Demencja, znana również jako otępienie, to grupa chorób charakteryzujących się postępującym spadkiem funkcji poznawczych, takich jak pamięć, uwaga, rozwiązywanie problemów i umiejętność porozumiewania się. W miarę starzenia się populacji, przypadki demencji rosną na całym świecie, a opieka nad osobami dotkniętymi tą chorobą staje się jednym z najważniejszych wyzwań zdrowotnych XXI wieku.

  1. Co to jest demencja i jakie są jej przyczyny?
  2. Czy suplementy mogą pomóc w demencji?
  3. Czy suplementy mogą zapobiec demencji?
  4. Podsumowanie

Czy można zapobiec demencji? Czy suplementy diety mogą wspierać funkcje poznawcze lub spowolnić postęp choroby? W tym artykule omówimy najważniejsze informacje o demencji i suplementach, które mogą wspierać zdrowie mózgu.

Co to jest demencja i jakie są jej przyczyny?

starszy mężczyzna

Rodzaje demencji

Demencja nie jest jedną chorobą, lecz zespołem objawów wynikających z różnych schorzeń. Najczęstsze rodzaje demencji to:

  • Choroba Alzheimera – odpowiada za 60–70% przypadków. Charakteryzuje się odkładaniem białek beta-amyloidu i tau w mózgu.
  • Otępienie naczyniowe – spowodowane uszkodzeniem naczyń krwionośnych w mózgu, np. w wyniku udarów.
  • Otępienie z ciałami Lewy’ego – związane z nieprawidłowymi złogami białek w neuronach.
  • Otępienie czołowo-skroniowe – dotyka obszarów mózgu odpowiedzialnych za zachowanie i język.

Objawy demencji

  • Pogorszenie pamięci krótkotrwałej
  • Trudności w komunikacji
  • Problemy z koncentracją
  • Zmiany nastroju i zachowania
  • Trudności z codziennymi czynnościami, takimi jak gotowanie czy prowadzenie samochodu

Czynniki ryzyka

  1. Genetyka: Niektóre formy demencji, jak choroba Alzheimera, mają podłoże genetyczne (np. mutacje w genie APOE4).
  2. Wiek: Ryzyko wzrasta wraz z wiekiem, szczególnie po 65. roku życia.
  3. Styl życia: Siedzący tryb życia, niezdrowa dieta, palenie tytoniu, nadmierne spożycie alkoholu.
  4. Choroby współistniejące: Nadciśnienie, cukrzyca, otyłość, depresja.

Czy suplementy mogą pomóc w demencji?

senior - suplement

Choć suplementy diety nie zastąpią zdrowej diety i stylu życia, niektóre z nich mogą wspierać zdrowie mózgu. Warto jednak pamiętać, że efekty suplementacji mogą być ograniczone, a ich stosowanie należy skonsultować z lekarzem.

1. Omega-3 (kwasy tłuszczowe EPA i DHA)

Omega-3, zwłaszcza DHA, odgrywają kluczową rolę w budowie błon komórkowych neuronów. Badania wykazały, że suplementacja DHA może wspierać pamięć i funkcje poznawcze, zwłaszcza u osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi.

  • Zalecana dawka: 1-2 g DHA/EPA dziennie
  • Źródła: Tłuste ryby (łosoś, makrela), olej z alg

Wnioski: Omega-3 mogą wspierać zdrowie mózgu i zmniejszać ryzyko otępienia naczyniowego.

2. Witamina D

Witamina D wspiera zdrowie neuronów i układ odpornościowy. Niedobór witaminy D jest często obserwowany u osób z demencją.

  • Zalecana dawka: 800–2000 IU dziennie
  • Źródła: Słońce, tłuste ryby, żółtka jaj, suplementy

Wnioski: Suplementacja witaminą D może poprawić funkcje poznawcze u osób z jej niedoborem.

3. Witamina B12 i kwas foliowy

Witaminy z grupy B są kluczowe dla produkcji neuroprzekaźników i redukcji homocysteiny – aminokwasu, którego wysoki poziom zwiększa ryzyko demencji.

  • Zalecana dawka: B12 – 1000 mcg dziennie (dla osób z niedoborem), kwas foliowy – 400 mcg dziennie
  • Źródła: Mięso, ryby, nabiał, warzywa liściaste

Wnioski: Osoby z niedoborami witamin z grupy B mogą odnieść korzyści z suplementacji.

4. Antyoksydanty: witamina E i C

Stres oksydacyjny odgrywa kluczową rolę w rozwoju demencji. Antyoksydanty, takie jak witaminy E i C, mogą chronić komórki mózgowe przed uszkodzeniami.

  • Zalecana dawka: Witamina E – 400 IU dziennie, witamina C – 500 mg dziennie
  • Źródła: Orzechy, nasiona, cytrusy, papryka, brokuły

Wnioski: Antyoksydanty mogą wspierać ochronę neuronów, ale nie są „lekarstwem” na demencję.

5. Ginkgo biloba

Ekstrakt z miłorzębu japońskiego jest popularnym suplementem wspierającym krążenie mózgowe. Niektóre badania wskazują, że może wspierać pamięć i uwagę u osób starszych.

  • Zalecana dawka: 120–240 mg dziennie
  • Uwagi: Może powodować interakcje z lekami przeciwzakrzepowymi.

Wnioski: Może być pomocny, ale jego skuteczność w leczeniu demencji pozostaje kontrowersyjna.

6. Fosfatydyloseryna

Jest to fosfolipid naturalnie występujący w błonach komórkowych, który wspiera funkcje neuronów. Badania wskazują, że suplementacja fosfatydyloseryną może poprawić pamięć krótkotrwałą.

  • Zalecana dawka: 300 mg dziennie
  • Źródła: Soja, ryby, suplementy

Wnioski: Może wspierać pamięć u osób z łagodnym otępieniem.

7. Kurkumina

Kurkumina, aktywny składnik kurkumy, ma silne właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Badania sugerują, że może pomagać w redukcji złogów beta-amyloidu.

  • Zalecana dawka: 500–1000 mg dziennie (z piperyną, aby zwiększyć wchłanianie)
  • Źródła: Kurkuma, suplementy

Wnioski: Może wspierać zdrowie mózgu, choć badania są na wczesnym etapie.

8. Acetylo-L-karnityna (ALC)

ALC wspiera produkcję energii w mitochondriach i może poprawiać funkcje poznawcze oraz redukować zmęczenie.

  • Zalecana dawka: 500–1500 mg dziennie
  • Źródła: Suplementy

Wnioski: Może wspierać funkcje poznawcze u osób z łagodnymi zaburzeniami pamięci.

9. Resweratrol

Resweratrol, występujący w winogronach i czerwonym winie, ma właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne, które mogą wspierać zdrowie mózgu.

  • Zalecana dawka: 200–500 mg dziennie
  • Źródła: Czerwone wino, ciemne winogrona, suplementy

Wnioski: Może wspierać funkcje poznawcze, ale wymaga dalszych badań.

Czy suplementy mogą zapobiec demencji?

Suplementy mogą wspierać zdrowie mózgu i poprawiać jakość życia, ale nie zastąpią zdrowej diety, aktywności fizycznej ani unikania czynników ryzyka, takich jak palenie czy nadmierne spożycie alkoholu.

Najważniejsze kroki w profilaktyce demencji:

  1. Dieta śródziemnomorska: Bogata w warzywa, owoce, ryby, orzechy i oliwę z oliwek.
  2. Aktywność fizyczna: Regularne ćwiczenia poprawiają przepływ krwi do mózgu.
  3. Stymulacja umysłowa: Czytanie, nauka języków, rozwiązywanie krzyżówek.
  4. Zdrowy sen: Brak snu zwiększa ryzyko zaburzeń poznawczych.
  5. Kontrola chorób przewlekłych: Takich jak nadciśnienie i cukrzyca.

Podsumowanie

Chociaż suplementy, takie jak omega-3, witaminy z grupy B, witamina D czy Ginkgo biloba, mogą wspierać zdrowie mózgu, żaden z nich nie jest „lekiem” na demencję. Kluczowa jest wczesna interwencja, zdrowy styl życia i regularna kontrola stanu zdrowia. Jeśli rozważasz suplementację, skonsultuj się z lekarzem, aby uniknąć interakcji z lekami.

Źródła:

  • Effectiveness of a health education program for people with dementia and their family caregivers: An intervention by nurse practitioners https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0883941724000633
  • Daily multivitamin may improve cognition in older adults https://www.nia.nih.gov/news/daily-multivitamin-may-improve-cognition-older-adults
Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.
Komentarze (0)