Skolioza wielokrotnie omawiana jest w kontekście wad postawy ciała, głównie skrzywienia bocznego kręgosłupa. Musimy jednak wiedzieć, że skolioza nie jest wadą postawy, a jednostką chorobową. Niestety oznacza to, że mamy do czynienia z czymś poważniejszym niż np. utrwalony nawyk garbienia. Skolioza powinna być poddana diagnostyce lekarskiej. To lekarz ortopeda kontroluje przebieg choroby i wyznacza odpowiednią rehabilitację. Czym dokładnie jest skolioza? Jakie ma objawy? Czy można trenować na siłowni ze skoliozą? Wszystkie informacje otrzymasz od nas w dalszej części tekstu.
Czym jest skolioza i jakie są jej przyczyny?
Skolioza jest chorobą, która ma swoje oznaczenie w katalogu ICD-10 pod numerem M41. Kod ma swoje podkategorie, które określają rodzaj skoliozy, jej etiologię. Skolioza określana jest mianem deformacji kręgosłupa, która zachodzi w trzech jego płaszczyznach. Kąt odchylenia bocznego kręgosłupa oznaczany jest według skali Cobba przy pomocy aparatury RTG. Aby zakwalifikować skrzywienie kręgosłupa jako skoliozę, musi osiągać minimum 10-stopniowe odchylenie.
Trójpłaszczyznowe skrzywienie obejmuje:
- płaszczyznę czołową - skrzywienia boczne
- płaszczyzna poprzeczna - wszelkie rotację kręgów
- płaszczyzna strzałkowa - skrzywienia lordozy i kifozy
Jak więc widzimy, zagadnienie jest dużo bardziej skomplikowane niż klasyczne wady postawy ciała. Zaburzenia kręgów rzutują mocno na plecy pacjenta, co powoduje szereg zmian w mechanice ruchu. Skolioza ma również wiele objawów.
Przyczyny powstawania skoliozy
Skoliozy ze względu na przyczyny powstawania, możemy podzielić na:
- skoliozę czynnościową
- skoliozę strukturalną
Skolioza czynnościowa, jak sama nazwa wskazuje, pojawia się na skutek zaburzenia pewnych czynności mięśniowych. Należy dodać, że zazwyczaj jest ona w pełni odwracalna. Wszystko ze względu na to, że nie stwierdza się tutaj utrwalonych zmian w budowie kręgów kręgosłupa. Skolioza czynnościowa zazwyczaj dotyczy dolnego odcinka pleców. Pod kątem ruchowym towarzyszy jej zaburzona praca przywiedzenia lub odwodzenia biodra. Z tego też powodu jedna z kończyn jest krótsza.
Przyczyną skoliozy strukturalnej może być krótsza kończyna dolna, wtedy stosowane są wkładki ortopedyczne. Mogą być również zbyt mocno napięte mięśnie w obręczy biodra. W przypadku skoliozy czynnościowej bardzo ważne jest szybkie działanie i odpowiednie ćwiczenia. Ruch ma na celu przeciwdziałać pojawieniu i utrwaleniu się zmian strukturalnych.
Skolioza strukturalna, często nazywana również wrodzoną, to ta, w której stwierdza się objawy nieprawidłowej budowy kręgów kręgosłupa. Mogą to być wady wrodzone jak zrośnięcie się kręgów, żeber czy zmiany w budowie trzonów. W przypadku skoliozy strukturalnej często obserwuje się zmiany w ukształtowaniu klatki piersiowej. Jej zaawansowane formy mają też wpływ na pracę narządów wewnętrznych pacjenta.
Dzieci dotknięte skoliozą strukturalną często mają problemy z oddychaniem, krążeniem czy trawieniem. Skoliozy strukturalne najczęściej pojawiają się w odcinku szyjno-piersiowym, piersiowym, piersiowo-lędźwiowym i lędźwiowym. Aż 80% skolioz strukturalnych jest nieznana. Zakłada się, że na skrzywienie kręgosłupa wpływa wiele czynników.
Jakie objawy daje skolioza?
Skolioza przede wszystkim u pacjenta daje objawy wizualne. Zaobserwować możemy wyraźne skrzywienie kręgosłupa, zniekształcenie klatki piersiowej, czy zaburzenia ustawienia miednicy. Najczęstsze objawy to:
- nierówno ustawione barki
- wystająca łopatka jedna lub dwie
- różnica długości kończyn dolnych - wynikająca ze skrzywienia miednicy
- zaburzenia motoryczne
- nietypowy chód
- okrągłe plecy
- dolegliwości bólowe pleców, miednicy i kończyn
- pochylona głowa
- pogorszenie sprawności fizycznej
Choroba, która postępuje powoli
U dzieci w początkowych fazach skoliozy bardzo trudno jest dostrzec znaczące zmiany. Zazwyczaj rodzic dostrzega różnice wynikającą np. z ustawienia stóp, czy występowaniu pleców okrągłych. Wszelkie niepokojące objawy, jakie obserwujemy u dzieci, powinny być konsultowane z lekarzem pierwszego kontaktu lub fizjoterapeutą. W przypadku potwierdzenia skoliozy, pacjent kierowany jest na leczenie, które jest dostosowane do stopnia zmian w skrzywieniu pleców.
Skolioza - leczenie
Leczenie skoliozy przebiega zazwyczaj na podstawie oceny jej stopnia zaawansowania.
W przypadku, gdy mówimy o skoliozie poniżej 10 stopni Cobba, zazwyczaj stosuje się jedynie obserwację. Takie skrzywienie kręgosłupa nie spełnia jeszcze kwalifikacji do leczenia, dlatego konieczna jest dalsza kontrola i ocena czy choroba postępuje. Ponad 40% populacji ma niewielkie skrzywienia w granicach 5%, co uznawane jest za pewną normę.
W stopniu I między 10 a 24 stopnie Cobba stosujemy już rehabilitację. Skolioza na tym etapie musi być dobrze zdiagnozowana, aby fizjoterapeuta wiedział, jak dobrać ćwiczenia korekcyjne. Trudno również na tym etapie przewidzieć dalszy przebieg choroby, dlatego pacjent musi być ciągle monitorowany.
Stopień II 35-40 stopni. Na tym etapie stosuje się intensywną rehabilitację oraz gorset. Ma on na celu wspomagać utrzymanie prawidłowej pozycji ciała na co dzień. Często też gorset stosowany jest podczas ćwiczeń rehabilitacyjnych.
Stopień III powyżej 50 stopni. Leczenie kończy się operacją i intensywną rehabilitacją.
Profilaktyka wad postawy, a skolioza
Jest ważnym elementem dbania o zdrowie. Regularne ćwiczenia i odpowiednia postawa ciała pomagają w zapobieganiu jej wadom. W odróżnieniu od skoliozy, która jest chorobą, wady postawy ciała korygujemy. Występują one zazwyczaj przez niewłaściwe spędzanie czasu przed komputerem czy telewizorem.
Wady postawy ciała występują w wyniku osłabienia mięśni lub ich nadmiernego napięcia. W zależności od tego, z czym przyjdzie nam się zmierzyć, mięśnie te trzeba odpowiednio rozluźnić lub wzmocnić. Najbardziej popularne wady postawy to plecy wklęsłe i plecy okrągłe. Zostały one szczegółowo opisane w tym artykule.
Zaznaczmy to raz jeszcze, aby dobrze zostało zapamiętane. Skolioza jest chorobą i wymaga leczenia. Wada postawy wymaga ćwiczeń korekcyjnych, pracy nad kontrolą nawyków ruchowych. W przypadku wad postawy ciała możemy ułożyć tak trening siłowy, aby ćwiczenia wspomagały korekcję wad. Trening siłowy jest doskonałym narzędziem w przypadku wzmacniania mięśni osłabionych. Uzupełnienie treningu na siłowni, o odpowiedni rodzaj stretchingu, daje nam możliwość korekty wad postawy.
Co jednak w przypadku skoliozy? Czy trening na siłowni jest możliwy, gdy mamy zaawansowane skrzywienie kręgosłupa?
Czy można ćwiczyć na siłowni ze skoliozą?
Wszystko zależy od stopnia zaawansowania skoliozy. Istnieje wiele osób, które nie zdają sobie sprawy z tego, że mają niewielki stopień skoliozy. Są przy tym aktywne, w pełni korzystają z możliwości swojego ciała. Do pewnego stopnia, skolioza nie będzie ograniczała naszej aktywności na siłowni. W przypadku osób ze stopniem I skoliozy - należy dopasować plan indywidualnie do możliwości pacjenta. Inaczej będzie w przypadku osoby, która ma stopień 11, a inaczej, gdy pacjent ma 24 stopnie Cobba.
Ćwiczenia muszą być dopasowane indywidualnie, gdyż występują różne skoliozy. Jednak nie wszystko jest stracone i trening na siłowni również może towarzyszyć rehabilitacji pacjenta. Warto jednak dobrać takie ćwiczenia, które nie będą powodowały zwiększenia napięcia mięśni po stronie przykurczonej. Jest to szczególnie ważne, gdyż podczas skoliozy pracuje się z ciałem asymetrycznie. Co to oznacza? Przykładowo lewa strona prostowników grzbietu może wymagać wzmocnienia, a prawa rozluźnienia. Dlatego trening powinien przebiegać pod kontrolą fizjoterapeuty, aby był on częścią leczenia.
O czym należy pamiętać mając skoliozę?
- Skolioza jest chorobą, która wymaga leczenia.
- Skolioza powoduje trójpłaszczyznowe skrzywienie kręgosłupa.
- Ćwiczenia na siłowni są możliwe, jednak muszą być dopasowane do leczenia.
Czy dieta ma wpływ na prawdopodobieństwo wystąpienia skoliozy u dzieci (np.niedobór wapnia czy wit.D)?
Wiadomo coś na ten temat?
hello.
Tutaj zazwyczaj pojawia się tzw. krzywica przy niedoborach dietetycznych, braku witaminy D3, wapnia czy zespołach złego wchłaniania. Aczkolwiek może być to jedną z przyczyn jej występowania, jednak nie będzie to bezpośrednia przyczyna.
Rozumiem :) ; dziękuję!