Uczucie przemęczenia i osłabienia mięśni utrudnia wykonywanie codziennych czynności i często przekreśla szanse na realizowanie się w sporcie. Do stanu tego doprowadzić mogą zarówno czynniki zależne od woli, jak i te, na które się nie ma wpływu. W obu przypadkach warto zainteresować się strategiami radzenia sobie ze zmęczeniem mięśni, gdyż kondycja aparatu ruchu ma kluczowe znaczenie dla jakości życia i prewencji chorób.
Co prowadzi do zmęczenia mięśni?
Jedynym scenariuszem, w którym zmęczenie mięśni ma pozytywny wydźwięk, jest występowanie opóźnionej bolesności mięśniowej (DOMS; delayed-onset muscle soreness) po ćwiczeniach fizycznych. Przyczyną DOMS-ów są mikrouszkodzenia mięśni, które pojawiają się przy długich i / lub intensywnych jednostkach treningowych. Szczególny wymiar tej dolegliwości obserwuje się u osób trenujących siłowo, gdyż to w fazie ekscentrycznej (czyli fazie wydłużania włókien mięśniowych, rozciągania), danego ćwiczenia dochodzi do największych mikrouszkodzeń (np. podczas opuszczania sztangi na klatkę leżąc na ławce płaskiej).
Poza ćwiczeniami siłowymi do przemęczenia mięśni doprowadzić mogą treningi o charakterze wytrzymałościowym na poziomie wyczynowym. Generują one ogromne zapotrzebowanie energetyczne, gdyż trwają po kilka godzin i odbywają się z dużą częstotliwością, co znacząco utrudnia regenerację.
Inne niż treningowe przyczyny osłabienia mięśni
Poza bodźcami pozytywnymi, które prowadzą do zmęczenia, należy jeszcze powiedzieć o różnych patofizjologicznych podłożach braku siły w mięśniach. Doprowadzić do nich mogą m.in. niedobory białek, tłuszczy i witamin oraz składników mineralnych w diecie, spowodowane zarówno kiepskim doborem produktów spożywczych w jadłospisach, jak i zaburzeniami wchłaniania z przewodu pokarmowego.
Oprócz tego istotnymi czynnikami osłabiającymi mogą być choroby nowotworowe, różnego rodzaju choroby zapalne (np. zapalenia stawów, jelit), udar, otyłość czy infekcje zarówno bakteryjne, jak i wirusowe, zaburzenia genetyczne (np. dystrofie mięśniowe), a nawet urazy i oparzenia czy odwodnienie.
Walka z osłabieniem mięśni
Jeżeli przyczyną bólu i zmęczenia mięśni jest aktywność fizyczna, należy zadbać o dietę, sen i nawodnienie, a także dopasować częstotliwość i intensywność treningów do swoich możliwości regeneracyjnych oraz rozważyć suplementację ergogeniczną (np. kreatyna, beta-alanina).
Jeżeli jednak osłabienie nie jest związane z treningami o charakterze sportowym, warto skontrolować swój stan zdrowia i skonsultować się z lekarzem, dietetykiem oraz trenerem. W każdym ze schorzeń prowadzących do zmęczenia mięśni podejście terapeutyczne może być inne, gdyż pojawiają się one w różnym wieku i charakteryzują się zróżnicowanymi obrazami klinicznymi.
W niektórych przypadkach kluczowe może okazać się wsparcie jelit i wchłanianie substancji odżywczych (np. za pośrednictwem probiotykoterapii, czy maślanu sodu), natomiast w innych pobudzenie układu nerwowego (np. przy pomocy substancji adaptogennych, czy nootropowych).
