Witamina K jest znana jako czynnik protrombinowy, niezbędny do krzepnięcia krwi. Jednak to nie wszystko. Osteoblasty (komórki, które tworzą kości) wydzielają zależne od witaminy K2 białko — osteokalcynę. Jest ono odpowiedzialne za syntezę macierzy kostnej. W ten sposób osteoblasty doprowadzają do mineralizacji macierzy kostnej.
Witamina K2 a spadek mineralizacji tkanki kostnej
Witamina K2 hamuje aktywność osteoklastów (resorpcję, czyli „gubienie” kości), dzięki czemu zapobiega spadkowi mineralizacji tkanki kostnej (występującej np. przy osteoporozie). Dlatego witamina K jest szeroko promowana jako środek zmniejszający utratę masy kostnej np. u kobiet po menopauzie. Naukowcy sprawdzali, czy codzienna suplementacja witaminą K1 w dużych dawkach zmniejsza utratę masy kostnej, ma wpływ na obrót kostny i występowanie złamań.
Co pokazało badanie naukowe?
440 kobiet po menopauzie z osteopenią zostało losowo przydzielonych do grupy otrzymującej codziennie 5 mg witaminy K1 lub placebo. Codzienna suplementacja witaminy K1 zwiększyła poziom witaminy K1 w surowicy dziesięciokrotnie, jednak nie miała wpływu na spadek gęstości mineralnej kości (BMD). Jednak mniej kobiet w grupie witaminy K miało złamania (9 w grupie suplementacji K1, w grupie placebo 20).
Ponadto mniej kobiet zachorowało na raka (3 w grupie suplementacji K1 vs 12 w grupie placebo). Suplementy witaminy K były dobrze tolerowane przez okres 4 lat. Nie było istotnych różnic w działaniach niepożądanych lub jakości życia związanej ze zdrowiem między obiema grupami.
Codzienna suplementacja 5 mg witaminy K1 w okresie od 2 do 4 lat nie zabezpiecza przed związanym z wiekiem spadkiem gęstości mineralnej kości (BMD), ale może chronić przed złamaniami i nowotworami u kobiet po menopauzie z osteopenią. Potrzebne są dalsze badania, aby dokładniej poznać wpływ witaminy K na złamania i nowotwory.
Komentarz
Homeostaza kości jest bardziej skomplikowana i ciężko oczekiwać, by podawanie witaminy K1 miało decydujący wpływ na gęstość mineralną kości, gdyż tam dużą rolę odgrywają np. hormony (np. estrogeny, parathormon), witamina K2 oraz witamina D (której ostatnio coraz częściej przypisuje się działanie hormonalne). 17-β-estradiol odpowiada za prawidłowy proces wapnienia tkanki podporowej.
CALCIUM D3+K2 - W trosce o Twoje kości (reklama)
Brak estradiolu występujący z wiekiem powoduje jeden z typów osteoporozy. Menopauza wywołuje niedobory jednego z 3 głównych estrogenów, co powoduje spadek syntezy aktywnej postaci witaminy D i tym samym osłabia aktywne wchłanianie jonów wapnia. Innym powodem osteoporozy może być spadek wchłaniania jonów wapnia, wywołany zmniejszeniem syntezy kwasu żołądkowego. Niemniej wpływ na nowotwory i złamania przemawia za tym, iż witamina K1 ma istotne znaczenie dla zdrowia.
Referencje, badania naukowe, piśmiennictwo:
Agnieszka Smektała, Agnieszka Dobosz Osteoporoza – patofizjologia, objawy, profilaktyka i leczenie http://psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.doi-10_32383_farmpol_125762/c/download-_file_File_2FFarmacja_Polska_2F2020_2F6_2F06_SZ_Osteoporoza_n.pdf.pdf
Angela M Cheung i in. Vitamin K Supplementation in Postmenopausal Women with Osteopenia (ECKO Trial): A Randomized Controlled Trial https://journals.plos.org/plosmedicine/article?id=10.1371/journal.pmed.0050196
