Szafran jest nie tylko cenną przyprawą o bogatej historii i szerokim spektrum zastosowań, ale również obiektem intensywnych badań naukowych, które mają na celu zrozumienie i potencjalne wykorzystanie jego właściwości bioaktywnych. Chociaż jego działanie kojarzy się głównie z relaksacją i snem, to wynikać z tego mogą również pewne inne właściwości fizjologiczne.
Ogólna charakterystyka szafranu
Szafran, znany jako Crocus sativus, jest jedną z najbardziej cenionych przypraw na świecie. Słynie z charakterystycznego złoto-żółtego koloru oraz intensywnego, lekko gorzkawego smaku. Według niektórych teorii szafran pochodzi z Grecji, gdzie był uprawiany już w epoce brązu. Inne źródła wskazują na Persję (obecny Iran) jako miejsce jego pochodzenia. To właśnie z tych regionów szafran rozprzestrzenił się na cały świat, docierając do krajów basenu Morza Śródziemnego, a następnie do Hiszpanii, Francji i dalej.
Dziś ze względu na swoje właściwości barwiące jest kojarzony również z kuchnią indyjską. Szafran jest pozyskiwany z cebulek kwiatów Crocus sativus, Proces ten jest niezwykle pracochłonny, co przekłada się na wysoką cenę przyprawy. Aby uzyskać jedną uncję (~28 g) szafranu, potrzebne jest około 4000 kwiatów. Najczęstsze zastosowania szafranu obejmują gastronomię, fitoterapię, a także przemysł tkanin i barwników.
Badania nad szafranem
Szafran zawiera wiele bioaktywnych związków, które wykazują różnorodne działanie fizjologiczne. Głównymi składnikami są krocyna, czy safranal. Badania eksperymentalne w warunkach laboratoryjnych wykazały, że związki te posiadają właściwości przeciwutleniające i neuroprotekcyjne.
Należy jednak pamiętać, że większość badań dotyczących bioaktywnych związków w szafranie jest wstępna, i wiele z nich przeprowadzono in vitro lub na modelach zwierzęcych. Dlatego też, chociaż wyniki te są obiecujące, konieczne są dalsze badania, aby w pełni zrozumieć potencjalne korzyści zdrowotne szafranu dla ludzi. Dobrym przykładem na działanie, które prześledzono w badaniach z udziałem ludzi, jest wpływ na zdrowie seksualne.
Charakterystyka ogólna szafranu
|
Kategoria |
Opis |
|
Nazwy |
Szafran uprawny, Crocus sativus, krokus |
|
Występowanie |
Kraje z klimatem subtropikalnym |
|
Charakterystyczne substancje aktywne |
Krocyna, safranal |
|
Główne zastosowania |
Uspokojenie, sen |
|
Typowe dawkowanie |
15 – 30 mg ekstraktu |
Szafran a dysfunkcje seksualne
Systematyczny przegląd i metaanaliza badań nad wpływem szafranu na dysfunkcje seksualne objęła 5 eksperymentów z 173 uczestnikami. Badania te sprawdzały wpływ szafranu na różne aspekty problemów seksualnych, zarówno u mężczyzn, jak i kobiet, wykorzystując różne formy szafranu, takie jak ekstrakt wodny, kapsułki czy żel. W badaniach, które wzięto pod uwagę w przeglądzie, stosowano dawki od 30 mg krocyny do 200 mg ekstraktu z szafranu.
Łagodzenie zaburzeń erekcji oraz poprawa satysfakcji seksualnej
Nie wszystkie publikacje wykazały istotne korzyści wynikające ze stosowania szafranu, jednak najmocniejsze wydają się dowody dotyczące łagodzenia zaburzeń erekcji u mężczyzn oraz zwiększania satysfakcji seksualnej. Mniej wyraźne są dowody dotyczące samego libido, czy popędu seksualnego. Efekty związane z erekcją i satysfakcją mogą wynikać z wpływu szafranu na hamowanie napięcia i poprawę zdolności do relaksacji, gdyż stres jest znanym czynnikiem prowadzącym do impotencji.
Źródła:
Ranjbar H, Ashrafizaveh A. Effects of saffron (Crocus sativus) on sexual dysfunction among men and women: A systematic review and meta-analysis. Avicenna J Phytomed. 2019 Sep-Oct;9(5):419-427. PMID: 31516855; PMCID: PMC6727438.
