Choroba wieńcowa jest odpowiedzialna za dużą śmiertelność i zachorowalność na całym świecie. Płytki krwi biorą udział w rozwoju miażdżycy, a zmniejszenie aktywności płytek za pomocą leków zmniejsza częstość występowania i ciężkość choroby.
Aspiryna - korzyści i ryzyko
Aspiryna bywa stosowana w profilaktyce (bądź leczeniu) zawału serca oraz udaru mózgu, ze względu na swoje właściwości przeciwpłytkowe. Poprzez oddziaływanie na szlak COX-1 kwas acetylosalicylowy powoduje zmniejszenie potencjału prozakrzepowego płytek krwi. Niestety wiążą się z tym poważne skutki uboczne, dlatego ciężko sugerować komuś rutynowe stosowanie aspiryny.
Kwas acetylosalicylowy, podobnie jak inne klasyczne NLPZ, powoduje uszkodzenia błony śluzowej górnego odcinka przewodu pokarmowego, w mechanizmie pośrednim blokuje syntezę prostaglandyn. Ponadto zwiększa ryzyko owrzodzeń górnego odcinka przewodu pokarmowego.
W dużych dawkach (lub stosowane przewlekle) środki z grupy NLPZ mają też negatywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy (poza aspiryną), nerki (szczególnie ibuprofen) czy nawet na wątrobę. Wystarczy napisać, iż zwykłe środki wydawane bez recepty i sprzedawane bez limitu w sklepach zabijają co roku w Polsce ok. 3 tysiące osób, na świecie według szacunków dziesiątki tysięcy.
Wino i winogrona dla serca?
Czerwone wino i winogrona zawierają związki polifenolowe, w tym flawonoidy, które mogą zmniejszać agregację płytek krwi. Najbardziej znanym związkiem z tej grupy jest resweratrol (polecany raczej w formie suplementu diety, gdyż wino zawiera etanol, który jest trucizną i niweczy pozytywne skutki oddziaływania związków polifenolowych).
Wykazano, że działanie ochronne resweratrolu poprawia czynność układu sercowo-naczyniowego u szczurów z cukrzycą poprzez zachowanie funkcjonalnych zdolności komórek macierzystych serca, poprawę środowiska serca poprzez zmniejszenie stanu zapalnego i zmniejszenie niekorzystnej przebudowy komór, co prowadzi do wyraźnego przywrócenia ich funkcji.
Resweratrol wykazał korzystny wpływ na niewydolność serca poprzez poprawę funkcji lewej komory, zmniejszenie przerostu serca, dysfunkcję skurczu i przebudowę, zwłóknienie śródmiąższowe i stężenie BNP w osoczu.
Owoce cytrusowe, winogrona, a płytki krwi. Badanie naukowe
Owoce cytrusowe zawierają różne klasy polifenoli, które mogą nie mieć tych samych właściwości co np. resweratrol. W jednym z badań oceniono, czy komercyjne soki winogronowe, pomarańczowe i grejpfrutowe przyjmowane codziennie, zmniejszają aktywność płytek krwi.
W randomizowanym badaniu krzyżowym dziesięciu zdrowych ludzi (w wieku 26-58 lat, po pięć osób każdej płci) wypijało 5-7,5 ml na kg masy ciała soku z fioletowych winogron, soku pomarańczowego lub soku grejpfrutowego dziennie. Badanie trwało 7-10 dni. Dla osoby ważącej 80 kg 7,5 ml na kg to 600 ml soku dziennie, a więc sporo.
Wyniki:
- picie soku z fioletowych winogron przez tydzień zmniejszyło agregację płytek krwi o 77%
- sok pomarańczowy i grejpfrutowy nie miały wpływu na agregację płytek krwi
- sok z fioletowych winogron zawierał około trzy razy większe stężenie polifenoli niż soki cytrusowe i był silnym inhibitorem płytek krwi u zdrowych osób, podczas gdy soki cytrusowe nie wykazywały żadnego działania w tym aspekcie.
Hamujące płytki krwi działanie flawonoidów zawartych w soku winogronowym może zmniejszać ryzyko zakrzepicy wieńcowej i zawału mięśnia sercowego.
Komentarz
Soki winogronowe zawierają dużo cukru (nawet 16,4 g węglowodanów w 100 ml, więcej niż napoje typu cola!) i nie są korzystnym składnikiem diety, sportowcy powinni się ich wystrzegać. Dlatego nie wiem, czy działanie flawonoidów zawartych w soku winogronowym jest w stanie zrównoważyć negatywne oddziaływanie fruktozy na wątrobę (stłuszczenie), zaburzenia glikemii, glukozy na otłuszczenie organizmu, indukowanie przez cukry o szybkiej kinetyce stanu zapalnego, sprzyjanie cukrzycy, chorobom sercowo-naczyniowym i kancerogenezie. Wydaje się, że o wiele lepszym wyborem mimo wszystko są suplementy np. z resweratrolem.
Jeśli chodzi o profilaktyczne hamowanie agregacji płytek krwi przy użyciu środków farmakologicznych (np. z grupy NLPZ), to dla większości populacji jest to kiepski pomysł. Najpierw należałoby przeprowadzić obszerną diagnostykę i skorzystać z porady lekarza. Według obecnie dostępnych danych taka terapia u osób zdrowych wyrządza więcej szkód, niż przynosi pożytku.
Referencje, badania, źródła naukowe:
dr n. med. Iwona Korzeniewska-Rybicka Niesteroidowe leki przeciwzapalne a choroby układu krążenia https://podyplomie.pl/medycyna/10557,niesteroidowe-leki-przeciwzapalne-a-choroby-ukladu-krazenia
Jon G. Keevil, Hashim E. Osman i in. Grape Juice, But Not Orange Juice or Grapefruit Juice, Inhibits Human Platelet Aggregation https://academic.oup.com/jn/article/130/1/53/4686066?login=true
Bahare Salehi i in. Resveratrol: A Double-Edged Sword in Health Benefits https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6164842/
z jednej strony sok skutecznie wpsomaga wlasciwosci krwi, z drugiej strony podejrzewam ze trojglicerydy rowniez ida w gore, jak przyjmujemy taka porcje cukru. Tak czy inaczej suplementacja wydaje sie tutaj byc rozwiazaniem ktore niesie jedynie skutki pozytywne