W niniejszym tekście poruszę niezwykle kontrowersyjny temat. Nikogo nie zachęcam do stosowania środków leczniczych po upływie daty ważności. Musisz mieć ogromną wiedzę na temat warunków przechowywania, procesów, jakie zachodzą w lekach (utleniania, dekompozycji), wpływu wilgotności, światła słonecznego, temperatury i innych czynników. Niemniej fakty są bardzo interesujące. 

  1. Badanie ISS
  2. Badanie FDA
  3. Dane z JAMA

Badanie ISS

Naukowcy badali, jak zachowują się leki przechowywane na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Dziewięć leków przeanalizowano pod kątem zawartości aktywnego składnika farmaceutycznego (API) i ilości substancji ulegających rozkładowi; wyniki porównano z wymaganiami Farmakopei Stanów Zjednoczonych (USP) z 2012 r. Leki obejmowały dwa środki nasenne, dwa leki przeciwhistaminowe / zmniejszające przekrwienie, trzy leki przeciwbólowe, lek przeciwbiegunkowy i lek poprawiający czujność.

przeterminowane leki

Wyniki

  • Jeden lek spełnił wymagania USP po 5 miesiącach od upływu daty ważności.
  • Cztery z dziewięciu (44% badanych) badanych leków spełniło wymagania USP 8 miesięcy po przekroczeniu daty ważności na opakowaniu.
  • Kolejne trzy leki (33%) spełniały wytyczne USP 2–3 miesiące przed upływem terminu ważności.
  • Jeden związek, stosowany jako środek nasenny, nie spełniał wymagań USP po 11 miesiącach od wygaśnięcia (co nie znaczy, że ta melatonina by komukolwiek zaszkodziła).
  • Nie zidentyfikowano żadnych nietypowych produktów rozpadu leków.

Z tego wynika, iż aspiryna, ibuprofen, acetaminophen (paracetamol), loratadyna, chlorowodorek pseudoefedryny, melatonina, zolpidem, modafinil nadają się do użycia wiele miesięcy po wygaśnięciu ich daty ważności.

Stwierdzono, że próbki aspiryny 9 miesięcy po pierwotnej dacie ważności producenta zawierają substancję czynną dobrze mieszczącą się w wytycznych USP (96,5% deklarowanej na etykiecie 325 mg na tabletkę). Wolny kwas salicylowy wykryto w ilości mniejszej niż 0,05% w każdej próbce; limit USP dla tego zanieczyszczenia wynosi nie więcej niż (NMT) 0,3%

Stwierdzono, że próbki acetaminofenu (paracetamolu), które zostały przeanalizowane 5 miesięcy po pierwotnej dacie ważności producenta, zawierają składnik aktywny w 97,0% deklarowanej na etykiecie 325 mg na tabletkę, co jest zgodne z wytycznymi USP z 2012 r.

 

Badanie FDA

W innym przypadku testy przeprowadzone przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) objęły ponad 100 leków na receptę i bez recepty. Wyniki pokazały, że około 90% sprawdzanych leków było bezpiecznych i skutecznych nawet 15 lat po upływie ich pierwotnej dacie ważności. Loel Dawis powiedział, że z kilkoma wyjątkami, takimi jak nitrogliceryna, insulina i płynne antybiotyki, większość leków jest prawdopodobnie tak trwała, jak testowała agencja.

Leki w postaci płynnej kontra tabletki i kapsułki

Zwykle leki w postaci płynnej (np. roztworów i zawiesin) nie są tak stabilne, jak te w postaci stałej (np. tabletki i kapsułki). Donoszono, że biodostępność EpiPen® (autostrzykawek z epinefryną) była zmniejszona w przypadku podawania w okresie od 1 do 90 miesięcy po dacie ważności podanej na etykiecie w porównaniu z tymi, które jeszcze nie wygasły. To nie znaczy, że należy stosować leki po upływie terminu ich ważności, ale często okazuje się, że są one wyrzucane, gdy nie zaszły w nich żadne zmiany.

Polecamy również: Leki które mogą zabić

Dane z JAMA

Na koniec coś dla sceptyków, dane prosto z renomowanego źródła (JAMA).

Osiem przeterminowanych leków zawierających 15 różnych składników aktywnych zostało odkrytych w aptece w oryginalnych, nieotwieranych opakowaniach. Wszystkie straciły ważność 28 do 40 lat (tak od dwudziestu ośmiu do czterdziestu lat!) przed analizą. Przeanalizowano trzy tabletki lub kapsułki każdego leku, przy czym każdą próbkę testowano 3 razy pod kątem każdego oznakowanego składnika aktywnego.

Polecamy również: Najbardziej niebezpieczne leki i szczepionki

Wyniki

Dwanaście z 14 testowanych związków leczniczych (86%) było obecnych w stężeniach wynoszących co najmniej 90% podanych na etykiecie ilości, co stanowi ogólnie uznaną minimalną akceptowalną siłę działania. Trzy z tych związków były obecne w ilości większej niż 110% oznaczonej zawartości. Dwa związki (aspiryna i amfetamina) były obecne w ilościach poniżej 90% deklarowanej zawartości. Jeden związek (fenacetyna) był obecny w ponad 90% oznaczonych ilości z 1 badanego leku, ale mniej niż 90% w innym leku, który zawierał ten lek.

Źródło: https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/1377417

Czy trzeba coś dodawać?

Referencje:

  • Virginia E. Wotring i in. Chemical Potency and Degradation Products of Medications Stored Over 550 Earth Days at the International Space Station https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4706284/
  • Dan Gikonyo i in. Drug expiry debate: the myth and the reality https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7040264/
  • Cantrell L, Suchard JR, Wu A, Gerona RR. Stability of Active Ingredients in Long-Expired Prescription Medications. Arch Intern Med. 2012;172(21):1685–1687. doi:10.1001/archinternmed.2012.4501 https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/1377417
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.
Komentarze (0)