne fakty związane ze skutkami problemów ze słuchem:
- dorośli z ubytkiem słuchu charakteryzują się wyższą stopą bezrobocia i częściej podejmują gorzej płatną pracę w porównaniu z osobami bez ubytku słuchu
- dorośli z ubytkiem słuchu mają 3,5 razy częściej szumy uszne, problemy z równowagą i problemy z pamięcią w porównaniu do osób bez problemów ze słuchem
- 65% osób z ubytkiem słuchu doświadcza samotności i izolacji społecznej, są mniej zaangażowani w działania społeczne i częściej wycofują się społecznie
- 33% dorosłych z ubytkiem słuchu ma objawy depresji, która zwykle pogarsza się wraz z poważniejszym ubytkiem słuchu.
Chroń swój słuch, zanim będzie za późno
Dobra wiadomość jest taka, że wielu problemom związanym ze słuchem można zapobiec dzięki dobrym nawykom. Jakie środki ostrożności warto podjąć niezależnie od tego, czy masz już problemy ze słuchem, czy nie?
- noś zatyczki do uszu, jeśli musisz korzystać z głośnego sprzętu np. kosiarki, wiertarki itp.
- jeśli Twoja praca związana jest z hałasem, wówczas zapytaj swojego pracodawcę o możliwość ochrony uszu
- rób przerwy, jeśli przebywasz długi czas w hałaśliwym otoczeniu
- zmniejsz głośność podczas słuchania muzyki na słuchawkach
- szukaj sposobów na przebywanie w ciszy np. podczas odpoczynku po pracy (a szczególnie wtedy, kiedy na co dzień masz do czynienia z hałasem)
- stosuj dietę bogatą w składniki odżywcze, składające się z owoców i warzyw. Niektóre z nich mogą pomóc chronić Twój słuch
- nie pal papierosów i nie spożywaj nadmiernych ilości alkoholu
Pamiętaj o badaniach
Badaj regularnie swój słuch — przynajmniej raz w roku każdy z nas powinien się przebadać, ponieważ łatwiej „naprawiać” kiedy ubytek jest mały. I po prostu się obserwuj. Z pewnością zauważysz, kiedy coraz częściej będziesz prosić o powtórzenie czegoś. A pamiętaj, że wczesna interwencja jest kluczem do zapobiegania dalszemu pogorszeniu się słuchu lub jego spowolnienia. Audiolog może zalecić urządzenia wspomagające, aparaty słuchowe lub inne terapie dostosowane do Twoich konkretnych potrzeb.
Podsumowanie
Stawka jest zbyt wysoka, aby ignorować utratę słuchu. Od zwiększonego ryzyka demencji po upadki i izolację społeczną – nieleczone uszkodzenie słuchu zagraża zdrowiu, bezpieczeństwu i jakości życia. Ochrona zdrowia słuchu jest bardzo ważna. Pamiętaj, że lepiej działać prewencyjnie, niż leczyć poważnie rozwinięty już problem.
Źródła:
Symptoms and causes - Mayo Clinic
Hearing Loss Statistics 2024: More Common Than You Might Think (ncoa.org)
Untreated Hearing Loss in Adults—A Growing National Epidemic (asha.org)
Impact of Hearing Loss on Daily Life and the Workplace - Hearing Loss - NCBI Bookshelf (nih.gov)
WHO releases new standard to tackle rising threat of hearing loss
Eksperci: 6 mln Polaków może mieć niedosłuch; tylko co piąty z nich nosi aparat (rynekzdrowia.pl)
What is the state of American hearing? (usafacts.org)
https://publichealth.jhu.edu/2023/new-study-links-hearing-loss-with-dementia-in-older-adults
Wiecznie nałożone słuchawki na pewno nie pomagają.
Także długie rozmowy przez telefon komórkowy przystawiony do ucha czy słuchawki wytwarzające pole elektromagnetyczne.
Jest związek pomiędzy częstym i długim używaniem komórek, a pewnymi nowotworami nerwu słuchowego, co grozi częściową lub całkowitą utratą słuchu i zaburzeniami typu szumy, piski itp., jak i problemami z równowagą... Włącznie z całkowitym uszkodzeniem jednej strony ciała i chodzeniem o kuli.
I w ogóle zła dieta i styl życia czy cukrzyca i nadciśnienie są źródłem problemów ze słuchem, bo po prostu nerwy słuchowe są narażone na zaburzenia pracy i fizyczne uszkodzenie... Tak samo jak np. nerwy wzrokowe z powodu nadciśnienia...
Zaburzenia słuchu są jednym z mało znanych sygnałów ostrzegawczych, że możemy mieć cukrzycę.