Zima to taka pora roku, która kojarzy się z wieloma wyjątkowymi aktywnościami. Sanki, narty, lepienie bałwana… Niestety, ale Polska zima jest od paru lat specyficzna. W wielu regionach temperatury są na plusie, a towarzyszą im liczne opady deszczu, wichury itp. A to niestety nie sprzyja zdrowiu wielu z nas i nie bez powodu mówi się, że jesień i zima to okres chorobowy.
Z pewnością jednak zauważyłeś w swoim otoczeniu, że są osoby non stop zakatarzone, ale i takie, których nic "nie bierze". To są właśnie różnice związane z odpornością.
Co to jest odporność?
Nasze ciała posiadają układ odpornościowy, który chroni nas przed szkodliwymi organizmami, medycznie nazywanymi „patogenami”. Odporność możemy podzielić na wrodzoną i nabytą.
Odporność wrodzona
Układ odpornościowy w organizmie człowieka to złożony układ różnych komórek odpornościowych, przeciwciał i barier fizycznych, które zapobiegają przedostawaniu się patogenów lub rozwojowi choroby. Działa on nie tylko przeciwko patogenom, ale także przeciwko wszelkim alergenom, toksynom i zanieczyszczeniom środowiska.
Pierwsza linia obrony obejmuje bariery fizyczne, takie jak powierzchnia skóry i błon śluzowych, w tym nos, żołądek, jelita itp. Ten mechanizm obronny, który jest przygotowany na zagrożenia nawet bez wcześniejszego kontaktu z nimi nazywany jest właśnie odpornością wrodzoną. Mamy ją wszyscy i to od urodzenia, a jej skuteczność jest dziedziczna. Zapobiega przedostawaniu się szkodliwych organizmów lub substancji do naszego organizmu. Ale co, jeśli dostaną się do środka?
Odporność nabyta
Posiadanie silnego układu odpornościowego nie oznacza braku infekcji — oznacza to, że organizm wie, jak sobie z nimi radzić. Naturalne jest również to, że drobnoustroje lub szkodliwe substancje dostają się do naszego organizmu z zewnątrz. Musimy tylko mieć wystarczająco dobry układ odpornościowy, aby zapobiec wywoływaniu chorób przez te mikroorganizmy. I tu ogromną rolę odgrywa odporność nabyta.
Już od najmłodszych lat nasz układ odpornościowy identyfikuje każdą obcą substancję, która dostanie się do naszego organizmu i uczy się, jak sobie z nią radzić. W tym celu wytwarza specjalne komórki odpornościowe. Okazuje się, że to, co jemy ma duże znaczenie, ponieważ odpowiednio dobrana żywność może pomóc naszemu układowi odpornościowemu.
Regulacja odporności
Właściwości wzmacniające odporność można wymienić jako działanie przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Jednak nadmierna reakcja układu odpornościowego jest również szkodliwa. Na przykład alergie i nietolerancje to nadmierna reakcja układu odpornościowego na pewne substancje. Dlatego ważna jest również regulacja odporności, a niektóre produkty spożywcze ją wspierają.
Pokarmy wzmacniające odporność na zimę
Owoce cytrusowe – źródło witaminy C i polifenoli
Jeśli mówimy o odporności „zimowej”, zdecydowanie powinniśmy zacząć od wzmianki o owocach cytrusowych. Ponieważ są to głównie owoce "zimowe", łatwo je znaleźć na sklepowych półkach o tej porze roku.
Owoce cytrusowe zawierają witaminę C i bioaktywne polifenole, takie jak hesperydyna, neurytyna i naringina. Podczas gdy witamina C utrzymuje integralność barier immunologicznych i wspiera funkcjonowanie komórek odpornościowych, polifenole wykazują działanie przeciwzapalne i redukują markery stanu zapalnego.
To połączenie prowadzi do regulowanej i skutecznej obrony immunologicznej przed patogenami.
Kefir i jogurt — probiotyki
Zdrowa mikroflora, czyli mikroorganizmy żyjące w naszym organizmie, szczególnie w jelitach, pomagają w utrzymaniu integralności błony śluzowej jelit, co zapobiega przedostawaniu się patogenów i szkodliwych cząstek do organizmu. Produkty takie jak kefir i jogurt zawierają zdrowe bakterie, które tworzą dobrą mikroflorę.
Czosnek — allicyna
Czosnek to tradycyjny sposób na zimowe infekcje. Zawiera specjalny związek zwany allicyną, który reguluje pracę układu odpornościowego. Ponadto czosnek ma właściwości antybakteryjne.
Granat — antocyjany i kwas elagowy
Granaty to kolejny znany zimowy owoc. Są bogate w związki bioaktywne i znane są z silnej zawartości przeciwutleniaczy i środków przeciwzapalnych, zwłaszcza polifenoli, takich jak antocyjany i kwas elagowy.
Czerwono-fioletowe owoce — źródło resweratrolu
Warto sięgnąć także po ciemne owoce takie jak jagody, ciemne winogrona czy śliwki. Oprócz wielu witamin i minerałów zawierają także resweratrol. Jest to polifenol zaliczany do grupy flawonoidów. Ma on właściwości przeciwzapalne, zatem chroni nas przed stanami zapalnymi w organizmie, wzmacniając odporność.
Owies i grzyby — beta-glukan
Czy owies i grzyby mają ze sobą coś wspólnego? Okazuje się, że tak. Oba są doskonałymi źródłami beta-glukanu – polisacharydu występującego w zbożach lub ścianach komórkowych grzybów. Beta-glukany mogą pomóc w aktywacji komórek odpornościowych i zwiększeniu ich zdolności do zabijania patogenów, np. fagocytozy.
Ciemna czekolada
Ciemna czekolada to także jeden z lubianych i energetycznych pokarmów na zimę. Zawiera kilka składników prozdrowotnych, takich jak polifenole, procyjanidyny i teobrominy, które pozytywnie modulują układ odpornościowy. Ponadto czekolada nas "uszczęśliwia", ponieważ zawiera prekursor cząsteczki szczęścia, serotoniny, zwanej tryptofanem. Tryptofan jest jednym z niezbędnych aminokwasów i elementem budulcowym syntezy serotoniny. Kiedy spożywasz czekoladę, zawarty w niej tryptofan może przyczyniać się do produkcji serotoniny w mózgu.
Podsumowanie
Istnieje szeroka gama produktów spożywczych, które chronią nasz organizm przed infekcjami w okresie zimowym. Pamiętaj, że wybierając zrównoważony styl życia i dietę, jesteś w stanie chronić swoje zdrowie fizyczne i psychiczne i żadna zima nie będzie Ci już aż tak straszna.
