W poniższym opracowaniu postaram się odpowiedzieć na pytanie, czy warto brać aspirynę w celach profilaktycznych? Bardzo często w „podziemnych” poradnikach dopingowych, na Facebooku, na YouTube, TikTok czy Instagramie publikowane są porady medyczne. Czy są one wiarygodne?
Aspiryna a odchudzanie
Tak, istnieją wiarygodne źródła informacji w Internecie, jednak jest ich bardzo mało. Dlatego, jeśli podejmujesz decyzje mające mieć wpływ na dalsze życie i zdrowie, rób to świadomie, konsultuj się z lekarzami, czytaj artykuły naukowe. Jednym z najczęściej powielanych mitów jest wpływ aspiryny na pozbywanie się tkanki tłuszczowej.
Legendarne ECA
Stąd popularność stacku ECA, czyli efedryna, kofeina i aspiryna w końcu lat 90. XX wieku i na początku XXI wieku. Okazało się, że mobilizację i utlenianie tłuszczu wspomagają jedynie pierwsze dwa składniki kombinacji. A jak jest z pozostałymi kwestiami zdrowotnymi? Czy warto profilaktycznie brać kwas acetylosalicylowy?
Czy aspiryna rozrzedza krew?
Często podnosi się argument, iż aspiryna „rozrzedza krew”. W rzeczywistości kwas acetylosalicylowy oddziałuje tylko na płytki krwi (wpływa na tromboksan A2, przez ten mechanizm wpływa na hamowanie agregacji płytek). W żaden sposób nie zmieniasz ilości czerwonych krwinek, których w trakcie stosowania sterydów anaboliczno-androgennych masz zdecydowany nadmiar.
Doping, aspiryna i lepkość krwi
Dzieje się tak, szczególnie gdy stosujesz: dihydroboldenone, boldenone, oksymetolon (np. pod marką Anapolon, Anadrol itd.), testosteron. Niemniej wszystkie SAA mają wpływ na stężenie erytropoetyny, użytkownicy SAA mogą mieć nawet 75% większe stężenie EPO, w porównaniu do grupy kontrolnej.
Erytropoetyna to czynnik wzrostu odpowiedzialny za powstawanie w organizmie czerwonych krwinek – erytrocytów. Im więcej czerwonych krwinek, tym większa lepkość krwi. Aspiryna w żaden sposób nie hamuje tego procesu!
Całkowity opór naczyniowy wynika z lepkości krwi oraz charakterystyki łożyska naczyniowego. Głównym czynnikiem determinującym lepkość krwi jest hematokryt (ilość czerwonych krwinek względem innych elementów osocza, płynnej części krwi). To znaczy, że biorąc aspirynę, w żaden sposób nie wpływasz na lepkość krwi!
Poza tym chciałbym zwrócić uwagę, iż lepkość krwi mogą zwiększać białka ostrej fazy i inne związki wydzielane przy stanie zapalnym.
Małe kontra duże dawki testosteronu
Małe dawki testosteronu charakteryzuje działanie przeciwzapalne i zwiększające wrażliwość insulinową, powodują mniejszenie stężenia interleukiny-1-beta, interleukiny-6 i innych czynników prozapalnych.
OK, tylko w dopingu spotyka się masywne dawki, nawet kilkudziesięciokrotnie przekraczające spotykane w medycynie. Nie można porównywać tych sytuacji! Z tego samego powodu SAA mogą uszkadzać wątrobę, jest to zjawisko, choć w części wywołane napływem limfocytów, neutrofilów i eozynofilów, także stresem oksydacyjnym.
W końcu warto pamiętać, iż zgony kulturystów (masowe) zaczęły się dopiero wtedy, gdy pojawiły się lub spopularyzowały nowe środki, lub wcześniej nieznane w kulturystyce. Mam na myśli diuretyki, używane od uzyskania ostrego, ostatecznego szlifu, hormon wzrostu, IGF-1 i insulinę.
Dlaczego o tym wspominam?
Wspominam o tym, ponieważ silne odwodnienie ustroju może drastycznie zwiększyć stężenie hematokrytu, potężnie obciąża serce i nerki, a przecież aspiryna i inne NLPZ są niezwykle niebezpieczne dla nerek, szczególnie w takich okolicznościach. Hormon wzrostu (rhGH) też potrafi silnie zwiększać ilość krwinek czerwonych, a przecież kulturyści stosują masywne dawki, niespotykane w medycynie (kiedyś kilka IU dziennie, teraz nawet kilkadziesiąt IU hormonu wzrostu dziennie).
Problem aromatyzacji
Na końcu chciałbym poruszyć ostatnią kwestię, czyli aromatyzację...
Testosteron jest strukturalnie podobny do estradiolu, w toku przemian może być do niego przekształcony w różnych tkankach wskutek oddziaływania kompleksu aromatazy. Fizjologiczne stężenia estradiolu są dla mężczyzny równie ważne, jak dla kobiet, a może nawet ważniejsze.
Estradiol (u mężczyzn, nie u kobiet!) reguluje przyrost mięśni, ilość tłuszczu, funkcje seksualne (możliwość odbycia stosunku), libido, funkcjonowanie kości, układu sercowo-naczyniowego, chroni przed kontuzjami (gdy jest go za dużo, pojawiają się kontuzje, gdy jest go za mało, dzieje się tak samo; należy znaleźć złoty środek).
Testosteron - Estradiol a lepkość krwi
Gdy kulturysta stosuje potężne dawki testosteronu, pojawia się dużo estradiolu. Z badań naukowych wiemy, iż estradiol może zwiększać lepkość krwi (gdy występują jego znaczne stężenia). U owiec podawanie estradiolu przez 3 tygodnie o 12% zwiększyło masę ciała (estradiolu używa się do tuczu bydła np. w USA), o 20% wzrosła objętość krwi, odnotowano 13% spadek ciśnienia krwi i 40% wzrost pracy serca (tętna). Lepkość krwi wzrosła o 16%, a osocza o 21%.
Aspiryna a estradiol
Aspiryna nie ma żadnego wpływu na ilość powstającego estradiolu. Dlatego nie chroni przed wzrostem lepkości, więc rośnie opór obwodowy. Małe dawki estrogenów hamują agregację płytek krwi i chronią przed incydentami sercowo-naczyniowymi (dlatego do 45-50 roku życia kobiety są narażone na małe ryzyko chorób sercowo-naczyniowych).
Inaczej się dzieje w przypadku dopingowych dawek testosteronu lub innych środków. U kobiet po menopauzie podawanie estrogenów i progesteronu nawet dwukrotnie zwiększa ryzyko powikłań zakrzepowych. To nie jest przypadek. To są fakty znane od dekad.
Skutki podawania aspiryny
Wszystkie NLPZ niewybiórczo hamują szlaki COX-1 i COX-2. Z tego powodu aspiryna, polecana przez „guru dopingu” może wywołać uszkodzenie śluzówki żołądka (mikrokrwawienia) i rozmaite inne powikłania związane z inhibicją szlaku COX-1.
Kiedy jest przydatna?
Tak to prawda, stosuje się ją w prewencji zawału serca, po wszczepieniu stentu, prewencji udaru po epizodzie przejściowego niedokrwienia, po wszczepieniu bypassów, przed PTCA w ramach zapobiegania powikłaniom zakrzepowo-zatorowym. Niemniej stosowanie jest ograniczone do ciężko chorych ludzi, a nie względnie zdrowych kulturystów lub innych sportowców.
Aspiryna a ryzyko raka - niespójność badań
W badaniach obserwacyjnych aspiryna redukowała ryzyko raka o 20-30%. Randomizowane badania kliniczne przyniosły sprzeczne rezultaty. W metaanalizie badań z 2018 r. autorstwa Yan Qiao i wsp. stosowanie aspiryny zmniejszyło o 11% ryzyko wszystkich rodzajów raka, zmniejszyło o 25% ryzyko raka żołądka, o 25% raka przełyku, o 21% raka jelita grubego, o 20% trzustki, o 11% jajnika, o 8% endometrium, o 8% piersi i o 6% prostaty.
Nie wiemy, czy skórka jest warta wyprawki, bo jak wszystkie NLPZ jest obarczona lawiną potencjalnych skutków ubocznych. Może powodować krwawienia, podrażnienie żołądka i jelit, wrzody, negatywnie wpływa na nerki, bóle brzucha, niestrawność itd.
Hamowanie stanu zapalnego po treningu
Ponadto hamowanie stanu zapalnego po treningu siłowym może negatywnie wpływać na adaptacje do treningu (wzrost siły i masy mięśniowej). Nie dzieje się tak u osób w podeszłym wieku, do tej pory nieaktywnych fizycznie. Większe dawki aspiryny powodują szum w uszach, upośledzenie słuchu, zawroty głowy, nudności, wymioty, silne krwawienia z przewodu pokarmowego, owrzodzenia itd.
Referencje:
M. Dłużniewski i inni. „Kardiologia w praktyce”.
Ueda S, Fortune V, Bull BS, Valenzuela GJ, Longo LD. Estrogen effects on plasma volume, arterial blood pressure, interstitial space, plasma proteins, and blood viscosity in sheep. Am J Obstet Gynecol. 1986 Jul;155(1):195-201. doi: 10.1016/0002-9378(86)90110-9. PMID: 3728586.
Qiao Y, Yang T, Gan Y, Li W, Wang C, Gong Y, Lu Z. Associations between aspirin use and the risk of cancers: a meta-analysis of observational studies. BMC Cancer. 2018 Mar 13;18(1):288. doi: 10.1186/s12885-018-4156-5. PMID: 29534696; PMCID: PMC5851082.
Albano GD, Amico F, Cocimano G, Liberto A, Maglietta F, Esposito M, Rosi GL, Di Nunno N, Salerno M, Montana A. Adverse Effects of Anabolic-Androgenic Steroids: A Literature Review. Healthcare (Basel). 2021 Jan 19;9(1):97. doi: 10.3390/healthcare9010097. PMID: 33477800; PMCID: PMC7832337.
Heiland CE, Schickel Y, Lehtihet M, Börjesson A, Ekström L. Supra-physiological doses of anabolic androgenic steroids impact erythropoietin and blood parameters. Drug Test Anal. 2023 Jun;15(6):599-604. doi: 10.1002/dta.3452. Epub 2023 Feb 5. PMID: 36730044.
