Wiemy, iż zbyt niskie stężenie cholesterolu może być wiązane ze zwiększonym ryzykiem śmierci w wielu grupach ludzi. Nawet u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca zbyt niski poziom cholesterolu (poniżej 160 mg/dL) zwiększał znacznie śmiertelność, np. z powodu nowotworów. Inne badania wiążą niski poziom cholesterolu (poniżej 170 mg/dL), np. z rakiem płuc.
Bardzo ciekawe światło na tą kwestię rzuca badanie Halfdana Peturssona (lekarza medycyny) i wsp. opublikowane na łamach „Journal of Evaluation in Clinical Practice”.
Naukowcy ocenili związek stężenia cholesterolu w surowicy z całkowitą śmiertelnością, a także śmiertelność z powodu chorób sercowo-naczyniowych (CVD) i choroby niedokrwiennej serca (IHD). Obserwacjami objęto 52 087 Norwegów w wieku 20-74 lat, którzy wzięli udział w badaniu zdrowia Nord-Trøndelag (HUNT 2, 1995-1997) i byli obserwowani przez 10 lat.
Wyniki
- Wśród kobiet stężenie cholesterolu było odwrotnie proporcjonalne do śmiertelności z wszystkich przyczyn.
- Śmiertelność z powodu wszystkich przyczyn była mniejsza o ponad 20%, przy stężeniu cholesterolu u pań wynoszącym powyżej 7.0 mmol/L (270 mg/dL).
- U mężczyzn ryzyko śmierci z powodu wszystkich przyczyn było najmniejsze, jeśli cholesterol miał stężenie pomiędzy 5.0 – 5.9 mmol/L (~193 – 228 mg/dL); jednak u panów ryzyko śmierci rosło, jeśli cholesterol miał stężenie powyżej 228 mg/dL (nadal w ujęciu absolutnym ryzyko było zmniejszone).
- U mężczyzn ryzyko śmierci z powodu choroby niedokrwiennej serca rosło od momentu, gdy stężenie cholesterolu przekroczyło próg 5.5 mmol/L (213 mg/dL), a największe ryzyko wiązało się ze stężeniem cholesterolu wynoszącym 7.0 mmol/L i więcej (270 + mg/dL).
- U kobiet ryzyko śmierci z powodu choroby niedokrwiennej serca nie wydawało się być mocno związane ze stężeniem cholesterolu (ryzyko było niskie, niezależnie jakie miał on stężenie 5.0 – 5.9 czy 6.0 – 6.9 mmol/L).
- U mężczyzn ryzyko śmierci z powodu chorób sercowo-naczyniowych było podniesione dopiero, gdy stężenie cholesterolu przekroczyło próg 6.9 mmol/L (~267 mg/dL).
- U kobiet ryzyko śmierci z powodu chorób sercowo-naczyniowych spadało, im wyższe było u nich stężenie cholesterolu; najniższe było dla stężeń 7.0 mmol/L i więcej (270 + mg/dL).
Komentarz
Zanim pobiegniesz głosić, iż „stężenie cholesterolu to mit”, musisz wiedzieć, iż Norwegowie są długowieczni. Jest to specyficzna grupa i wyniki powyższego eksperymentu nie muszą mieć przełożenia na inne populacje. Mój dziadek palił połowę życia (w tym fajkę) i obecnie zbliża się do wieku 100 lat. Ale to wcale nie znaczy, iż palenie jest nieszkodliwe. Po prostu w tym przypadku nie okazało się mieć dużego znaczenia.
Autorzy badania podkreślają, iż Norwegowie palą mało tytoniu i mają dostęp do bardzo dobrej opieki zdrowotnej. Być może stężenie cholesterolu ma znaczenie przy współwystępowaniu innych czynników ryzyka, predyspozycji genetycznych, stosowania używek itd. Z pewnością zbyt niskie stężenie cholesterolu nie jest korzystne dla człowieka, a zbyt wysokie jest dobrze tolerowane przez kobiety (tylko znów może być to kwestia mniejszego stężenia testosteronu u pań, z kolei większego estrogenów itd.).
Referencje:
- S. Behar, E. Graff, H. Reicher-Reiss, V. Boyko, M. Benderly, A. Shotan and D. Brunner for the Bezafibrate Infarction Prevention (BIP) Study Group “Low total cholesterol is associated with high total mortality in patients with coronary heart disease”
- Kathleen Deska PAGANA, Timothy J. PAGANA „Testy laboratoryjne i badania diagnostyczne w medycynie”
- Halfdan Petursson, MD,1 Johann A Sigurdsson, MD Dr med,2 Calle Bengtsson, MD Dr med,3 Tom I L Nilsen, Dr Philos,4 and Linn Getz, MD PhD “Is the use of cholesterol in mortality risk algorithms in clinical guidelines valid? Ten years prospective data from the Norwegian HUNT 2 study” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3303886/
