Być może słyszałeś powiedzenie, że „wiek to tylko liczba” i nie powinniśmy pozwolić, aby nas definiował lub powstrzymywał. Wiemy, że czynniki związane ze stylem życia wpływają na to, jak wolno lub szybko się starzejemy, a trudno jest całkowicie wykluczyć rolę genetyki. Ale jaką rolę odgrywa nasze nastawienie i przekonania na temat starzenia się?
Nastawienie i jego rola w starzeniu się
Niestety, nastawienie i jego rola w starzeniu się nie były przedmiotem badań w takim stopniu, jak kwestie zdrowotne, takie jak choroby serca i nowotwory. Jednak niewielkie badania dostarczają ciekawych danych, które mogą być inspiracją do kolejnych. Oczywiście tematy takie jak styl życia, parametry zdrowotne itp. mają tutaj bardziej znaczącą rolę, ale nie można pomijać kwestii naszej głowy. Siła naszych myśli może być bowiem naprawdę potężna i być kluczem (albo jednym z kluczy) do zdrowszego życia.
Jak postrzegamy starzenie się?
Jak myślisz o tym, że kiedyś będziesz stary? Jak Twoi bliscy do tego podchodzą? Z uśmiechem na twarzy, czy raczej się nieco obawiają? Poglądy w dużej mierze zależą od naszego charakteru, ale też środowiska społecznego, w którym dorastaliśmy i w którym żyjemy. Wpływ mają również obserwacje tego, jak wygląda życie naszych starszych krewnych i jak oni sami je postrzegają.
Czynniki, które wpływają na to, jak ludzie podchodzą do starzenia się
Stan zdrowia — osoby z przewlekłymi problemami zdrowotnymi mają bardziej negatywne postrzeganie starzenia się
Poziom wykształcenia — osoby lepiej wykształcone mają większe szanse na posiadanie zasobów (odżywczej żywności, dostępu do obiektów sportowych i opieki zdrowotnej), aby być bardziej proaktywnymi w kwestii starzenia się
Więzi społeczne — osoby, które są odizolowane i mają mniej kontaktów z innymi ludźmi, mają bardziej negatywne postrzeganie starzenia się
Rejon, w którym żyjesz - niektóre obszary świata postrzegają starzenie się inaczej niż inne. Na przykład Francuzi bardziej akceptują starzenie się i mają do niego bardziej pozytywne nastawienie niż kraje zachodnie
Jak nasze myśli wpływają na starzenie się?
Ellen langer, psycholog i naukowiec, przeprowadziła intrygujące badanie, w którym wzięła udział grupa starszych mężczyzn. Powiedziano im, aby udawali i zachowywali się tak, jakby żyli dwie dekady wstecz. Podczas badania mieszkali w otoczeniu zaprojektowanym tak, aby wyglądało, jakby było to 20 lat wcześniej.
Naukowcy traktowali ich również tak, jakby byli młodsi, nie oferując im pomocy w czynnościach, więc byli zmuszeni zachowywać się tak, jakby byli młodsi. Dzięki tej zmianie nastawienia i środowiska życia mężczyźni doświadczyli mierzalnej poprawy słuchu, wzroku, pamięci, funkcji poznawczych, smaku, siły i chodu. Zmienił się nawet ich wygląd fizyczny, a ludzie, którzy oglądali ich zdjęcia, oceniali ich jako młodszych!
Zgodnie z badaniami, to nie tylko genetyka i mechanizmy komórkowe kontrolują starzenie się, chociaż te czynniki odgrywają rolę. Zgodnie z rozwijającą się dziedziną epigenetyki, czynniki środowiskowe również spowalniają lub przyspieszają te procesy, modyfikując ekspresję genów. Czy nastawienie, poprzez czynniki epigenetyczne, może również modyfikować geny kontrolujące starzenie się?
Jedno z badań wykazało, że osoby pozytywnie nastawione do starzenia się żyły średnio o 7 lat dłużej niż osoby o negatywnych poglądach na starzenie się. Chociaż nie wykazuje to bezpośredniej przyczyny i skutku, nasuwa się pytanie, czy nastawienie może faktycznie wpływać na to, jak się starzejemy… Czyżbyśmy mieli aż taką moc?
Aby mieć bardziej pozytywne nastawienie do starzenia się, musimy pozbyć się negatywnych stereotypów na temat tego procesu, które są tak powszechne w społeczeństwie, ponieważ te mity mogą być samospełniającą się przepowiednią. Badania podważają pogląd, że utrata sprawności fizycznej i umysłowej jest nieuniknioną częścią starzenia się. Dzięki zdrowemu stylowi życia osoby starsze mogą zachować swoje zdolności intelektualne przez całe życie. Dotyczy to również sprawności fizycznej. Bycie aktywnym fizycznie jest kluczem do sprawności fizycznej w późniejszym życiu.
Strategie pielęgnowania pozytywnego nastawienia
Oto kilka sposobów na wypracowanie lepszego nastawienia do życia i starzenia się:
- Świadomie pracuj nad zmianą negatywnych myśli na pozytywne - kiedy w Twojej głowie pojawi się negatywna myśl, powiedz cicho (lub głośno, jeśli wolisz) „stop”. Następnie przeformułuj ją na bardziej pozytywną
- Dbaj o regularną aktywność fizyczną, aby zachować sprawność, zdrowie i spowolnić proces starzenia
- Rzuć wyzwanie swojemu umysłowi poprzez stymulujące działania, które pomogą Ci zbudować nowe połączenia neuronowe. Zacznij uczyć się nowego języka lub gry na instrumencie, a zamiast oglądać telewizję, rozwiąż trudną łamigłówkę
- Utrzymuj kontakty z rodziną i znajomymi. Dbaj o to, by regularnie się spotykać, mieć wspólne tematy, pasje. Samotność to coś, co często odbiera nam radość życia i motywację, by o siebie dbać
- Miej cele - nawet na emeryturze może wyznaczać sobie cele np. związane z Twoimi pasjami. Budzenie się rano z myślą, że jest coś do zrobienia, a Ty uwielbiasz to robić, będzie Ci dodawać mnóstwo energii i chęci do życia
- Wyrażaj wdzięczność - bądź świadomy dobrych rzeczy w swoim życiu i po prostu je doceniaj
Podsumowanie
Nastawienie ma znaczenie! Pozytywne nastawienie nie zatrzyma całkowicie procesu starzenia się, ale może spowolnić ten proces. Wpływa na to, jak bardzo się cieszymy życiem, co może subtelnie wpływać na tempo jego postępowania. Dlatego upewnij się, że pobudzasz swój umysł poprzez aktywności społeczne i zaangażowanie, a swoje ciało poprzez ćwiczenia. Pomiń negatywne nastawienie i podejdź do starzenia się z optymizmem, ciekawością i odpornością.
Źródła:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35310240/
https://www.sciencedaily.com/releases/2024/05/240529144017.htm
https://karger.com/lfg/article/11/1/49/188290/A-Systematic-Review-of-Genetic-Testing-and
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK19932/
