Cukrzyca jest jednym z największych zagrożeń w XXI wieku, któremu w niektórych przypadkach można względnie prosto przeciwdziałać, modyfikując dietę i styl życia. Jak ustalić, czy jestem zagrożony? Szybko i tanio można zbadać stężenie insuliny na czczo oraz glukozy na czczo.
Jakie powinno być stężenie glukozy?
Normalnie stężenie glukozy nie powinno przekraczać 100 mg/dL. Uwaga, w starszych wydaniach książek (np. w 10. edycji angielskojęzycznej i w pierwszym polskim tłumaczeniu z 2013 r., które opiera się na 10. edycji) norma dla glukozy wynosi 70-99 mg/dL (3,3 – 5 mmol/l). W 15 edycji z 2021 r. Mosby’s® diagnostic and laboratory test reference autorstwa Pagana T. & Pagana K. podwyższono zakres prawidłowej glikemii dla osoby dorosłej (74-106 mg/dL lub 4,1-5,9 mmol/L).
Jednak to nie znaczy, że wysokie stężenie glukozy jest korzystne. Dla osoby aktywnej fizycznie stężenie cukru po całonocnym poście nie powinno przekraczać 85-90 mg/dl. Jeśli podwyższonemu stężeniu glukozy towarzyszy wzrost stężenia insuliny to mamy poważny problem. Wiele osób stosuje metodę nieprzyjmowania i wypierania faktów w rodzaju: „Tak, norma wynosi tyle, ja ją przekraczam, ale …”. U większości ludzi zaburzenia metaboliczne nie dają się prosto regulować ani cofnąć. Wymaga to skrupulatnej, głębokiej ingerencji w dietę i styl życia. Jedzenie niezdrowych pokarmów i wylegiwanie się na kanapie jest łatwiejsze niż wdrożenie odpowiedniej diety oraz trening.
Skąd się bierze cukrzyca?
Ogółem w najprostszych słowach cukrzyca pojawia się z powodu predyspozycji genetycznych, braku regularnego wysiłku fizycznego oraz z przekarmiania ustroju („obżerania się”). Na ryzyko cukrzycy wpływa dieta bogata w glukozę, fruktozę i sacharozę, syrop glukozowo-fruktozowy oraz tłuszcze trans i nasycone. Nie muszę dodawać, iż bogatym źródłem tych związków są produkty o wysokim stopniu przetworzenia, które są smaczne i łatwe do spożycia.
Nie bez znaczenia jest również stosowanie hormonu wzrostu oraz sterydów anaboliczno-androgennych. Mogą one wywołać oporność insulinową i wstępną fazę cukrzycy, a z czasem mogą prowadzić do pojawienia się pełnoobjawowej cukrzycy typu 2. Na pojawienie się cukrzycy ma również wpływ stresujący tryb życia, związany z pojawieniem się w krwiobiegu dużych ilości kortyzolu. Kortyzol jest wydzielany w dużych ilościach rano (od 6 do 8) wtedy, gdy jest potrzebny. Jednak nawet u zdrowych ludzi, gdy pojawia się w ilościach fizjologicznych, powoduje oporność insulinową w godzinach popołudniowych. W dużych dawkach sprzyja cukrzycy.
Wiek zdiagnozowania cukrzycy, a powikłania.
Naukowcy objęli obserwacją 36 060 osób dorosłych w wieku co najmniej 50 lat.
Wyniki:
Z nadzorowanej grupy 7739 zachorowało na cukrzycę, z tego 4267 stanowiły kobiety (55,1%), a średni wiek w momencie rozpoznania cukrzycy wynosił ~67 lat.
Jeśli cukrzycę rozpoznano w wieku od 50 do 59 lat, to uczestnicy byli narażeni na 66% większe ryzyko choroby serca, 64% większe ryzyko udaru, ponad dwukrotnie większe ryzyko niepełnosprawności, o 30% większe ryzyko zaburzeń poznawczych i 49% większe ryzyko śmierci, w porównaniu do osób z grupy kontrolnej, nawet biorąc pod uwagę czas trwania cukrzycy.
Respondenci z cukrzycą rozpoznaną w wieku 70 lat lub starszych wykazywali jedynie o 8% większe ryzyko śmierci, w porównaniu do grupy kontrolnej,
Podsumowując
Cukrzyca zdiagnozowana w wieku od 50 do 59 lat była istotnie związana z podwyższonym ryzykiem wystąpienia chorób serca, udaru mózgu, niepełnosprawności, zaburzeń poznawczych i wyższym ryzykiem śmiertelności. Związek między pojawieniem się cukrzycy a wszystkimi powiązanymi z nią chorobami, powikłaniami zmniejszał się wraz ze wzrostem wieku w momencie rozpoznania cukrzycy, nawet biorąc pod uwagę czas trwania cukrzycy.
Biorąc pod uwagę, jak groźna dla zdrowia jest cukrzyca, należy zrobić wszystko, aby się nie pojawiła. Im później wystąpi, tym mniejsza szansa, iż wyrządzi nieodwracalne szkody w organizmie. Ryzyko cukrzycy i stężenie cukru we krwi może obniżyć regularna suplementacja berberyną.
Referencje:
Cigolle C.T. i in. Associations of Age at Diagnosis and Duration of Diabetes With Morbidity and Mortality Among Older Adults doi:10.1001/jamanetworkopen.2022.32766
E. Bańkowski Biochemia – podręcznik dla studentów medycyny
Ming Leong Lim, Jason O’Neale Roach Metabolizm i żywienie.
Pagana T. & Pagana K. Mosby’s® diagnostic and laboratory test reference fifteenth edition (Edycja 15); 2021 r.
