Nieswoiste zapalenia jelit (Inflammatory Bowel Disease – IBD) to przewlekłe choroby przebiegające z okresami zaostrzeń i remisji, wymagające stałego leczenia farmakologicznego, a często również hospitalizacji i interwencji chirurgicznych. W świetle aktualnego stanu wiedzy uważa się, że nieswoiste zapalenia jelit są spowodowane przez rozmaite czynniki genetyczne, immunologiczne i środowiskowe. 

  1. Zdrowie jelit, a kwestia soli - najnowsze odkrycia
  2. Co to jest IBD?
  3. Czy sól może powodować nieswoiste zapalenia jelit?
  4. Ile soli potrzebuje człowiek?
  5. Gdzie jeszcze leży problem?
  6. Podsumowanie

Zdrowie jelit, a kwestia soli - najnowsze odkrycia

W styczniu 2023 r. na łamach „Inflammatory Bowel Diseases” pojawił się przegląd literatury opublikowany w 2022 r. Autorzy wspomnianej pracy sugerują, że podaż soli ma wpływ na pojawienie się nieswoistych zapaleń jelit.

Co to jest IBD?

Idiopatyczne zapalenia jelit to nieswoiste choroby zapalne jelit (IBD), do których zaliczamy:

  • chorobę Crohna (odcinkowe zapalenie jelit; atakuje jelito kręte i grube)
  • wrzodziejące zapalenie jelita grubego (atakuje jelito grube)

Są one rzadko spotykane, oszacowano, iż w Europie choroba Crohna dotyka 5 osób na 100 tys., wrzodziejące zapalenie jelita grubego 10 osób na 100 tys. Obecnie medycyna niekoniecznie radzi sobie z tymi chorobami, ich leczenie jest w dużej mierze objawowe. Czynniki dietetyczne mogą odgrywać tu dużą rolę, ponieważ stwierdzono, że oliwa z oliwek ma nie tylko potencjał przeciwcukrzycowy, antymiażdżycowy i przeciwzapalny, ale może mieć też wpływ na łagodzenie objawów np. wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.

Czy sól może powodować nieswoiste zapalenia jelit?

Wyniki badań epidemiologicznych sugerują, że dieta odgrywa kluczową rolę w etiopatogenezie nieswoistych zapaleń jelit (IBD). Zachodnia dieta bogata w wysoko przetworzoną żywność jest związana ze zwiększoną częstością występowania IBD na całym świecie.

Polecamy również: Nadmiar soli w diecie i jego skutki uboczne

Od dawna wiemy, iż sól zawarta w paluszkach słonych, chipsach, krakersach, popcornie, burrito i tacos, drobiu (ostrzykiwanie mięsa), kebabach, hot dogach, pastach, żywności puszkowanej (np. mięsa o wysokim stopniu przetworzenia), daniach z jaj (omlety, naleśniki itd.), gotowych do spożycia, preparowanych, solonych i wędzonych rybach, kiełbasie, szynce i innych wędlinach, zupach, kanapkach z mięsem, frytkach, hamburgerach, pizzy, gotowych do spożycia, chłodzonych i mrożonych produktach, ketchupie, musztardzie, sprzyja pojawieniu się raka żołądka i nadciśnienia tętniczego (nadciśnienie niszczy nerki oraz serce; rak żołądka jest jednym z najgorzej rokujących nowotworów).

Ile soli potrzebuje człowiek?

sól

Ogólnie człowiek potrzebuje znikomych ilości chlorku sodu w diecie (rekomendacje z USA mówią o dostarczaniu maksymalnie 5 g soli dziennie), tymczasem niektórzy ludzie jedzą nawet kilkanaście g soli dziennie, z tego część nie do końca świadomie, kupując pokarmy o wysokim stopniu przetworzenia.

Gdzie jeszcze leży problem?

Sól nie jest jedynym problemem. Wiele uwagi poświęcono składnikom diety zachodniej, w tym wysokiej zawartości tłuszczów (szczególnie nasyconych, trans), brakowi błonnika, dodatkom cukrów oraz stosowaniu dodatków, takich jak karagen i inne emulgatory. Mniej uwagi poświęcono wpływowi wysokiego spożycia soli, integralnego składnika ultraprzetworzonej żywności, którego spożycie dramatycznie wzrosło w amerykańskiej diecie w ciągu ostatnich 50 lat.

Podsumowanie

Istnieją przekonujące dowody, łączące wzrost spożycia soli w diecie, z występowaniem nieswoistych chorób zapalnych jelit. Sól wywołuje zaburzenia równowagi immunologicznej, ma wpływ na pojawienie się doraźnego, ostrego stanu zapalnego, ale też przyczynia się do powstawania przewlekłych stanów zapalnych.

W połączeniu z badaniami wykazującymi, że wyłączne żywienie dojelitowe przy niskiej zawartości soli wywołało remisję choroby Crohna, spożycie soli jest prawdopodobnie czynnikiem przyczyniającym się do patogenezy i ciężkości nieswoistych zapaleń jelit. Jest to jeden z koronnych argumentów, by unikać żywności o wysokim stopniu przetworzenia oraz by na inne sposoby minimalizować podaż soli w diecie.

Referencje:

  • Rebecca Kuang i in. Is Salt at Fault? Dietary Salt Consumption and Inflammatory Bowel Disease https://academic.oup.com/ibdjournal/article-abstract/29/1/140/6563753
  • Katarzyna Neubauer i in. Quality of Life in Inflammatory Bowel Disease https://www.dbc.wroc.pl/Content/2829/1123-neub.pdf
  • V. Kumar, A.K. Abbas, J. C. Aster Robbins. Patologia (wydawnictwo: Edra Urban & Partner). Wydanie 2.
  • Putowski M. i in. Wybrane składniki diety w profilaktyce najczęściej występujących nowotworów w Polsce – przegląd aktualnych wyników badań https://ppm.umlub.pl/docstore/download/UMLd8565cc26df64ff08716fa964f394256/80883_CC_BY_NC_2015.pdf
  • Vrdoljak J. Effects of Olive Oil and Its Components on Intestinal Inflammation and Inflammatory Bowel Disease https://www.mdpi.com/2072-6643/14/4/757/htm
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.
Komentarze (0)