Niepłodność to choroba charakteryzująca się brakiem ciąży po 12 miesiącach regularnego współżycia bez zabezpieczenia. Szacuje się, że dotyka od 8 do 12% par w wieku rozrodczym na całym świecie. Stwierdzono, że problemy mogą dotykać obu stron, ale mężczyźni mogą odpowiadać za 50% przypadków.
Czy jest niepłodność wtórna?
Niepłodność wtórna jest najczęstszą postacią niepłodności kobiecej na całym świecie, często spowodowaną infekcjami układu rozrodczego. Spadek płodności u kobiet zaczyna się już około 25-30 roku życia, a granicą jest ok. 40-41 lat życia. Przy tym należy zaznaczyć, iż z każdym rokiem rośnie ryzyko rozmaitych powikłań, wad rozwojowych płodu itd.
Czynnikami wpływającymi na płodność obu płci są:
- przyczyny wrodzone (zaburzenia rozwoju jąder i jajników, zaburzenia rozwoju płci itd.)
- hipogonadyzm hipogonadotropowy (używanie sterydów anaboliczno-androgennych, TRT/HTZ, SARM i inne środki hormonalne lub zakłócające równowagę hormonalną),
- hiperprolaktynemia (estrogeny, leki przeciwpsychotyczne, używanie sterydów anaboliczno-androgennych itd. Więcej na ten temat TUTAJ
- zaburzenia funkcji rzęsek,
- mukowiscydoza,
- infekcje (chlamydie, gonogokoki, E. Coli i inne tlenowe pałeczki gram ujemne, paciorkowce, gronkowce, wirusy, grzyby, pierwotniaki itd.),
- choroby ogólnoustrojowe,
- czynniki/choroby związane ze stylem życia (alkohol, aktywność fizyczna, nadmierna masa ciała, palenie papierosów).
Niepłodność męska i żeńska
Przedwczesna niewydolność jajników, zespół policystycznych jajników, endometrioza, mięśniaki macicy i polipy endometrium mogą odgrywać rolę w niepłodności żeńskiej. Niepłodność męska może być spowodowana przyczynami jądrowymi i przyczynami niedotyczącymi samych jąder (pozajądrowymi) Np. żylaki powrózka dotyczą mniej niż 20% mężczyzn w wieku 30-40 lat, ponad 30% mężczyzn w wieku 50-60 lat i ponad 70% mężczyzn w wieku 80-90 lat.
Spadek jakości nasienia, substancje chemiczne zaburzające gospodarkę hormonalną, nadmierne korzystanie z sauny również mogą mieć znaczenie. Znaczenie mają np. ftalany, parabeny, insektycydy 4 generacji (pyretroidy), triklosan, bisfenol A, skażenie powietrza (PM 2,5; PM 10; tlenki azotu NOx; dwutlenek siarki SO2).
Czy kwas foliowy i cynk mogą pomóc?
Kwas foliowy jest niezbędny przy syntezie choliny, glicyny, kwasu glutaminowego oraz składnika DNA i nukleotydów purynowych. Bez nadmiernego komplikowania zagadnienia wystarczy zapamiętać, iż jest niezbędny w procesach regeneracyjnych i naprawczych wszystkich komórek. Cynk jest pierwiastkiem śladowym pełniącym wiele podstawowych funkcji w ustroju.
Bierze udział w metabolizmie białek, węglowodanów i tłuszczów, a także w syntezie i degradacji kwasów nukleinowych. Jest niezbędny dla zdrowia skóry, ponieważ uczestniczy w regeneracji naskórka, jest konieczny dla odpowiedzi immunologicznej ustroju. Uczestniczy w regulacji stężenia testosteronu.
W metaanalizie badań stwierdzono, że suplementacja kwasem foliowym i cynkiem ma wpływ na ilość plemników, ich morfologię i stężenie kwasu foliowego we krwi, w porównaniu z podawaniem placebo.
Od czego zacząć?
Podstawowym kierunkiem dla par jest kontakt z lekarzem specjalistą i przeprowadzenie badań ogólnych, specjalistycznych, hormonalnych (oś podwzgórze-przysadka-jądra/jajniki), badań funkcji jąder oraz jajników, analiza jakości nasienia itd. Niemniej można wypróbować suplementację kwasem foliowym i cynkiem, zmianę trybu życia, wdrożenie aktywności fizycznej, odstawienie alkoholu, papierosów itd.
Panowie na dopingu
Osoby, które wiele lat nadużywały testosteronu i jego pochodnych (np. Metanabol), pochodnych nandrolonu (MENT, trenbolone) lub pochodnych DHT (np. Masteron, Anapolon, Oral-turinabol) mogą mieć nieodwracalne zmiany uniemożliwiające prokreację. Przy krótszej przygodzie z SAA wystarczy odstawić doping, wdrożyć kurację hCG (3 x w tygodniu po 1000-1500 IU; kilka miesięcy) oraz SERM (cytrynian tamoksyfenu 20 mg dziennie lub cytrynian klomifenu 50 mg dziennie; od kilkunastu tygodni do kilku miesięcy). Jednak należy to robić wyłącznie pod nadzorem lekarza i przeprowadzając odpowiednie badania hormonalne, ale to temat na zupełnie inny artykuł.
Referencje:
Jolanta Słowikowska-Hilczer i in. Andrologia. Zdrowie mężczyzny od fizjologii do patologii Wydawnictwo PZWL.
Mélodie Vander Borght i in. Fertility and infertility: Definition and epidemiology https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29555319/
Morvarid Irani i in. The Effect of Folate and Folate Plus Zinc Supplementation on Endocrine Parameters and Sperm. Characteristics in Sub-Fertile Men: A Systematic Review and Meta-Analysis
https://www.researchgate.net/profile/Morvarid-Irani/publication/317629359_The_Effect_of_Folate_and_Folate_Plus_Zinc_Supplementation_on_Endocrine_Parameters_and_Sperm_Characteristics_in_Sub-Fertile_Men_A_Systematic_Review_and_Meta-Analysis/links/59b955e10f7e9bc4ca3d96e4/The-Effect-of-Folate-and-Folate-Plus-Zinc-Supplementation-on-Endocrine-Parameters-and-Sperm-Characteristics-in-Sub-Fertile-Men-A-Systematic-Review-and-Meta-Analysis.pdf
W. Skrzypczak, M. Friedrich, D. Jankowiak, K. Janus „Witaminy” Akademia Rolnicza W Szczecinie, Szczecin 1999.
