Mięta jest niesamowicie popularną rośliną zielarską znaną z orzeźwiającego smaku i aromatu. Jest to jedna z najstarszych roślin leczniczych w tradycji wschodniej i zachodniej, a lista zastosowań mięty w tradycyjnej medycynie, a także w terapii alternatywnej, obejmuje zespół jelita drażliwego, wzdęcia, niestrawność, nudności, wymioty, kaszel i zapalenie oskrzeli.
Wg Mimica-Dukić N. i wsp., olejki eteryczne z Mentha aquatica L. (mięta nadwodna), Mentha longifolia L. (mięta długolistna) i Mentha piperita L. (mięta pieprzowa) wykazują skuteczne działanie. Wszystkie olejki eteryczne wykazywały bardzo silne działanie przeciwbakteryjne, szczególnie przeciwko szczepom Escherichia coli. Najsilniejszy był olejek eteryczny z mięty pieprzowej, szczególnie w stosunku do Shigella sonei (wywołuje biegunkę bakteryjną) i Micrococcus flavus.
Mięta nie jest jedyna. Podobne właściwości wykazuje także olejek jałowcowy. Na dodatek olejki z mięty wykazywały znaczącą aktywność grzybobójczą. Olejki eteryczne M. piperita i M. longifolia okazały się bardziej aktywne, niż olejki eteryczne M. aquatica. W końcu stwierdzono, iż olejki eteryczne oddziałują na wolne rodniki w sposób zależny od dawki. Olejek eteryczny z mięty pieprzowej wykazywał również najwyższą aktywność zmiatania rodników, zmniejszając wytwarzanie rodników OH w reakcji Fentona o 24% (czysty olej).
Według uzyskanych danych najskuteczniejszymi składnikami olejków były ketony monoterpenowe (menton i izomenton) w mięcie długolistnej i pieprzowej oraz 1,8-cyneol w oleju mięty nadwodnej.
Ponadto mięta:
- ma znaczenie dla ochrony układu nerwowego (działanie antyoksydacyjne, badania in vitro)
- działa rozkurczowo na mięśnie gładkie
- obniża napięcie mięśni jelit i dróg żółciowych
- pobudza czynności żołądka i wątroby
- ułatwia trawienie
- ma wpływ na układ odpornościowy
- zwalcza wiele rodzajów bakterii
- zapobiega rozpadowi krwi
Pulegon: rakotwórczy składnik olejku z mięty?
Najprawdopodobniej główne aktywne składniki mięty to: mentol, menton, izomenton, borneol, piperiton oraz pulegon. Ten ostatni keton monoterpenowy wcale nie powinien nikogo cieszyć, gdyż jest podejrzewany o działanie rakotwórcze u człowieka. Wg IARC, od 2016 r. obowiązuje klasyfikacja 2B, czyli nie ma sensu wywoływać alarmu, ale jest to niepokojące. Poza tym najwięcej pulegonu jest w mięcie odmiany polej (85-97%), w olejku z mięty pieprzowej tylko od 0.5 do 4.6%. Pulegon występuje też w bukku brzozowym (znany, jako gruszlin karbolistny, gruczlin). Mięta długolistna zawiera mentol.
Pulegon i menton są głównymi szkodliwymi związkami występującymi w mięcie, w różnych gatunkach w odmiennych stężeniach (w mięcie pieprzowej odmiany „Azja” pulegonu jest 0.69%, a mentonu 0.47%). Ponieważ suszenie w wysokiej temperaturze zmniejsza ilość tych związków w roślinie, przed spożyciem zaleca się suszenie mięty w piekarniku lub gotowanie.
Podsumowanie
Nie wiemy, czy częste stosowanie mięty jest bezpieczne, szczególnie odmian mających wyższe stężenie pulegonu (np. mięta długolistna). Bezpieczniejsza wydaje się mięta pieprzowa.
Jako ciekawostkę dodam, iż pulegon jest obecnie silnie zwalczany, bo jest używany w przemyśle tytoniowym. Badacze Duke University School of Medicine twierdzą, że w bezdymnych papierosach oraz w pojemnikach z płynem do e-papierosów o smaku i zapachu miętowym oraz mentolowych, wykryli pulegon - substancję znajdującą się w olejach roślinnych, pozyskiwaną m.in. z mięty lekarskiej. Naukowcy twierdzą, iż rakotwórcza substancja jest wchłaniana z e-papierosów w 1000-krotnie większej dawce, niż podczas palenia tradycyjnych papierosów mentolowych. W badaniu uwzględniono 6 typów (zawierających pulegon) bezdymnych papierosów oraz zapachowych pojemników e-papierosów. Jeden z autorów badania Sven-Eric Jordt twierdzi, że jest to ta sama substancja, której w 2018 r. zakazano używać w USA, jako dodatku do żywności, z powodu właściwości rakotwórczych.
Referencje:
Mimica-Dukić N1, Bozin B, Soković M, Mihajlović B, Matavulj M. „Antimicrobial and antioxidant activities of three Mentha species essential oils.” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12802721
Peyman Mikaili, Sina Mojaverrostami,1 Milad Moloudizargari,1 and Shahin Aghajanshakeri „Pharmacological and therapeutic effects of Mentha Longifolia L. and its main constituent, menthol" https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4171855/
Autor: dr Jerzy Jambor „Mięta pieprzowa” https://www.kierunekfarmacja.pl/artykul,10214,mieta-pieprzowa.html
http://publications.iarc.fr/_publications/media/download/3247/99c9942d6de749c36f76261dd782b679aea30916.pdf
Agnieszka Najda „Skład chemiczny i działanie przeciwutleniające ekstraktów z Mentha x piperita L.” http://www.czytelniamedyczna.pl/6239,skad-chemiczny-i-dziaanie-przeciwutleniajce-ekstraktlw-z-mentha-x-piperita-l.html
Michalina Adaszyńska, Maria Swarcewicz, Agata Markowska-Szczupak, Dorota Jadczak „Skład chemiczny i właściwości przeciwdrobnoustrojowe olejku eterycznego i ekstraktu z mięty pieprzowej odmiany ‘asia’” http://www.pttz.org/zyw/wyd/czas/2013,%202(87)/11_Adaszynska.pdf
http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C78622%2Crakotworcze-substancje-w-e-papierosach-grozniejsze-niz-w-tradycyjnych.html
Mięta nie taka dobra jak ją opisują, gdzieś były badania a o negatywnym jej wpływie na poziom testosteronu.