Żelazo jest głównym pierwiastkiem śladowym w organizmie i nie da się przecenić roli, jaką odgrywa w funkcjonowaniu układu krwionośnego i kształtowaniu codziennego samopoczucia. Warto dbać o odpowiednio wysoką jego podaż i regularnie kontrolować morfologię krwi, gdyż uratować to może przed wieloma zaburzeniami fizjologicznymi.
Dlaczego żelazo jest tak ważne?
Wśród wszystkich mikropierwiastków w organizmie żelaza jest najwięcej i nie pozostaje to bez wpływu na zdrowie oraz wydolność zarówno fizyczną, jak i umysłową. Odpowiada za prawidłową pracę mięśni i mózgu. Wchodzi w skład białek obecnych w czerwonych krwinkach transportujących tlen do tkanek, co ma bezpośredni wpływ na tolerancję wysiłku czy skupienie uwagi oraz koncentrację.
Ponadto pośrednio wpływa na wiele przemian metabolicznych niezbędnych dla m.in. kondycji tkanek łącznych, czy syntezy niektóry hormonów. Jest również potrzebny do syntezy i naprawy DNA, a także do przebiegu licznych procesów związanych z homeostazą komórkową.
Jak dochodzi do niedoborów żelaza?
Zasoby żelaza w organizmie uszczuplane są etapami. Etapy te nie mają jednak ściśle określonych ram czasowych, gdyż wydalanie tego pierwiastka nie odbywa się w regularnym rytmie i tempie. Jego poziom zależny jest zatem głównie od systematycznej podaży i wchłaniania. W przypadku, gdy nie są zaspokojone potrzeby organizmu względem żelaza, a także w przypadku intensywnego krwawienia, procesy fizjologiczne zaczynają zużywać pewne naturalne rezerwy.
Brak odpowiedniej reakcji, czyli konsumpcji dobrze przyswajalnego żelaza, skutkuje dalszym pomniejszaniem jego zmagazynowanych ilości oraz spadkiem ilości czerwonych krwinek. Pogłębianie tego stanu prowadzi do niedokrwistości, czyli anemii, kiedy to obniżeniu ulegają: poziom hemoglobiny we krwi (przenoszącej tlen z płuc do tkanek), objętość czerwonych krwinek (oraz hematokryt), czy zasoby ferrytyny i transferryny (białek odpowiedzialnych za odpowiednio: magazynowanie w wątrobie i stężenie w osoczu).
Kto jest szczególnie narażony na anemię?
Omawiany mikropierwiastek jest jednym z najpowszechniej niedoborowych związków o charakterze odżywczym. Do niedoborów najczęściej dochodzi przy dietach eliminacyjnych i źle zbilansowanych, a także u dzieci czy kobiet w okresie menstruacji lub w ciąży. Ponadto ryzyko niedoborów rozwinąć się może u osób w wieku podeszłym, u wyczynowych sportowców wytrzymałościowych, czy w przypadku przewlekłej niewydolności nerek.
Jakie są objawy niedoborów żelaza i anemii?
Do najbardziej uciążliwych objawów zalicza się ciągłe uczucie zmęczenia i słabości, gdyż powoduje ono obniżenie koncentracji oraz wydolności, a co za tym idzie również efektywności w podejmowanych aktywnościach. Pojawić się mogą zawroty głowy, duszności czy zaburzenia tempa pracy serca.
Do charakterystycznych objawów zalicza się też bladość skóry, kruchość paznokci i wypadanie włosów, czy obniżenie tolerancji niskich temperatur. Jednym z najbardziej osobliwych objawów anemii wywołanej niedoborem żelaza jest psychiczne zaburzenie, przy którym odczuć można wzmożony apetyt na rzucie produktów niespożywczych, takich jak ziemia, czy szeroko pojęty bród.
