Cukrzyca typu 2 jest rodzajem choroby, która początkowo nie musi dawać żadnych objawów, tak samo, jak nadciśnienie tętnicze. Jeśli masz nadwagę, za duży obwód w pasie, występuje u Ciebie nasilony stan zapalny, nadciśnienie tętnicze i insulinooporność, to jesteś na "dobrej drodze" do pojawienia się cukrzycy, gdyż są to elementy często wymieniane jako wchodzące w skład zespołu metabolicznego. Czy da się jakoś walczyć z pojawieniem się zespołu metabolicznego?
- Jak rozpoznaje się zespół metaboliczny?
- Co jeszcze warto wiedzieć?
- Czy trening może zapobiegać pojawieniu się lub cofać objawy zespołu metabolicznego?
- Wpływ resweratrolu na zespół metaboliczny
- Wpływ berberyny na zespół metaboliczny
Jak rozpoznaje się zespół metaboliczny?
Jako kryteria podaje się np.
Obwód w pasie większy niż 101,6 cm mężczyzn i ~89 cm u kobiet, otyłość ulokowana w tułowiu jest określana jako androidalna (wg niektórych klasyfikacji problemem jest przekroczenie 94 cm u mężczyzn oraz 81 cm u kobiet; wraz z rosnącą otyłością społeczeństw zachodnich normy stały się bardziej liberalne dla osób chorych na otyłość).
Hipertriglicerydemia, czyli stężenie trójglicerydów we krwi wynoszące 150 miligramów na decylitr krwi (mg/dl) lub więcej (powiązane z ryzykiem sercowo-naczyniowym, miażdżycą itd.).
Hiperinsulinemię, czyli stale podwyższone stężenie insuliny.
Insulinooporność - insulina nie działa tak, jak powinna np. w mięśniach, które są głównym odbiorcą glukozy, dlatego we krwi stężenie cukru jest za wysokie.
Obniżony poziom cholesterolu lipoprotein o dużej gęstości (HDL) poniżej 40 mg/dl u mężczyzn lub poniżej 50 mg/dl u kobiet (zarówno niskie, jak i zbyt wysokie stężenia HDL są powiązane z ryzykiem sercowo-naczyniowym).
Podwyższona glikemia na czczo, czyli stężenie glukozy wynoszące 100 mg/dl lub większe (u sportowców niepokojący jest próg nawet o 10 mg/dl niższy); upośledzony metabolizm glukozy lub rozpoznana cukrzyca typu 2 (np. dwa zbyt wysokie pomiary stężenia cukru we krwi na czczo, w określonym odstępie czasowym).
Wartości ciśnienia krwi skurczowego wynoszące 130 mm Hg lub więcej i/lub rozkurczowego 85 mm Hg, lub więcej (nadciśnienie wywołuje wiele patologicznych zmian w ustroju, przyspiesza zmiany miażdżycowe, uszkadza nerki i serce).
Źródło: Supreeya Swarup i in. Metabolic Syndrome
Co jeszcze warto wiedzieć?
Należy dodać, iż stworzono przynajmniej kilkanaście klasyfikacji zespołu metabolicznego i różne są ilości kryteriów, które należy spełnić, aby można było zdiagnozować u danej osoby problem.
Ogólnie można przyjąć, iż jeśli źle tolerujesz węglowodany, to znaczy powodują one nie tylko nadmierną odpowiedź ze strony insuliny, to jeszcze stężenie cukru we krwi wcale tak szybko nie spada, oznacza to, że możemy mieć do czynienia z insulinoopornością. Może to oznaczać, że ustrój wytwarza za mało insuliny lub że nie jest ona w stanie skutecznie transportować glukozy np. do mięśni.
Czy trening może zapobiegać pojawieniu się lub cofać objawy zespołu metabolicznego?
Może, ale nie jako pojedynczy rodzaj interwencji. Najlepiej, gdy trenujemy i wdrażamy jednocześnie odpowiednią dietę.
Naukowcy (m.in. lekarz Ying Chen) wzięli pod lupę 220 osób, 208 (94,5%) ukończyło roczny cykl treningowy, 195 osób śledzono przez 2 lata, a 179 osób przez 10 lat. Były to osoby w wieku ok. 54 lat i mające 96 cm w pasie na początku badania. Po zakończeniu rocznego treningu uczestnicy byli zachęcani do kontynuowania aktywności oraz obserwowani (niektórzy 2 lata, inni nawet 10 lat) w celu oceny częstości występowania cukrzycy typu 2 oraz zmian masy ciała, obwodu talii i metabolicznego czynnika ryzyka.
Wyniki eksperymentu
- Ryzyko cukrzycy zmniejszyło się o 49% w grupie intensywnie trenującej aerobowo i o 53% w grupie umiarkowanego wysiłku aerobowego w porównaniu z grupą niećwiczącą.
- W grupie treningu odnotowano silny spadek obwodu w pasie i poprawę stężenia cukru we krwi (HbA1c, glikowana hemoglobina),
- Działo się tak bez wprowadzenia zmian w diecie (o to chodziło w eksperymencie, chciano ustalić wpływ samego programu treningowego).
Jak widać sam regularny trening może ograniczać ryzyko cukrzycy, jednak o wiele lepsze efekty przyniesie właściwa dieta oraz np. suplementacja berberyną i resweratrolem.
Wpływ resweratrolu na zespół metaboliczny
W jednym z badań klinicznych oceniano wpływ podawania resweratrolu na zespół metaboliczny, wrażliwość na insulinę i wydzielanie insuliny. Do badania włączono 24 pacjentów z rozpoznaniem zespołu metabolicznego. Trans-resweratrol (500 mg) podawano 12 pacjentom 3 razy dziennie przez 90 dni, podczas gdy 12 innych otrzymywało tylko placebo. Wskaźnik masy ciała, masa tkanki tłuszczowej, stężenie insuliny i całkowite wydzielanie insuliny uległy znacznemu zmniejszeniu po podawaniu trans-resweratrolu.
Wpływ berberyny na zespół metaboliczny
Celem pracy była ocena wpływu podawania berberyny na zespół metaboliczny, insulinowrażliwość i wydzielanie insuliny. W badaniu wzięło udział 24 pacjentów z rozpoznaniem zespołu metabolicznego. Połowa badanej grupy przez 3 miesiące otrzymywała 500 mg chlorowodorku berberyny, trzy razy dziennie przed posiłkami. Pozostałych 12 pacjentów otrzymywało placebo.
Wyniki po 3 miesiącach podawania 1,5 g berberyny dziennie:
- U 36% osób nastąpiło cofnięcie się zespołu metabolicznego
- Odnotowano spadek obwodu w pasie o 3 cm (ze średnio 106 cm do 103 cm)
- O 6,5% spadło skurczowe ciśnienie krwi
- O ~42% zmniejszyło się stężenie trójglicerydów
- Znacząco spadło stężenie glukozy i insuliny
- Zmniejszyła się insulinooporność
Z tego wynika, iż zarówno berberyna, jak i resweratrol mogą mieć wpływ na składowe wchodzące w zespół metaboliczny, szczególnie stężenie cukru we krwi, stężenie insuliny czy masę ciała.
Przeczytaj także: Berberyna: suplement czy lek? Poznaj właściwosci i działanie berberyny
Referencje
- Ying Chen i in. Effect of Moderate and Vigorous Aerobic Exercise on Incident Diabetes in Adults With ObesityA 10-Year Follow-up of a Randomized Clinical Trial
- Supreeya Swarup i in. Metabolic Syndrome https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459248/
- Gracia Fahed i in. Metabolic Syndrome: Updates on Pathophysiology and Management in 2021 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8775991/
- Ebru Öztürk i in. Resveratrol and diabetes: A critical review of clinical studies https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0753332217327683
