W serwisie zapytaj.sfd.pl zauważyliśmy powtarzający się problem, który związany jest z występowaniem hemoroidów. Osoby trenujące pytają, co można zrobić w przypadku, gdy dokuczają im hemoroidy oraz jaki rodzaj treningu wykonywać, aby sobie nie zaszkodzić. Postanowiliśmy opisać najważniejsze zagadnienia, aby ułatwić życie osobom dotkniętym omawianą przypadłością.
Czym są hemoroidy?
Sama nazwa „hemoroidy” dotyczy naczyń krwionośnych, które znajdują się w okolicach odbytu, zarówno tych znajdujących się wewnątrz, jak i na zewnątrz naszego ciała. Problem zaczyna się wtedy, gdy dochodzi do powstania choroby hemoroidalnej, nazwanej inaczej guzkami krwawniczymi czy też żylakami odbytu. Ich rolą w naszym ciele jest wspomaganie funkcji zwieraczy. Choroba występuje dość powszechnie i dotyczy blisko 50% społeczeństwa.
Jak powstają hemoroidy?
Hemoroidy powstają na skutek osłabienia ściany żylnej, gdzie dochodzi do powstawania żylaków. Co więcej, budowa hemoroidów, zwana „poduszkowatą”, predysponuje do tego typu dolegliwości. Żylaki występujące w innych miejscach naszego ciała, jak np. kończyny dolne, mają podobny mechanizm powstawania.
Hemoroidy znajdujące się wewnątrz odbytu są niezauważalne dla oka, jednak dają o sobie znać podczas defekacji, czyli wypróżniania. Zazwyczaj pękają i dochodzi do krwawienia podczas oddawania stolca, uczucia swędzenia, pieczenia i bólu.
Hemoroidy zewnętrzne znajdują się w części skórnej odbytu, są widoczne i wyczuwalne palpacyjnie. Dolegliwości są podobne. Ból podczas siedzenia, swędzenie, pieczenie, dyskomfort podczas oddawania stolca i krwawienie.
Jakie są przyczyny powstawania hemoroidów?
Powołując się na publikacje naukowe, do najczęstszych przyczyn powstawania hemoroidów zaliczamy:
- geny - uwarunkowania genetyczne - jeżeli w rodzinie występują hemoroidy, to najprawdopodobniej nas też dosięgną
- przewlekłe biegunki - co powiązane jest po prostu z nadmierną eksploatacją okolic odbytu, pracą zwieraczy
- siedzący tryb życia - tutaj dochodzi do „rozleniwienia” żył w okolicy odbytu na skutek przebywania w pozycji siedzącej. Podejrzewam, że jest to obecnie najczęstszy czynnik występowania choroby u młodzieży
- otyłość - nadwaga, konieczność dźwigania większej masy ciała scentralizowanej w okolicy pasa, większy nacisk na żyły
- urazy kręgosłupa i układu nerwowego w części dolnej
- seks analny - uszkodzenia mechaniczne
- choroby zapalne jelit
- ciąża - pomimo że nie ma w publikacji naukowej wymienionej ciąży, jako czynnika ryzyka, tak z racji mojego doświadczenia z powodzeniem mogę dopisać ją do listy i podać, jako jeden z czynników mający wpływ na żylaki odbytu. Występuje tutaj podobny mechanizm, jak w przypadku otyłości, gdzie ciało po prostu jest obciążone dodatkową masą. Co więcej, rozrost macicy wraz z dzieckiem powoduje ucisk na narządy wewnętrzne, w tym na odbyt, wywierając na nim dodatkowe ciśnienie [1].
Czy ból odbytu zawsze oznacza problem hemoroidów?
Ból odbytu nie zawsze oznacza problemy z hemoroidami. Czasem pojawia się on na skutek:
- Zbyt długiego przesiadywania - zwłaszcza na twardych powierzchniach, gdzie dochodzi do nadmiernego ucisku na mięśnie i nerwy w okolicy odbytu (zmiana siedziska lub ograniczenie pozycji siedzącej powinno przynieść ulgę).
- Biegunka - biegunka wiąże się z nadmierną eksploatacją zwieraczy na skutek częstych wizyt w toalecie. Jeżeli nie krwawisz, a ból odbytu dokucza Ci podczas biegunki, jest to zupełnie normalne. Również podrażnienie na skutek tarcia papierem toaletowym jest dodatkowym czynnikiem drażniącym.
- Kontuzja - uraz mechaniczny na skutek upadku, uderzenia. Jeżeli po tygodniu od wydarzenia nie przechodzi ból, koniecznie skonsultuj problem z lekarzem.
- Mikrourazy skóry odbytu - powstają z kolei na skutek zbyt twardych stolców, które muszą opuścić nasze ciało.
- Menstruacja - miesiączka jest często powiązana z bólem towarzyszącym nie tylko w podbrzuszu, ale poprzez napięcia mięśniowe i unerwienie dotyka również krocza i odbytu.
- Skurcze odbytu - powiązane z kurczami mięśniowymi zwieracza odbytu. Mechanizm jest podobny, jak w przypadku klasycznych kurczy mięśniowych.
Jak sobie radzić w przypadku hemoroidów?
Przede wszystkim powinniśmy podjąć się leczenia lekarskiego. Lekarz określi stopień choroby i dopasuje sposób leczenia do obecnej sytuacji w Twoim ciele. Ponadto pamiętaj o kilku ważnych zasadach:
1. Dbaj o odpowiednie nawodnienie, co powiązane jest z łatwością wypróżniania się, mniejszym obciążeniem wysiłkowym podczas defekacji, a co za tym idzie - mniejszym ciśnieniem wywieranym na żyły.
2. Zadbaj o prawidłową pozycję podczas siadu, skorzystaj z akcesoriów, które będą wspomagać mięśnie w okolicy pośladków i odbytu, np. specjalnych podkładek pod pupę czy też poduszek sensorycznych.
3. Nie wypróżniaj się na siłę, nie nabieraj powietrza i nie przyj, aby wypchać stolec. Jeżeli masz problemy z wypróżnianiem, dotyczy to zapewne błędów dietetycznych, zbyt małej ilości wody i błonnika w diecie. Sprawdź to, co zjadasz, uzupełnij dietę w błonnik i pij minimum 2,5 do 3 litrów wody dziennie.
4. Noś czystą, bawełnianą i luźną bieliznę, co pozwoli swobodnie oddychać skórze.
5. Korzystaj z wilgotnych chustek do podcierania zamiast suchego papieru.
Leczenie
Leczeniem zajmuje się wyspecjalizowany lekarz, który dobierze sposób terapii w zależności od potrzeby. Głównym celem jest złagodzenie bólu, swędzenia, jak i ograniczenie krwawienia, tak aby znacznie poprawić komfort życia osoby dotkniętej chorobą. Niefarmakologiczne metody leczenia, to nasiadówki z kory dębu, chłodne okłady i kąpiele. Środki farmakologiczne mają działać przeciwbólowo, mieć efekt przeciwzapalny i ściągający.
Jeżeli choroba jest zaawansowana, lekarz może podjąć decyzję leczenia zabiegowego.
Wykonuje się wtedy:
- zabiegi metodą Barrona - polegający na zastosowaniu gumki lub opaski uciskowej
- skleroterapię - podanie środka farmakologicznego w formie iniekcji i zamknięcie światła żyły
- koagulację - zamykanie za pomocą zimna (wymrażanie) lub ciepła (przypalanie) w formie światła podczerwonego
- hemoroidektomię - jest to ostateczna metoda polegająca na chirurgicznym wycięciu i zamknięciu światła żył. Stosowana jest ona w ciężkich przypadkach, gdzie nie da się zastosować powyższych metod leczniczych.
Działania profilaktyczne z kolei polegają na stosowaniu zaleceń dietetycznych (błonnik, woda, odpowiednia podaż witamin i minerałów w zależności od poziomu aktywności fizycznej) oraz na wprowadzeniu aktywności fizycznej.
Jak trenować z hemoroidami?
Niestety mam złe wieści dla miłośników dźwigania ciężarów. Jeżeli macie problemy z hemoroidami, a zależy Wam na tym, aby trenować siłowo, to powinniście jak najszybciej udać się do lekarza i szukać pomocy w pozbyciu się problemu.
Trening siłowy przyczynia się do generowania znacznego ciśnienia w jamie brzusznej. Podczas podnoszenia ciężarów będziesz mocno napierał na ściany wewnątrz jamy brzusznej, co wpływać będzie również na żyły w okolicach odbytu. Przy ich niewydolności dodatkowo będziesz narażać się na powiększenie hemoroidów, a nawet w drastycznych przypadkach na ich pęknięcie.
Szczególnie nie zaleca się wykonywać:
- przysiadów
- martwego ciągu
- wiosłowania sztangą
- wyciskania stojąc
- wyciskania leżąc
- ćwiczeń siłowych na brzuch
Powinno unikać się również jazdy konnej, jazdy na rowerze, wioślarstwa, sprintów, jak i przesiadywania znacznej ilości czasu w jednej pozycji, np. uprawianie e-sportu.
Powyższa lista jednak nie ogranicza nas całkowicie w treningach. Z powodzeniem możemy trenować w sposób aerobowy, wykonując treningi cardio. Co to oznacza? Zalecane są treningi aerobowe z grupy treningów fitness, które wykonywane są w ramach zajęć grupowych na siłowniach. Oczywiście zalecane są te, które nie wykorzystują dodatkowych akcesoriów obciążeniowych o umiarkowanej intensywności. Treningi CrossFit niekoniecznie będą tutaj dobrą alternatywą dla siłowni.
Zgodnie z działaniami profilaktycznymi trening będzie skutecznym sposobem przeciwdziałania występowaniu hemoroidów. Jednak oczywiście mamy tutaj na myśli trening fitness, np. step lub trening aerobowy na orbitreku, bieżni czy schodach. Często polecany jest również basen, jednak ze względu na specyficzne środowisko wodne, mocno wzbogacone chlorem, trzeba być czujnym czy tego typu aktywność nie pogarsza naszego stanu chorobowego. O ile sam chlor nie powinien być tutaj uciążliwy, tak jego działanie wysuszające dla skóry może przyczyniać się do pogłębienia dolegliwości związanych z pękaniem hemoroidów, jak i swędzeniem lub pieczeniem.
Co z ciężarami?
Jako osoba trenująca, która styka się ze światem medycyny, pozostawiam otwartą furtkę dla treningów siłowych. Oczywiście trening takowy powinien być dobrany indywidualnie i przedyskutowany z lekarzem, który prowadzi nasz przypadek.
Trening siłowy jest możliwy, ale nie na każdym stopniu zaawansowania choroby. Na pewno nie powinien być to typowy trening siłowy ani trening typowo kulturystyczny. Jednak nie musimy całkowicie rezygnować z siłowni. Jak wspomniałem wyżej, trening siłowy powinien być pozbawiony ćwiczeń, które mocno angażują do pracy tłocznię brzuszną, gdzie trzymamy mocno ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej.
Oprócz rezygnacji z typowych ćwiczeń siłowych ważne jest również zaplanowanie serii tak, aby nie były one zbyt długie. Musimy trenować lekko i wykonywać ćwiczenia z zakresem ruchu 6-8 powtórzeń. Żebym nie został tutaj błędnie zrozumiany, podkreślę raz jeszcze wyraźnie moje słowa: 6-8 ruchów w serii nie odnosi się do ciężaru, z jakim jesteśmy w stanie wykonać serię. Ciężar nadal powinien być w granicach 60% obciążenia maksymalnego, jednak seria powinna być krótka. Zabieg ten sprawia, że nie trzymamy zbyt długo napięcia wewnątrz organizmu i jesteśmy w stanie kontrolować ciśnienie wywierane na tłocznię brzuszną i żyły.
Bardzo ważny jest również oddech i przerwy między seriami. Wraz z fazą ekscentryczną robimy wdech nosem. Powietrze wypuszczamy powoli ustami, gdy podnosimy ciężar. Przerwy między seriami powinny wynosić około 120 sekund. Musimy się uspokoić, zrelaksować i rozluźnić mięśnie przed podjęciem kolejnej serii. Intensywność treningu powinna być umiarkowana.
Nie zapomnij o mięśniach core. Odpowiednio wzmocnione mięśnie środka będą w stanie lepiej utrzymywać ciśnienie wewnątrz naszego ciała, a co za tym idzie - zmniejszyć napięcie narządów wewnętrznych w części odbytu wewnątrz ciała. Jednak przy wyborze ćwiczeń core również kierujemy się powyższymi zasadami.
O czym należy pamiętać?
- Hemoroidy są przypadłością związaną z osłabieniem żył w okolicy odbytu.
- Ich występowanie nie ogranicza nas całkowicie w treningach.
- Najczęściej zaleca się treningi aerobowe.
- Trening siłowy jest możliwy po wcześniejszej konsultacji z lekarzem i analizie Twojego przypadku.
Źródła: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK500009/?fbclid=IwAR1H6FXO17Am34X6t_yw92Fr4F15NRuI-Q-_-EzQWLL4t0WXzfJJyrWABCM
Mimo, że epizodycznie hemoroidy mi się pojawiają, a właściwie jeden, to wykonuję te wszystkie niedozwolone ćwiczenia na 100%. Jak wyskoczy, mam taki żel GAF 2-3 dni i znów można dźwigać kilka miesięcy. Zacząłbym od msjrostszych metod a potem kombinował, bo u mnie wiele nie trzeba było i nie żałować kasy na dobry preparat
Zgadzam się. Jednak jak zauważasz, epizody powrotne są, co na pewno też jest związane z tym, że trenujesz na 100% możliwości. Temat jest dość popularny, trochę krepujący i wstydliwy, ale dotyczy co drugiego z nas i lekarze naprawdę sobie z tym świetnie radzą.
Jasne tylko ostatnim razem miałem ponad rok temu i zawsze w momencie kiedy mam zamiar wybrać się do lekarza stosuje środki doraźne, problem ustępuje, to zaczynają się wymówki nie mam czasu, po miesiącu człowiek zapomina i tak w kółko, choć teraz przerwa trwa wyjątkowo długo. Nie tłumaczę się oczywiście i zdaje sobie sprawę, że to mało rozsądne postępowanie, ale... %-)
jezeli sa one niewielkie i srodek faktycznie dziala... to jeszcze sobie ogarniesz na wlasna reke. jednak problem sie zacznie w przypadku, gdy niestety konieczna bedzie interwencja lekarska. sam po sobie wiem, ze jako faceci nie lubimy lekarzy i ukazanie takich czesci ciala, jak tylek niestety bywa klopotliwe%)
Chyba prościej zrobić porządek z tym,jest metoda gumkowania nie zadnenoperwcje zabieg 5 minut po zabiegu nie ma żadnych ograniczeń i przeciwskazań i funkcjonujesz normalnie od razu
No nie wiem, mój lekarz proktolog, po gumkowaniu, zalecił mi unikanie dźwigania ciężarów przez minimum 2-3 tygodnie.