Menopauza jest naturalnym etapem w życiu kobiety, wiąże się ze zmianą profilu hormonalnego. Czy występowaniu określonych dolegliwości związanych z menopauzą można jakoś zapobiegać? Okazuje się, że tak.
Na czym polega menopauza?
Menopauza to zmiany związane z wygaśnięciem produkcji hormonalnej w jajnikach. Prowadzą one do spadku stężeń: 17β-estradiolu, testosteronu, androstendionu i dehydroepiandrostendionu (DHEA) oraz progesteronu. Po menopauzie estrogeny mogą powstawać z syntetyzowanego w nadnerczach DHEA.
Tak naprawdę, synteza testosteronu po menopauzie spada o ok. 28%, z 0,25 mg dziennie do 0,18 mg dziennie. Dla porównania u mężczyzn syntetyzowane jest ok. 7 mg testosteronu na dobę, a stężenie testosteronu całkowitego ulega stopniowemu zmniejszeniu z wiekiem, ale są to zmiany o wiele mniejsze niż sądzi większość ludzi (większe zmiany dotyczą spadku testosteronu wolnego).
Z czym się wiąże menopauza?
Z wieloma skutkami ubocznymi, dobrze opisanymi w literaturze. W szczególności spadek i ewentualne ustanie produkcji estrogenów, mogą być związane z występowaniem: uderzeń gorąca, nocnych potów, zaburzeń snu, wahań nastroju, zaburzeń depresyjnych i lękowych, zmian libido, dolegliwości odczuwanych w trakcie seksu (tkliwością piersi, suchością pochwy) itd.
Ponadto pogorszeniu ulega środowisko hormonalne, co ma wpływ na czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Przykładowo w Japonii obserwacją objęto 4596 kobiet, które przeszły badania lekarskie w latach 2007-2012. Porównano dane z badań lekarskich z lat 2001-2009 i po menopauzie (2010-2018).
Wyniki obserwacji
Panie po menopauzie wykazywały:
- Wzrost stężenia cholesterolu (o 16.7 mg, a więc sporo; teoretycznie u kobiet nie powinno mieć to znaczącego wpływu na ryzyko sercowo-naczyniowe, jednak brakuje jednoznacznych wskazań w tej materii).
- Wzrost frakcji LDL cholesterolu (ryzyko sercowo-naczyniowe).
- Wzrost stężenia tróglicerydów na czczo i w ciągu dnia (po posiłkach), a więc wzrost ryzyka sercowo-naczyniowego.
- Wzrost stężenia kwasu moczowego, hemoglobiny i markerów wątrobowych.
Ogólnie, kobiety przechodzące wcześnie menopauzę mogą być narażone na 50% większe ryzyko pojawienia się choroby niedokrwiennej serca i na 11% większe ryzyko wystąpienia śmiertelnych incydentów związanych z chorobą sercowo-naczyniową.
U kobiet przechodzących menopauzę w wieku 50-54 lat ryzyko wystąpienia zagrażającej życiu choroby wieńcowej było niższe o 13%, w porównaniu do pań, które przeszły menopauzę przed 50 rokiem życia.
Choroby układu krążenia są jedną z głównych przyczyn zachorowalności i umieralności kobiet po menopauzie oraz 56% wszystkich przyczyn zgonów w krajach Europy Zachodniej, zajmują niechlubne czołowe miejsca w większości krajów i niewiele wskazuje, by coś się tu zmieniło.
Czy berberyna może pomóc?
W licznych przeprowadzonych w ostatnich latach badaniach wykazano, że podawanie berberyny prowadzi do cofnięcia się objawów zespołu metabolicznego: zmniejszenia obwodu w pasie, spadku ciśnienie krwi, obniżenia stężenia trójglicerydów i zmniejszenia całkowitego wydzielania insuliny, przy jednoczesnym wzroście wrażliwości na insulinę.
Berberyna powoduje nie tylko spadek stężenia cukru we krwi na czczo, ale również po posiłku. Podawanie berberyny wydaje się przynajmniej częściowo przeciwdziałać depresji, stresowi oksydacyjnemu, miażdżycy, hipercholesterolemii, hiperglikemii i cukrzycy typu 2, chroniąc kobiety przed patologiami związanymi z menopauzą. Na pewno jest to rodzaj interwencji, który warto wypróbować, najlepiej po konsultacji z lekarzem. Niewiele wskazuje, by berberyna była obarczona skutkami ubocznymi.
Referencje:
- Teramura, Saki i in. Changes in cardiovascular disease risk factors during menopausal transition in Japanese women: the Circulatory Risk in Communities Study (CIRCS)
- P. Skałba, A. Dąbrowska Androgeny u kobiet w okresie około i pomenopauzalnym https://www.termedia.pl/Journal/-4/pdf-6328-1?filename=wstepniak.pdf
- Samar R. El Khoudary i in. Menopause Transition and Cardiovascular Disease Risk: Implications for Timing of Early Prevention: A Scientific Statement From the American Heart Association https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/CIR.0000000000000912
- dr n. med. Monika Szafarowska Menopauza https://podyplomie.pl/ginekologia/29129,menopauza
- Cristiana Caliceti i in. Potential Benefits of Berberine in the Management of Perimenopausal Syndrome https://www.hindawi.com/journals/omcl/2015/723093/
