Trądzik to powszechna i złożona choroba skórna, która jest powodem wielu problemów u pacjentów ze względu na jej przewlekły charakter. Patogeneza trądziku jest skomplikowana, wpływ na nią mają różnorodne czynniki, wśród których przewlekłe zapalenie odgrywa kluczową rolę.
To zapalenie charakteryzuje się obecnością i interakcją kilku różnych czynników w skórze. Może też wynikać między innymi z kiepskiego stanu odżywienia i niedoboru niektórych związków.
Co powoduje i wyzwala trądzik?
Cytokiny, grupa małych białek kluczowych w procesach komunikacji między komórkami, odgrywają ważną rolę w trądziku. Są one uwalniane przez różne typy komórek, w tym keratynocyty, czyli komórki charakterystyczne dla skóry, a także komórki układu odpornościowego. Te cytokiny, takie jak interleukiny (IL-1, IL-6, IL-8), czynnik martwicy nowotworów alfa (TNF-α) oraz interferon gamma (IFN-γ), przyczyniają się do regulacji odpowiedzi zapalnej, rekrutując komórki odpornościowe do miejsca zmian trądzikowych.
Defensyny, kolejna ważna grupa cząsteczek w patogenezie trądziku, to peptydy przeciwdrobnoustrojowe produkowane przez skórę jako część jej wrodzonej obrony immunologicznej. Peptydy składają się z aminokwasów. Posiadają działanie przeciwbakteryjne przeciwko różnym patogenom, w tym bakteriom, grzybom i wirusom. W trądziku defensyny mogą odgrywać podwójną rolę, gdyż nie tylko chronią przed inwazją mikroorganizmów, ale uczestniczą też w rozszerzaniu zakresu stanu zapalnego.
Neuropeptydy, czyli peptydy o szczególnie wyraźnym działaniu w układzie nerwowym, np. substancja P i peptyd związany z genem kalcytoniny (CGRP), również są uwikłane w trądzik. Te cząsteczki, produkowane przez zakończenia nerwowe w skórze, wykazują wpływ na działanie gruczołów łojowych oraz modulują lokalne odpowiedzi zapalne. Ich rola w trądziku jest złożona, ponieważ oddziałują one z komórkami odpornościowymi i innymi komórkami skórnymi, modulując zapalenie i produkcję łoju.
Propionibacterium acnes (P. acnes), bakteria będąca częścią normalnej flory skórnej, również odgrywa znaczącą rolę w rozwoju trądziku. P. acnes przyczynia się do patogenezy trądziku poprzez indukowanie produkcji mediatorów zapalnych. Gdy P. acnes kolonizuje zablokowane mieszki włosowe, wywołuje odpowiedź immunologiczną przez specyficzne receptory, prowadząc do produkcji prozapalnych cytokin i kolejno do rozwoju zapalnych zmian trądzikowych.
Hormony. Ponadto, wpływy hormonalne, szczególnie ze strony androgenów, czyli hormonów związanych z testosteronem, są znaczące w rozwoju trądziku. Androgeny stymulują produkcję łoju i mogą prowadzić do hiperkeratynizacji mieszka włosowego, czyli nadbudowy białka, co przyczynia się do powstawania zaskórników. Ta interakcja hormonów, zwłaszcza w okresie dojrzewania, nasila warunki sprzyjające proliferacji P. acnes i następującej po niej odpowiedzi zapalnej.
Witamina D a trądzik
W eksperymencie przeprowadzonym przez koreańskich dermatologów najpierw przeprowadzono badanie epidemiologiczne porównujące poziomy witaminy D między 80 osobami z trądzikiem a 80 bez trądziku. Stwierdzono wyższy odsetek niedoboru witaminy D w grupie z trądzikiem. W dalszej części badania, w ramach interwencji, 39 osób z trądzikiem podzielono na dwie grupy.
Co pokazały badania naukowe?
Jedna grupa otrzymała suplement witaminy D, a druga placebo. Obserwowano znaczące zmniejszenie trądziku zapalnego u osób przyjmujących witaminę D, co sugeruje, że witamina D może zmniejszać stany zapalne w tkance skórnej. Jak się okazuje, witamina D może wpływać na mechanizmy powiązane z niemal każdym czynnikiem wyzwalającym trądzik.
Dawkowanie witaminy D
W krajach środkowej Europy, gdzie nasłonecznienie jest ograniczone, zwłaszcza od października do kwietnia, zaleca się suplementację witaminy D dla dorosłych. Typowe zapotrzebowanie wynosi około 600-800 IU dziennie, choć może być wyższe w niektórych przypadkach, takich jak osoby z niedoborami, osoby starsze, ciężarne, karmiące piersią, czy te z ograniczoną ekspozycją na słońce.
Dawkowanie witaminy D a poziom wyjściowy w organizmie
|
Stan |
Opis |
Zalecane dawkowanie (IU/dzień) |
|
Ciężki niedobór |
poniżej 10 ng/mL |
4000 - 10000 IU (pod okiem lekarza) |
|
Umiarkowany Niedobór |
10-20 ng/mL |
1000 - 4000 IU (po konsultacji ze specjalistą) |
|
W dolnej granicy normy |
20-35 ng/ml |
1000 - 2000 IU |
|
W górnej granicy normy |
35-50 ng/ml |
600 – 800 IU |
Tabela: Przykładowe dawki witaminy D w zależności od wyjściowego poziomu w organizmie.
W diecie zalecane są produkty bogate w witaminę D, jak tłuste ryby morskie, oleje rybne, jaja czy wątroba, ale często trudno jest uzyskać wystarczającą ilość witaminy wyłącznie z pożywienia.
Źródła:
Lim SK, Ha JM, Lee YH, Lee Y, Seo YJ, Kim CD, Lee JH, Im M. Comparison of Vitamin D Levels in Patients with and without Acne: A Case-Control Study Combined with a Randomized Controlled Trial. PLoS One. 2016 Aug 25;11(8):e0161162. doi: 10.1371/journal.pone.0161162. PMID: 27560161; PMCID: PMC4999291.
