Alergia pokarmowa objawiać się może na wiele sposobów. Możemy zaobserwować wysypkę, świąd, drapanie w gardle, łzawienie oczu, problemy z oddychaniem, dyskomfort w jelitach, a nawet śmiertelną anafilaksję.
Alergia pokarmowa może pojawić się w każdym wieku. Nawet jeśli wcześniej w twojej diecie były obecne dane produkty i nie powodowały żadnych dolegliwości, to z wiekiem mogło to się zmienić. Kiedy więc obserwujesz objawy alergii po zjedzeniu czegoś, co wcześniej obecne było w twojej diecie, powinieneś zwrócić się z tym do lekarza.
Jeśli nie masz pewności, jakie produkty przyczyniają się do alergii, zapoznaj się z opisanymi w tym artykule produktami. 90% występujących alergii powodowanych jest zaledwie garstką produktów. Należą do nich między innymi orzeszki ziemne, ryby, skorupiaki, mleko, jaja, pszenica i soja.
Mleko
Alergia na mleko krowie jest najczęstszą alergią pokarmową wśród niemowląt i małych dzieci. Problem ten występuje jednak również u osób dorosłych. Większość dzieci wyrasta z alergii ok. 3-5 roku życia.
Warto zaznaczyć, że nietolerancja laktozy i alergia na mleko to dwie różne rzeczy. W przypadku alergii na mleko problem stanowią białka mleka. Alergia na mleko (podobnie, jak wszystkie alergie) jest nadmierną reakcją układu odpornościowego w odpowiedzi na białko i może być nawet śmiertelna.
Nietolerancja laktozy oznacza, że osoba ma trudności z trawieniem cukru zawartego w mleku. Jeśli mamy do czynienia z alergią na mleko na nic zda się zastępowanie nabiału, nabiałem bez laktozy.
Najczęściej alergizujące białka mleka to:
- laktoalbumina – poprzez gotowanie mleka zostaje unieczynniona, więc osoby na nią uczulone mogą pić mleko podane po ugotowaniu
- laktoglobulina – przy alergii na to białko można spożywać mleko kozie (dzieci powyżej 6 mies. życia)
- beta-laktoglobulina – znajduje się nie tylko w mleku, ale jest obecna również w mięsie wołowym i cielęcym, dlatego przy uczuleniu na to białko nie można jeść także tych produktów
- kazeina – występuje w mleku krowim i jego przetworach (np. w twarogach), a także w mleku i serach kozich
- glikoproteina – zawiera ją mleko, śmietana i masło
Objawy alergii na mleko mogą dotyczyć jednego lub wielu narządów. Alergia na mleko może przyjmować, postać żołądkowo-jelitową - dając między innymi objawy takie, jak: biegunka, bóle brzucha, zaparcia, wzdęcia; postać skórną – dając objawy takie, jak: wypryski, świąd, sucha skóra; postać układu oddechowego – dając objawy takie, jak: uporczywy katar, przewlekły kaszel, chrypka, przewlekłe zapalenie gardła; postać mózgową – dając objawy takie, jak: rozdrażnienie, zaburzenia w zachowaniu, agresywność oraz postać wstrząsową – przebiegającą nagle i zagrażającą życiu – duszności, zaburzenia pracy serca.
Pszenica
Alergia na pszenicę to nie to samo, co celiakia. Jeśli jesteś uczulony na pszenicę, cierpisz na reakcję immunologiczną na białko występujące wyłącznie w pszenicy.
Z kolei przy celiakii ma miejsce reakcja na gluten, który można znaleźć również w innych zbożach takich, jak: żyto, jęczmień, owies, a także właśnie pszenica. Alergia na pszenicę jest zjawiskiem dość rozpowszechnionym. Nic dziwnego, skoro przeciętnie zjadamy około kilograma wyrobów zbożowych dziennie, z czego 95 proc. stanowi pszenica.
Alergia na pszenicę występuje znacznie częściej niż celiakia, ale rzadko się o niej mówi. Objawy mogą pojawić się w różnych konfiguracjach i sile. Najczęstsze obawy to nudności, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia, biegunki, zaparcia, katar, zatkany nos, kaszel, wypryski, świąd, zaczerwienienia skóry, kołatanie serca, bóle w klatce piersiowej, bóle kostno-stawowe, obniżenie nastroju.
Jaja
Alergia pokarmowa na jajka jest drugą najczęściej występującą alergią u dzieci. Osoby cierpiące na tą alergię są zazwyczaj uczulone tylko na białko jaja.
Białko jaja kurzego zawiera ponad 20 różnych frakcji białkowych, z których głównymi alergenami są:
- owoalbumina – większość uczulonych wykazuje wrażliwość na to białko
- owomukoid – najsilniejszy alergen - może także uczulać kontaktowo przy dotknięciu jaja do skóry
- owotransferyna – może powodować astmę
- lizozym – dawniej był uważany za główny alergen jaja, ale obecnie wiadomo, że uczula rzadziej
- żółtko jaja również może uczulać, jednak zdarza się to o wiele rzadziej
Alergia na jajka objawiać może się m.in.: stanem zapalnym w obrębie jamy ustnej, biegunką, wymiotami i utrudnionym oddychaniem.
Soja
Wyróżniamy dwa rodzaje alergii na soję:
- pierwotną, w której po pierwszym kontakcie z soją dochodzi do uczulenia organizmu, jednak nie daje to zazwyczaj silnych i łatwo zauważalnych symptomów;
- wtórną, która dotyka osoby chorujące na inne rodzaje alergii, głównie będących uczulonymi na pyłki brzozy.
Ogólnie alergia na soję jest łagodna, ale w rzadkich przypadkach może wywoływać anafilaksję. Soja jest bardzo powszechnym składnikiem wielu produktów spożywczych, a każdy, kto ma alergię na soję, musi bardzo uważnie czytać skład produktów, które kupuje.
Orzeszki ziemne
Alergia na orzechy zaczyna się najczęściej w dzieciństwie. Z tego rodzaju uczulenia wyrasta tylko 1 na 5 osób. Wystarczy naprawdę niewielka ilość orzechów, aby pojawiła się reakcja alergiczna. Objawy alergii na orzechy obejmują skórę, drogi oddechowe i układ pokarmowy. W najcięższych przypadkach uczulenie może wywołać wstrząs anafilaktyczny, który zagraża życiu.
Alergię na orzechy arachidowe powodują znajdujące się w orzeszkach białka Ara h 1 i Ara h 2. Oprócz orzeszków ziemnych uważaj także m.in. na: orzechy włoskie, orzechy nerkowca, brazylijskie, laskowe, makadamia, pistacje oraz kasztany. Możesz je znaleźć np. w maśle orzechowym, ciastach, słodyczach, sosach sałatkowych, pesto, płatkach, krakersach, kawach, mrożonych deserach i niektórych rodzajach wędlin.
Owoce
Najczęściej uczulają owoce cytrusowe, truskawki, owoce zawierające histaminę, ananas, kiwi.
Ryby
Bardzo częste jest uczulenie na wiele rodzajów ryb na raz, choć zdarza się także alergia na pojedynczy gatunek. Reakcje nadwrażliwości na ten pokarm mogą wystąpić nie tylko po spożyciu, ale także na drodze inhalacyjnej np. podczas gotowania, czy po zetknięciu ze skórą. Największy alergen ryb – białko M – jest termostabilne i nie traci swej alergenności w czasie gotowania czy smażenia.
Najczęściej uczulające gatunki: dorsz, który zawiera ponad 30 antygenów, śledź, szprot, węgorz, tuńczyk, łosoś, karp, okoń. U uczulonych na ryby może także wystąpić alergia na kawior.
Niepożądane reakcje na ryby nie zawsze są skutkiem alergii na ryby. Niektóre gatunki ryb zawierają dużo histaminy (np. śledzie, łososie, tuńczyk). Możliwe są także reakcje toksyczne spowodowane obecnością metali ciężkich (np. rtęci).
Skorupiaki
Zwykle, jeśli ktoś uczulony jest na ryby, jest również uczulony na skorupiaki. Uczulać mogą wszystkie owoce morza, tak więc alergia może być wywołana m.in. przez: raki, krewetki, kraby, homary, małże, kalmary, ślimaki, ostrygi, ośmiornice, langusty. Niektóre osoby reagują alergicznie już nawet na sam zapach owoców morza.
Wrażliwość na siarczany
Siarczyny są substancjami chemicznymi stosowanymi w przetwórstwie żywności, aby zapobiec brązowieniu i odbarwieniu. Są również obecne w niektórych lekach. Tak jak niektórzy odczuwają kołatanie serca po wypiciu kofeiny, niektórzy ludzie są wrażliwi na tą substancję. W rzadkich przypadkach wiadomo, że siarczyny powodują reakcję anafilaktyczną. Wrażliwość na siarczyny występuje najczęściej u osób chorujących na astmę.
Podsumowanie
Aż 90% alergii wiąże się z ośmioma produktami, dlatego stosunkowo łatwo jest zidentyfikować winowajcę. Do najbardziej alergennych pokarmów zaliczamy: mleko, jaja, pszenicę, ryby, skorupiaki, owoce cytrusowe, orzeszki ziemne oraz soję.
