Kawałek po kawałku ludzki organizm odkrywany jest w coraz dokładniejszych szczegółach. Stopniowo odkrywa się właściwości i funkcje genów oraz tego, co powstaje na skutek ich aktywności. Genów zarówno ludzkich (około 23 tysięcy), jak i genów bakterii zamieszkujących organizm człowieka (ponad 1 milion). Zestaw bakterii, których charakterystycznym miejscem występowania w organizmie są jelita, to tak zwana mikrobiota jelitowa.
Z czego składa się mikrobiota jelitowa?
W skład mikrobioty jelitowej wchodzi około 1000 gatunków bakterii, jednak niecałe 200 jest dominujących. Szacuje się, że około 30% bakterii występuje u „większości” ludzi, natomiast pozostałe 70% wykazuje dużą zmienność. Do najbardziej „powtarzalnych” gatunków zalicza się bakterie m.in. z rodzaju Bifidobacterium i Lactobacillus, a także gatunki Akkermansia muciniphila, czy Faecalibacterium prausnitzii.
Wykazują one wielokierunkowe interakcje z komórkami gospodarza i niezbędne są do życia w dobrym samopoczuciu. Badania nad mikrobiotą jelitową to obecnie jeden z „najgorętszych” obszarów poszukiwań źródeł ludzkiego zdrowia. Poszukiwania i eksperymenty dotyczą m.in. wpływu różnorodności i liczebności bakterii na ekspresję i transkrypcję genów, wytwarzanie białek czy przemiany metaboliczne.
Co wpływa na mikrobiotę jelitową?
Mikrobiota jelitowa jest niezwykle wrażliwa na liczne czynniki działające zarówno z wewnątrz, jak i zewnątrz organizmu. Dużą rolę odgrywają geny danej osoby oraz jej stan zdrowia i ogólna kondycja. Mikrobiota jelitowa różnić może się u dzieci urodzonych naturalnie oraz tych, które przyszły na świat poprzez cesarskie cięcie. Nieco inne „zestawy” bakterii posiadają również kobiety i mężczyźni, a także osoby starsze.
Kluczowy wpływ na mikrobiotę jelitową wywiera dieta oraz higiena stylu życia. Coraz więcej mówi się o szkodliwości wobec bakterii jelitowych jadłospisów opierających się o produkty wysokoprzetworzone oraz ubogie w błonnik i antyoksydanty. Ponadto negatywnie na stanie bakteryjnym jelit mogą odbić się używki (głównie alkohol), czy liczne leki (m.in. antybiotyki). Coraz więcej wiadomo również o tym, że „zabójcze” dla mikrobioty mogą być takie czynniki, jak przewlekły stres, czy siedzący tryb życia.
Jaką rolę odgrywa mikrobiota jelitowa w organizmie?
Zespół mikroorganizmów zasiedlających jelita kontroluje trawienie i wchłanianie substancji odżywczych. Dzięki bakteriom jelitowym organizm jest w stanie efektywnie wykorzystywać m.in. białka czy elektrolity, a także wytwarzać witaminy. Ponadto mikrobiota jelitowa uczestniczy w ochronie komórek jelit przed patogenami oraz przed ich przenikaniem do krwiobiegu.
Co więcej, potrzebna jest do prawidłowej pracy aktywności układu odpornościowego zarówno wrodzonego, jak i nabytego oraz kontroluje stany zapalne. Oprócz tego bakterie jelitowe stanowią istotny czynnik regulujący niektóre funkcje układu nerwowego przekładające się np. na nastrój czy motywację oraz sen, apetyt i próg bólu.
Przeczytaj koniecznie: Jak odbudować florę bakteryjną jelit?
