Marnowanie żywności w Europie to problem o ogromnym znaczeniu zarówno dla środowiska, jak i gospodarki. Szacuje się, że nawet 10% marnowanej żywności w Unii Europejskiej wynika z nieporozumień wokół oznaczeń „najlepiej spożyć przed” i „należy spożyć do”. Choć te terminy różnią się od siebie znacząco, wielu konsumentów nie zdaje sobie sprawy z ich faktycznego znaczenia, co prowadzi do wyrzucania w pełni wartościowych produktów.
Różnica między „najlepiej spożyć przed” a „należy spożyć do”
-
„Najlepiej spożyć przed” odnosi się do jakości produktu, a nie jego bezpieczeństwa. Oznacza to, że po upływie tej daty produkt może nadal być spożywany, chociaż jego smak, konsystencja lub wartości odżywcze mogą nie być tak dobre, jak przed upływem tej daty. Produkty takie jak makaron, ryż, kawa czy konserwy mogą być zdatne do spożycia przez wiele miesięcy po terminie.
-
„Należy spożyć do” odnosi się do bezpieczeństwa spożycia i wskazuje termin, po którym produkt może stanowić zagrożenie dla zdrowia. Dotyczy to produktów łatwo psujących się, takich jak mięso, ryby czy nabiał, które po upływie tej daty mogą ulec szybkiemu rozkładowi i rozwojowi niebezpiecznych bakterii
Konsekwencje błędnej interpretacji terminów
Z badań wynika, że konsumentom brakuje pełnego zrozumienia, czym różnią się te dwa oznaczenia. Wiele osób traktuje termin „najlepiej spożyć przed” jako równoważny z „należy spożyć do”, co skutkuje wyrzucaniem produktów, które są nadal zdatne do spożycia. Problem ten dotyczy głównie produktów o długim terminie przydatności do spożycia, takich jak suche zboża, przyprawy, konserwy czy napoje. W badaniach prowadzonych przez Komisję Europejską zauważono, że w krajach UE 53% marnowanej żywności pochodzi z gospodarstw domowych, co wskazuje na skalę problemu na poziomie konsumenta.
Działania Unii Europejskiej na rzecz ograniczenia marnowania żywności
Unia Europejska stawia sobie za cel zmniejszenie marnowania żywności o połowę do 2030 roku, zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju (SDG 12.3). Jednym z kluczowych działań w tym zakresie jest planowana zmiana przepisów dotyczących oznaczeń daty przydatności do spożycia. W ramach strategii „Od pola do stołu” Komisja Europejska planuje usunięcie oznaczenia „najlepiej spożyć przed” z produktów o długim okresie trwałości, aby ograniczyć niepotrzebne wyrzucanie jedzenia.
Oprócz zmian legislacyjnych Unia Europejska prowadzi szerokie kampanie edukacyjne, które mają na celu podniesienie świadomości konsumentów na temat różnic między tymi oznaczeniami. Jednym z celów tych kampanii jest nauczenie konsumentów bardziej efektywnych metod przechowywania żywności, takich jak mrożenie czy suszenie, które mogą znacząco przedłużyć jej trwałość i ograniczyć straty.
Kampanie edukacyjne i rola świadomości konsumenckiej
Edukacja konsumentów jest kluczowa w walce z marnowaniem żywności. Komisja Europejska stawia na kampanie informacyjne, które uczą, jak odczytywać daty przydatności oraz jak prawidłowo przechowywać żywność, aby przedłużyć jej trwałość. Wśród proponowanych rozwiązań znajdują się metody takie jak mrożenie produktów, ich przechowywanie w suchym i chłodnym miejscu oraz korzystanie z pojemników próżniowych
Działania edukacyjne skierowane są również do producentów, którzy mają za zadanie lepiej informować konsumentów o właściwym stosowaniu oznaczeń na opakowaniach. Wprowadzenie bardziej intuicyjnych oznaczeń, takich jak graficzne przedstawienie dat lub dokładniejsze opisy, może pomóc w lepszym zrozumieniu tych kluczowych informacji i ograniczyć niepotrzebne straty żywności.
Podsumowanie
Wzrost świadomości na temat różnicy między oznaczeniami „najlepiej spożyć przed” a „należy spożyć do” jest kluczowy w walce z marnowaniem żywności w Europie. Działania Komisji Europejskiej, w tym zmiany legislacyjne i kampanie edukacyjne, mają na celu nie tylko poprawę zrozumienia tych terminów, ale także realne zmniejszenie ilości wyrzucanej żywności. Wprowadzenie bardziej klarownych oznaczeń oraz edukowanie konsumentów na temat właściwego przechowywania produktów może znacząco przyczynić się do ochrony środowiska, oraz zmniejszenia strat ekonomicznych wynikających z marnowania jedzenia.
Moja rada i sugestia: Zachęcam do zwracania większej uwagi na daty „najlepiej spożyć przed”, zwłaszcza w przypadku produktów o dłuższym terminie przydatności. Warto dokładnie sprawdzić stan jedzenia przed podjęciem decyzji o jego wyrzuceniu. Prawidłowe przechowywanie, jak na przykład mrożenie, może pomóc przedłużyć trwałość żywności, co pozwoli uniknąć niepotrzebnych strat i jednocześnie wspierać walkę z marnowaniem żywności.
Autor: Łukasz Domeracki - mgr inż. technologii żywności i żywienia człowieka
Źródła:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3573577/
- https://www.foodnavigator.com/Article/2021/06/23/Best-before-versus-use-by-New-EU-guidance-aims-to-cut-food-waste
- https://ec.europa.eu/food/safety/food_waste/eu_actions_en
Bardzo ciekawe... A może by tak zabronili pompowania wody i wypełniaczy do wędlin, żeby się tak szybko nie psuły?... Kiedyś resztka kiełbasy, a nawet sera żółtego - prędzej się zeschła niż spleśniała, a wtedy można to było pokroić i dodać do bigosu czy jajecznicy. Podobnie z chlebem: sczerstwiał - kroiło się, suszyło (na kaloryferze :D), mieliło na bułkę tartą...
A bardzo wiele odpadów nadawało się do karmienia zwierząt.
Zresztą wystarczy spojrzeć na wysokie druciane "zasieki" wokół marketowych kontenerów z żywnością, którą bardziej się opłaca wyrzucić, niż taniej sprzedać lub oddać za darmo biednym.
Unia jak zwykle skupia się na winie konsumentów, a z premedytacją sprzedaje im źle wyprodukowany (w sensie nietrwały), źle, nieczytelnie oznaczony towar i lodówki , które co chwila się psują (planowane starzenie).