Obliczenia naukowców i wyniki badań przeprowadzonych na reprezentatywnych grupach ludności sugerują, że w 2021 r. cukrzyca atakowała 720 mln osób, a w 2045 r. ma dotykać blisko 1 miliarda ludzi. Dość płynnie staje się ona jednym z najważniejszych problemów naszego stulecia.
Cukrzyca to nie jest tylko zwiększone stężenie cukru we krwi, uznaje się ją raczej za złożoną chorobę metaboliczną naczyń. Jest główną przyczyną ślepoty, niewydolności nerek, zawałów serca, udaru mózgu i amputacji kończyn dolnych.
Czy cukrzyca wpływa na jakoś snu?
Badania kliniczne wykazały, że nawet jedna trzecia pacjentów z cukrzycą cierpiała na współistniejące zaburzenia snu, w porównaniu z 8,2% osób z grupy kontrolnej bez cukrzycy. W innym badaniu ponad połowa pacjentów z cukrzycą typu 2 wykazywała, że ich jakość snu jest słaba na podstawie ankiety Pittsburgh Sleep Quality. Mierzy się tam np. czas zapadania w sen i efektywność snu.
Co ma wpływ na jakość snu diabetyków?
Nykturię definiuje się jako budzenie się w nocy w celu oddania moczu. Pacjenci zgłaszają nykturię jako główną przyczynę zaburzeń snu, wpływającą zarówno na zasypianie, jak i na jego utrzymanie.
Poliuria, definiowana jako wydalanie moczu w ciągu 24 godzin powyżej 2800 ml (lub powyżej 40 ml na kg na dobę). Wielomocz może powodować nykturię poprzez ogólnie zwiększone wytwarzanie moczu, przy czym wydalanie moczu w nocy przekracza funkcjonalną pojemność pęcherza moczowego. Jednak poliuria i poliuria nocna nie wykluczają się wzajemnie.
Nocna hipoglikemia może prowadzić do zaburzeń snu i może być uważana za jeden z wielu czynników prowadzących do złej jakości snu u diabetyków. Dłuższe odstępy między samokontrolą stężenia cukru we krwi obserwuje się na ogół w nocy i ten okres wiąże się z największą wrażliwością na insulinę.
Badania polegające na ciągłym monitorowaniu glikemii wykazały, że pacjenci z cukrzycą typu 1 spędzają średnio 2,3 godziny dziennie ze stężeniem glukozy poniżej 70 mg/dl, a większość wartości hipoglikemii występuje w godzinach nocnych. W jednym z badań podawanie przed snem średnio długo działającej (18-22 h) insuliny izofanowej (NPH) diabetykom powodowało nadmierny spadek stężenia cukru we krwi u 24% osób, przy innym rodzaju insuliny ryzyko nocnej hipoglikemii dotyczyło 9.9% osób.
Zespół niespokojnych nóg (RLS). Są to rozmaite objawy, które nasilają się wieczorem i w nocy, ustępują po wykonaniu ruchu. Mogą być to: uczucie bólu, mrowienia, swędzenia lub drżenia w nogach. Kobiety cierpią na RLS dwa razy częściej niż mężczyźni, dzieje się tak się we wszystkich populacjach i grupach wiekowych.
Obturacyjny bezdech senny (OSA) jest złożonym schorzeniem charakteryzującym się nawracającymi epizodami niedrożności gardła podczas snu, prowadzącymi do powtarzających się epizodów okresowego niedotlenienia, wybudzeń ze snu, co z kolei może prowadzić do fragmentacji snu, skrócenia całkowitego czasu snu i nadmiernej senności w ciągu dnia.
Problem otyłości
Otyłość jest czynnikiem ryzyka zarówno obturacyjnego bezdechu sennego, jak i insulinooporności. Naukowcy stwierdzili, że w populacji obejmującej pacjentów z otyłością i cukrzycą typu 2, u których badano wpływ zmian stylu życia, obturacyjny bezdech senny był bardzo rozpowszechniony, przy czym tylko 13,4% pacjentów nie wykazywało tego rodzaju zaburzeń.
Wśród otyłych dorosłych z cukrzycą typu 2 połowa pacjentów miała umiarkowany lub ciężki OSA (wskaźnik bezdechu-spłycenia powyżej 15 zdarzeń na godzinę).
Podsumowanie
Podaje się również, że u pacjentów z cukrzycą na jakość snu mogą mieć wpływ depresja i przewlekła niewydolność serca (cukrzyca jest właściwie chorobą naczyń, znacząco przyspiesza proces miażdżycowy). Prawdopodobnie dużą rolę w zapobieganiu cukrzycy może odgrywać berberyna, znaczenie ma również regularna aktywność fizyczna oraz zmiana nawyków żywieniowych (dieta antycukrzycowa). Cukrzyca poprzez wiele mechanizmów wywiera szkodliwy wpływ na jakość snu.
Referencje:
Salim Surani i in. Effect of diabetes mellitus on sleep quality https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4478581/
