Diety detoksykacyjne są popularnym sposobem na „oczyszczenie” swojego organizmu z toksyn. Są takim trochę resetem dla wielu osób, które chcą zacząć dbać o siebie, ale wolą to zrobić z przytupem. Sama koncepcja detoksykacji jest znana od wieków, ale dopiero od kilku lat zagościła nieco mocniej w naszym współczesnym świecie. Pomysłów na jej przeprowadzenie jest wiele m.in. picie niektórych herbat, przyjmowanie preparatów ziołowych czy stosowanie określonych produktów spożywczych.
Gdzie jest haczyk?
Zwolennicy detoksykacji twierdzą, że może ona promować zdrowie jelit, utratę masy ciała, zwiększenie energii, poprawę jasności umysłu, a nawet zwiększenie wchłaniania składników odżywczych. Nie ma na to jednak wystarczających dowodów naukowych.
Czym są diety detoksykacyjne?
Mimo że w Internecie i literaturze można znaleźć wiele sposobów detoksykacji, to nie ma takiej jednej, oficjalnej i niepodważalnej definicji diety detoksykacyjnej. Jest to termin nieuregulowany. Wiele osób szuka najlepszego sposobu na oczyszczenie organizmu, ale takiej odpowiedzi nie znajduje, bo każda z metod jest zarówno promowana, jak i negowana. Nie powinno to jednak dziwić, gdyż każdy temat ma swoich zwolenników i przeciwników.
Niektóre z najpopularniejszych metod obejmują kombinację następujących zaleceń:
- kilkudniowy post
- picie samych soków warzywno-owocowych
- picie niektórych herbat ziołowych
- lewatywy
- eliminacja produktów, takich jak dodany cukier, alkohol i przetworzona żywność
- jedzenie wyłącznie wybranych produktów przez kilka dni np. samych jabłek
- mocne zwiększenie aktywności fizycznej
- jedzenie wyłącznie żywności organicznej
Chociaż niektóre z tych zaleceń mogą mieć w sobie korzyści zdrowotne, protokoły detoksykacji prowadzą często do niepotrzebnego ograniczania żywności przez pewien czas, co wiąże się z potencjalnymi zagrożeniami dla zdrowia z powodu niedożywienia.
Co się dzieje, gdy stosujesz dietę detoksykacyjną?
Tak jak wspomniałam, stosowanie rygorystycznych zasad niektórych metod detoksykacji może prowadzić do problemów zdrowotnych m.in. do zaburzeń równowagi elektrolitowej lub odwodnienia. Szczególnie niebezpieczne jest przyjmowanie różnych leków dostępnych bez recepty takich jak leki moczopędne czy przeczyszczające.
Owszem, waga spadnie zapewne na chwilę, ale może to się odbyć w towarzystwie licznych konsekwencji. Stosowanie takich leków w dawkach większych niż zalecane i bez nadzoru lekarza może być szkodliwe, szczególnie jeśli nie uzupełniasz płynów w odpowiedniej ilości.
Picie bardzo dużej ilości płynów
Z drugiej strony, wiele z metod zakłada picie bardzo dużej ilości płynów, co w teorii pozwala uwierzyć, że jest dobre, bo przecież częściej idzie to w drugą stronę i jesteśmy blisko odwodnienia. Mimo wszystko picie dużej ilości wody w krótkim czasie może być niebezpieczne, ponieważ (wbrew pozorom) zaburza gospodarkę elektrolitową.
Luźne stolce
Warto też wziąć pod uwagę, że niektóre (a może i większość) z protokołów celowo powodują większą ilość luźnych stolców, aby „oczyścić” jelita. Stwarza to takie uczucie lekkości, co jest całkiem pozytywne, ale trzeba pamiętać, że jesteśmy tu dość blisko granicy odwodnienia i wypłukania składników odżywczych z organizmu.
Co ciekawe, jeśli bazujesz na zdrowej, zbilansowanej diecie, utrzymujesz optymalny poziom nawodnienia i unikasz używek, to możesz uzyskać podobny efekt bez stosowania jakichkolwiek protokołów detoksykujących. Twój organizm jest inteligentny i jeśli tylko nic nie zaburza jego pracy, to ma własne mechanizmy na naturalne pozbywanie się toksyn. Aby wspierać ten proces, wystarczy zdrowo się odżywiać, regularnie ruszać i ograniczać toksyny, gdzie tylko się da.
Detoks a spożycie witamin i minerałów
Wiele oczyszczających lub detoksykujących protokołów wymaga zwiększenia spożycia owoców i warzyw. Wydawałoby się, że będzie to dla nas korzystna bomba witaminowa. I owszem będzie, jednak detoks w końcu się skończy, a my, jeśli nie będziemy dbać o dostarczanie witamin i minerałów w odpowiednich ilościach (czy to z pożywienia, czy suplementów), to szybko wrócimy do punktu wyjścia. Ponownie tutaj wygrywają środki długoterminowe — mniej restrykcyjne, ale trwające przez długi czas. Nie traktuj zatem detoksu jako opcji na wzmocnienie witaminowo-minerałowe.
Możesz zmniejszyć narażenie na niektóre toksyny
W związku ze wzrastającym zaniepokojeniem tym, co znajduje się w naszym jedzeniu, nie dziwi fakt, że koncepcja detoksykacji organizmu zyskuje na popularności. Toksyny z procesów przemysłowych mogą przedostać się do powietrza, wody i gleby, a zatem do naszego jedzenia. Toksyny te mogą obejmować metale ciężkie i trwałe zanieczyszczenia organiczne, które są również znane jako „wieczne chemikalia”, ponieważ nie ulegają degradacji.
Obawy dotyczące przedostawania się tych związków do naszego organizmu są uzasadnione. Zgodnie z publikacją z 2019 r. w International Journal of Environmental Research and Public Health, długotrwałe narażenie na zanieczyszczenia może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem udaru mózgu, otyłości i cukrzycy.
Według badania z 2020 r. opublikowanego w czasopiśmie Nutrition & Metabolism niektóre rodzaje diet detoksykacyjnych mogą pomóc zmniejszyć narażenie i wspomóc naturalne procesy oczyszczania organizmu, aby zwiększyć eliminację tych toksyn w krótkim okresie. Jednak ogólnie rzecz biorąc, potrzeba więcej badań na ten temat, aby ustalić, czy diety te należy zalecać ogółowi populacji.
Możesz zwiększyć ryzyko objadania się
Często mówi się, że diety detoksykacyjne pomagają również schudnąć. Jest to dość logiczne, ponieważ ograniczając znaczną ilość kalorii, tracisz na wadze. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że tego typu diety trwają krótko i spadek masy ciała jest zazwyczaj zgromadzoną w organizmie wodą. Kiedy zaczniesz normalnie jeść, to wszystko wróci do punktu wyjścia.
Zdarza się także, że tak mocne ograniczenie kalorii sprawi, że nie tylko wrócisz do dawnych nawyków, ale wręcz rzucisz się na jedzenie, żeby sobie odbić trudniejsze dni. Wiele osób totalnie nad tym nie panuje. To kolejny powód, by nie próbować schudnąć szybko, ale podejść do tematu racjonalnie, zmieniając swoje nawyki na dłuższy okres.
Żeby schudnąć musisz mieć deficyt kaloryczny, ale nie muszą to być rygorystyczne zasady, w których najzwyczajniej w świecie nie wytrwasz dłużej niż kilka dni. Zmniejsz ilość kalorii o 15-20% i dodaj aktywność fizyczną. To naprawdę wystarczy, aby zdrowo schudnąć. Zajmie Ci to więcej czasu, ale unikniesz epizodów objadania się, bo Twój organizm nie będzie wygłodzony.
Podsumowanie
Detoks może wydawać się atrakcyjnym pomysłem, ale jeśli się weźmie pod uwagę różne aspekty, wówczas może się pojawić wiele pytań i tematów do rozważenia.
Powszechnie twierdzi się, że diety detoksykacyjne pomagają schudnąć, oczyścić się z toksyn i zwiększyć energię. Nie ma jednak wystarczających dowodów naukowych, które by to potwierdziły (szczególnie jeśli chodzi o efekt długotrwały). W rzeczywistości tego typu diety niosą za sobą więcej ryzyka, więc warto się zastanowić czy warto je stosować.
Jeśli chcesz zrobić coś dobrego dla siebie, to zadbaj o swoje zdrowie globalnie. Stosuj dietę bogatą w składniki odżywcze, pij dużo wody i regularnie się ruszaj. Unikaj nadmiaru cukru, alkoholu i palenia papierosów. Spożywaj zdrowe tłuszcze pochodzące z ryb, orzechów, albo dobrej jakości suplementów.
Zadbaj także o probiotyki, które znajdziesz w kiszonkach, kefirach itp. Jeśli możesz, to unikaj przebywania non stop w mieście — korzystaj ze spacerów nad morzem, w górach czy lasach w zależności od tego, gdzie mieszkasz. Wprowadzając do swojego życia kilka drobnych zmian, jesteś w stanie zapewnić sobie lepsze zdrowie, niższą masę ciała, dużo energii i dobry nastrój.
Źródła:
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6888492/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7310262/
- https://www.nccih.nih.gov/health/detoxes-and-cleanses-what-you-need-to-know
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8017325/
