Trójglicerydy nie są obojętnym wskaźnikiem zdrowotnym, jak głoszą niektórzy „szamani XXI wieku”. Mają znaczenie, podobnie jak całkowite stężenie cholesterolu, a szczególnie jego frakcji LDL (błędnie uznawany za „zły cholesterol”) i HDL (błędnie uznawany za „dobry cholesterol”). Oczywiście nie należy rozpatrywać pojedynczego wskaźnika jako kluczowego dla zdrowia.
Komplet badań prawdę Ci powie
Stężenie lipidów we krwi należy interpretować całościowo, cholesterol, jego frakcje (transportery) np. HDL, LDL; stężenie trójglicerydów, obok tego stan zapalny (np. białko c-reaktywne), stężenie glukozy na czczo, stężenie insuliny glukozy na czczo, ciśnienie krwi, ogólne wyniki badań krwi (np. ilość białych krwinek), badania moczu / funkcje nerek (np. GFR, cystatyna C), markery itd.
Jakie znaczenie ma stężenie trójglicerydów?
Badania epidemiologiczne wykazały, że podwyższone stężenia trójglicerydów mierzone na czczo wiążą się niezależnie z występowaniem incydentów sercowo-naczyniowych, a występowanie dużych stężeń lipidów we krwi jest związane z szybszą progresją miażdżycy tętnic. Miażdżyca polega na blokowaniu przepływu krwi do kluczowych naczyń i narządów. Jej rozwój jest silnie związany z podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. To nie znaczy, że podaż tłuszczów w diecie jest bez winy.
Skąd się bierze miażdżyca?
Najogólniej można powiedzieć, że do rozwoju np. choroby niedokrwiennej serca (jak sama nazwa wskazuje, polega na niewystarczającym dowozie krwi do serca) przyczynia się wiele czynników np.
Otyłość, upośledzenie tolerancji glukozy i inne cechy zespołu metabolicznego (np. podwyższone stężenie insuliny i glukozy na czczo, dyslipidemia, stan prozapalny i prozakrzepowy np. podwyższone stężenia płytek krwi, hematokrytu, zaburzenia dotyczące czynników krzepnięcia, uszkodzenia wątroby),
- Zbyt mała aktywność fizyczna, siedzący tryb życia.
- Stała hiperglikemia (podwyższone stężenie glukozy).
- Hipercholesterolemia (stałe, silnie podniesione stężenie cholesterolu we krwi).
- Hipertriglicerydemia (stałe, silnie podniesione stężenie trójglicerydów we krwi).
- Obecność frakcji małych, gęstych cząstek LDL.
- Niedobór HDL (lub zbyt wysokie stężenie HDL, co stwierdzono dopiero w ostatnich latach).
- Podwyższone stężenie kwasu moczowego (hiperurykemia).
- Stres oksydacyjny (np. brak witamin A, C, E; picie alkoholu, nowotwory, miażdżyca, starzenie się, nadmiernie wytwarzanie wolnych rodników przez komórki układu odpornościowego).
- Stres oksydacyjny (cd.) stany i ogniska zapalne (np. związane z otyłością, choroby metaboliczne).
Na podstawie: Jan Tatoń, Anna Czech, Grzegorz Opolski, Marian Zembala „Cukrzycowe choroby serca. Nowa wiedza-nowe leczenie”
Każdy człowiek dziedziczy określone geny, mutacje, predyspozycje do chorób, dlatego kolejny raz powtarzam, nie należy interpretować pojedynczego wskaźnika w oderwaniu od dziesiątek innych parametrów. Nadmierne stężenia trójglicerydów zostały powiązane z rozwojem miażdżycy naczyń wieńcowych. W badaniu ELSA-Brasil przeprowadzonym na 3800 osobach niechorujących na chorobę wieńcową i niestosujących środków mających wpływ na stężenie lipidów, stężenia trójglicerydów były związane z gromadzeniem się zwapnionej blaszki miażdżycowej, co ogranicza przepływ krwi i wiąże się z rozmaitymi patologiami układu krążenia.
Warto pamiętać, że uregulowanie jednego parametru w ustroju (np. stężenia LDL, lipoprotein o małej gęstości) wcale nie gwarantuje sukcesu! Okazuje się, że jeśli ta osoba ma podwyższone stężenie trójglicerydów, to nadal jest narażona na ryzyko sercowo-naczyniowe.
Alkohol, a trójglicerydy
Naukowcy dokonali przeglądu najnowszych badań dotyczących wpływu alkoholu na stężenie trójglicerydów we krwi.
Wyniki:
- Spożywanie alkoholu i spożywanie tłuszczu są ze sobą ściśle powiązane.
- Opisano zależność w kształcie litery J między spożyciem alkoholu a stężeniem trójglicerydów w osoczu (to znaczy, że wraz z rosnącą dawką alkoholu rośnie stężenie trójglicerydów, jednak związek nie jest tak silny przy wykresie w kształcie „U”).
- Otyłość nasila hipertrójglicerydemię związaną z piciem alkoholu, a tym samym ryzyko pojawienia się zapalenia trzustki.
Wysokie spożycie alkoholu pozostaje szkodliwe, ponieważ wiąże się z podwyższonym poziomem trójglicerydów w osoczu, ale także z chorobami układu krążenia, alkoholowym stłuszczeniem wątroby i rozwojem zapalenia trzustki.
Jak alkohol wpływa na stężenie trójglicerydów?
- Upośledza się proces mobilizacji i spalania tłuszczów, a więc krążą one sobie swobodnie.
- Odnotowuje się zwiększony przepływ wolnych kwasów tłuszczowych z tkanki tłuszczowej do wątroby.
- Pod wpływem etanolu rośnie wydzielanie lipoprotein o bardzo małej gęstości (VLDL), jest to rodzaj transportera trójglicerydów (90-93% tłuszczu, 7-10% białka).
Jednak niewielkie lub umiarkowane spożycie alkoholu może wiązać się ze zmniejszeniem stężenia triglicerydów w osoczu, co prawdopodobnie zależy od rodzaju spożywanego napoju alkoholowego, polimorfizmów genetycznych i czynników związanych ze stylem życia. Niemniej jednak pacjentom należy zalecić ograniczenie lub zaprzestanie spożywania alkoholu w przypadku hipertriglicerydemii. Alkohol jest silnym antyanabolikiem i potrafi hamować większość efektów treningu siłowego, spowalniać regenerację i zaburzać regenerację potreningową. W ujęciu metabolicznym jest to trucizna. Jeśli chodzi o tytułową kwestię, to w licznych badaniach picie alkoholu wiązało się z podwyższeniem stężenia cholesterolu, przy tym może rosnąć stężenie frakcji HDL, co jednak nie zmienia oceny alkoholu jako szkodliwego dla zdrowia związku.
Referencje:
- Jan Tatoń, Anna Czech, Grzegorz Opolski, Marian Zembala Cukrzycowe choroby serca. Nowa wiedza-nowe leczenie.
- Cassar A. i in. Przewlekła choroba wieńcowa: diagnostyka i postępowanie https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/011/094/original/Strony_od_MpD_2010_11-11.pdf?1467981444
- Vallejo-Vaz A. J. i in. Triglycerides and residual risk https://www.researchgate.net/profile/Pablo-Corral/publication/339359610_Triglycerides_and_residual_risk/links/5e740191a6fdccda8b70e86c/Triglycerides-and-residual-risk.pdf
- https://www.labtestsonline.pl/test/profil-lipidowy
- E J Parks Effect of dietary carbohydrate on triglyceride metabolism in humans https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11584104/
