Zmaganie się z katarem oznacza nie tylko dyskomfort, ale również poważnie ogranicza zdolności umysłowe i fizyczne. Brak możliwości zaczerpnięcia pełnego i swobodnego oddechu jest bowiem czynnikiem, który zmniejsza dotlenienie tkanek, a to z kolei osłabia pracę zarówno mózgu, jak i mięśni. Zazwyczaj jest objawem niegroźnych przeziębień lub alergii, jednak niekiedy może towarzyszyć również cięższym i potencjalnie niebezpiecznym dla zdrowia infekcjom. Czy żółty katar może wskazywać na poważną chorobę?
Skąd bierze się katar?
Organizm ludzki posiada szereg mechanizmów chroniących przed czynnikami zewnętrznymi, które zazwyczaj nie są widoczne gołym okiem, jednak mogą wywołać spustoszenie w obrębie wielu tkanek. O ile przed zbliżającym się wściekłym zwierzęciem czy napastnikiem chroni nas układ nerwowy i mięśnie, tak w przypadku mikroorganizmów, czy też toksyn i zanieczyszczeń ochronę zapewniają nam kolejne „warstwy ochronne”, czyli skóra i włosy na zewnątrz oraz błona śluzowa i komórki układu odpornościowego wewnątrz.
Kiedy któryś z czynników o rozmiarze opisywanym w skali mikro dokona efektywnej penetracji w głąb układu oddechowego, dochodzi do mobilizacji licznych procesów protekcyjnych i mających na celu pozbycie się „szkodników” z ustroju. Pojawia się stan zapalny, któremu towarzyszy m.in. nadmierna aktywność komórek tucznych. Są to komórki należące do granulocytów (rodzaju białych krwinek), które to poprzez układ krwionośny „wysyłają” substancje rozpoznające patogeny i alergeny oraz ułatwiające ich wydalenie.
Katar bierze się zatem z głębi naszego układu odpornościowego i jest końcowym efektem procesu, w którym pośredniczy błona śluzowa. Pamiętać jednak należy, że jeśli z nosa zaczęły wyciekać płyny w następstwie urazów, to istnieje ryzyko, że doszło do uszkodzenia ważnych barier w mózgu i wypływać może nie katar, a płyn mózgowo-rdzeniowy.
Jakie czynniki wywołują katar?
Do głównych prowokatorów kataru zalicza się wirusy wywołujące przeziębienia oraz pyłki roślin wykształcające u niektórych osób alergię. Wirusy ułatwioną „robotę” mają jesienią oraz zimą, natomiast alergeny wiosną i latem (nie dotyczy to oczywiście alergii na sierść zwierząt, czy pokarmy). Mikroorganizmami najczęściej wywołującymi katar są rinowirusy, koronawirusy czy wirusy grypy oraz RSV.
Pamiętać jednak należy, że ważnymi grupami mikroorganizmów o potencjale „katarogennym” są jeszcze niektóre bakterie i grzyby. Pyłki uczulające z kolei mogą pochodzić zarówno z traw, jak i roślin zielnych, czy drzew, a ich potencjał „alergogenny” wzmagany może być m.in. przez zanieczyszczenia powietrza.
Co, jeśli katar jest żółty?
Niekiedy spotkać można się ze stwierdzeniem, że żółty, lub nawet żółto-zielony katar to wystarczający dowód na stwierdzenie infekcji bakteryjnej. Zazwyczaj bowiem przy infekcjach wirusowych, czy też alergiach, wydzieliny pochodzące z nosa i zatok są niemal przezroczyste. Jest to jednak mylne myślenie, gdyż kolor kataru może zmienić się na żółty nawet w tych przypadkach. Jest on bowiem związany z kolorem niektórych elementów morfotycznych krwi wchodzących w skład układu odpornościowego.
Żółty katar może pojawiać się jeszcze m.in. u osób z mukowiscydozą, czyli zaburzeniem genetycznym. Jeśli katar i osłabienie organizmu nie przemijają po 1–2 tygodniach, a dodatku flegma z górnych dróg oddechowych ma żółtawe lub zielonawe zabarwienie, powinno się za ordynacją lekarza wykonać precyzyjne badania diagnostyczne.
Wyciek płynu mózgowo- rdzeniowego może wyglądać bardziej niewinnie, niż katar - np."woda" sączy się po kropelce z nosa lub po tylnej ścianie gardła. Wystarczy niewielki rozmiarem uraz, np. zbyt brutalny test na koronawirusa. Wymaga to jednak szybkiej reakcji i chirurgicznego "załatania" wycieku.