Choroby cywilizacyjne takie jak alergie, choroby psychiczne, nadwaga, otyłość czy nowotwory dotykają coraz większej ilości osób. Współczesny tryb życia, ciągły stres, zła dieta, brak wypoczynku, mechanizacja oraz wiele innych czynników ma wpływ na ich ciągły rozwój. Do jednej z "chorób" cywilizacyjnych, na którą cierpią miliony osób, jest insulinooporność. Statystycznie blisko 60% populacji cierpi na tę dysfunkcję. Jednak czym dokładnie jest insulinooporność i jak ją rozpoznać?
Czym jest insulinooporność?
Na początku warto wyjaśnić - czym w ogóle jest insulina. Insulina jest hormonem wydzielanym przez trzustkę, mającym ogromny udział w metabolizmie. Do działań insuliny w dużym uproszczeniu należy rozprowadzanie cukru (energii) po organizmie, magazynowanie jej w wątrobie oraz stymulacji syntezy białek.
Insulinooporność jest zaburzeniem homeostazy - dysfunkcją w działaniu insuliny, polegającą na zmniejszeniu wrażliwości mięśni, tkanki tłuszczowej, wątroby oraz innych organów właśnie na działanie insuliny po dostarczeniu glukozy do krwiobiegu.
W prostych słowach insulinooporność jest zaburzeniem, w którym reakcja organizmu na podaż pokarmu (glukozy) jest mylnie odbierana. Organizm produkuje insulinę w coraz większych ilościach, pomimo iż jej ilość we krwi może być w normie lub zbyt wysoka. Insulinooporność jest częścią zaburzeń zwanych "zespołem metabolicznym" i może prowadzić do rozwoju wielu chorób, m.in. chorób układu sercowo-naczyniowego czy też cukrzycy typu 2.
Skąd bierze się insulinooporność?
Przyczyn insulinooporności jest naprawdę wiele, zaczynając od uwarunkowań genetycznych, kończąc na niezdrowym stylu życia. Do insulinooporności, ze względów genetycznych oraz jednostek chorobowych, mogą doprowadzić schorzenia takie jak nieprawidłowa produkcja insuliny, zespół wielotorbielowatych jajników, zespół Cushinga czy nadczynność tarczycy.
Jednak najczęstszą przyczyną powstawania insulinooporności jest po prostu niezdrowy styl życia. Pierwszą grupą narażoną na zaburzenia insuliny są osoby otyłe. Złe nawyki żywieniowe oraz brak aktywności fizycznej prowadzą do odkładania się tkanki tłuszczowej oraz insulinooporności.
Narażone są również osoby, prowadzące "zdrowy" styl życia, których organizm jest ciągle wystawiony na spory stres (dieta również może być stresująca dla naszego organizmu) - wysoki poziom kortyzolu hamuje działanie insuliny. Także osoby stosujące różnego rodzaju używki bądź doping są w grupie ryzyka. Tego rodzaju substancje zaburzają naszą naturalną gospodarkę hormonalną, prowadząc do dysfunkcji takich jak insulinooporność.
Jak rozpoznać insulinooporność?
Insulinooporność może dawać niejednoznaczne objawy lub bardzo mocno się ukrywać. Do objawów związanych z zaburzeniami insuliny należą:
- problemy z koncentracją, pogorszone samopoczucie, zmęczenie, senność
- tycie, kłopoty z utratą wagi, otyłość zarówno androidalną, jak i gynoidalną
- wysokie ciśnienie, zaburzenia gospodarki węglowodanowej, podwyższony poziom trójglicerydów, cholesterolu oraz zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi
Objawów jest wiele, jednak możemy ich nie zauważać lub mogą nie występować pod typową postacią. Z tego powodu najlepszym sposobem na stwierdzenie i zdiagnozowanie insulinooporności są badania laboratoryjne. Aby mieć pewność, jak wygląda stan naszej trzustki, możemy wykonać trzy badania, tj.:
- test doustnego obciążenia glukozą
- test HOMA, czyli poziomu insulin i glukozy we krwi na czczo
- test metabolicznej klamry euglikemicznej
Ostatni rodzaj badania jest najdokładniejszy, ale też najbardziej kosztowny. Warto go jednak wykonać, jeżeli test doustnego obciążenia glukozą oraz HOMA nie wystarczą. Metoda ta posiada potwierdzoną w blisko 100% skuteczność w diagnozowaniu insulinooporności.
Podsumowanie
Insulinooporność jest bardzo niebezpiecznym i coraz częściej spotykanym zaburzeniem. W większości przypadków doprowadza do niej niedbałość oraz nasza własna głupota. Odpowiednia dieta i aktywność fizyczna znajdują swoje zastosowanie nie tylko w profilaktyce insulinooporności, ale również są lekarstwem oraz deską ratunkową, zanim dopadnie nas cukrzyca.
Warto sprawdzić, czy nasza insulina spełnia swoją rolę i w razie jakichkolwiek zaburzeń zgłosić się do kompetentnego dietetyka i lekarza. Ogień zwalcza się ogniem, dlatego problemy wynikające z diety, w większości przypadków możemy ugasić odpowiednią dietą.
