Na temat cholesterolu krąży niesamowita ilość mitów. Metabolizm i rola cholesterolu w ustroju są dla większości ludzi jedną wielką niewiadomą, temat jest niezrozumiały. Dlatego, powstają prostsze wytłumaczenia rozmaitych zjawisk. Tak samo postępowali ludzie pierwotni, tworzono legendy i mity mające uzasadniać straty wskutek uderzenia pioruna („klątwa bogów”), niszczenie upraw przez szkodniki i powodzie („plagi”), niewyjaśnione śmierci dzieci („zły urok”), brak szczęścia itd.
Może się to dla kogoś wydawać śmieszne, ale obecnie mamy dziesiątki tysięcy osób wierzących w rozmaite zabobony i kwestionujące medycynę. Wystarczy popatrzeć na artykuły i komentarze zamieszczane w Internecie. Wielokrotnie wspominałem, iż terapia obniżająca stężenie cholesterolu jest kontrowersyjna. Na razie jest to oficjalnie zalecany sposób terapii, gdyż statyny przynoszą ogromny zysk. Proszę nie myśleć, że głoszę tu jakieś teorie spiskowe. Są to oficjalne dane naukowe, w tym od 3 autorów ze szkół medycznych w USA (np. University of Minnesota Medical School).
Jak sprzedają się leki do obniżania stężenia cholesterolu?
Autorzy napisali bez ogródek: „W USA od 1 stycznia 2002 r. do 31 grudnia 2018 r. zakupiono średnio 21,35 mln opakowań statyn, przy średnim całkowitym koszcie rocznym wynoszącym 24,5 mld USD* (Komentarz: Tak, ponad 24 miliardy dolarów!). Wysokie i rosnące wydatki na opiekę zdrowotną w USA są problemem narodowym. Tylko w 2019 r. krajowe wydatki na opiekę zdrowotną wzrosły o 4,6%. Wydatki na leki na receptę w sprzedaży detalicznej osiągnęły pułap 369,7 mld USD (10% całkowitych wydatków na opiekę zdrowotną), co wywołało ogromne poruszenie społeczne”. (Tłumaczenie własne)
I teraz zagadka - czy sprzedaż statyn korzystnie wpłynęła na stan zdrowia społeczeństwa?
No tak, oficjalnie. Wg danych opublikowanych 23 sierpnia 2022 r. w serwisie JAMA: „Analizą objęto 33040 dorosłych, średnie stężenie cholesterolu całkowitego skorygowane względem wieku znacznie spadło w populacji USA z 197 mg/dl w latach 2007-2008 do 189 mg/dl w latach 2017-2018”.
No brawo. Czyli Amerykanie są zdrowsi, dzięki terapii statynami?
Rahul Aggarwal i inni lekarze medycyny napisali: „Ogólnokrajowa poprawa stężenia lipidów (np. cholesterolu, frakcji LDL) kontrastuje ze wzrostem otyłości, cukrzycy i pogorszeniem kontroli ciśnienia krwi, które miały miejsce w tym samym okresie. Poprawa stężeń lipidów na poziomie populacji może, przynajmniej częściowo, odzwierciedlać znaczny wzrost leczenia statynami i wskaźników przestrzegania zaleceń”.
Komentarz. Czyli w całej rozciągłości potwierdzają się moje wątpliwości. W badaniach naukowych stwierdzono, iż statyny powodują wzrost ryzyka cukrzycy. Może dodatkowe 10–20 przypadków cukrzycy na 10 000 pacjentów leczonych statynami rocznie, jest niewielkie, ale dobrze udokumentowane. Co z tego, że obniżasz sztucznie stężenie cholesterolu, skoro jednocześnie hodujesz zwały tłuszczu, mającego o wiele większy wpływ na zdrowie.
Na co wpływa otyłość?
W jednym z badań oszacowano, że otyłości można przypisać od 280 000 do 325 000 zgonów rocznie w Stanach Zjednoczonych. Moim zdaniem jest to znacząco zaniżona liczba, ponieważ występowanie otyłości ma silny wpływ na ryzyko śmierci ze wszystkich przyczyn, pojawienie się cukrzycy, chorób sercowo-naczyniowych czy wielu rodzajów raka. Samo lekkie podniesienie się stężenia cholesterolu czy frakcji LDL, jeszcze o niczym nie przesądza.
Otyłość zwiększa ryzyko sercowo-naczyniowe poprzez czynniki ryzyka, takie jak:
Zwiększone stężenie trójglicerydów w osoczu na czczo. Co oznacza? Analiza danych pochodzących od 262 500 osób z populacji ogólnej pokazuje, że pacjenci mające najwyższe stężenia trójglicerydów byli narażeni na 70% wyższe ryzyko rozwoju choroby wieńcowej (coronary artery disease, CAD). Wysokie stężenia trójglicerydów mogą być powiązane z zawałem serca, chorobą wieńcową, zapaleniem trzustki. Nadmierna podaż węglowodanów (szczególnie cukrów prostych) może zwiększać stężenie trójglicerydów, podobnie jak hiperlipidemia, niedoczynność tarczycy, niekontrolowana cukrzyca, miażdżyca, choroba naczyń wieńcowych i naczyń obwodowych, nadciśnienie, alkoholowa marskość wątroby, ciąża, zawał mięśnia sercowego.
Wysokie stężenie cholesterolu LDL (oznacza cholesterol transportowany na obwód). Jakie ma znaczenie frakcja LDL? Blaszka miażdżycowa zawiera głównie zwłóknione i zwapniałe komórki, komórki piankowate (z LDL), cholesterol, jego estry i fosfolipidy.
Niskie stężenie cholesterolu HDL (oznacza cholesterol transportowany w kierunku wątroby). Wbrew błędnym opiniom, zbyt wysokie stężenie cholesterolu frakcji HDL również wiąże się z wyższym ryzykiem śmierci z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Nie ma czegoś takiego jak „dobry cholesterol”, w nadmiarze szkodzi nawet woda!
Podwyższone stężenie glukozy i insuliny we krwi (oznaka cukrzycy typu 2),
Wysokie ciśnienie krwi (koreluje z rozwojem miażdżycy, zmianami w nerkach i sercu itd.)
Otyłość => cukrzyca typu 2 => choroby sercowo-naczyniowe.
Cukrzyca typu 2 jest silnie związana z otyłością we wszystkich grupach etnicznych. Ponad 80% przypadków cukrzycy typu 2 można przypisać otyłości, która może również odpowiadać za wiele zgonów związanych z cukrzycą. Według prof. dr hab. med. Krzysztofa J. Filipiaka: „W cukrzycy ryzyko zawału serca rośnie o 65 proc., rozpoznania niewydolności serca o 69 proc., stenozy aortalnej o 34 proc., a udaru mózgu o 68 proc.”.
Nadciśnienie tętnicze co roku zabija na świecie 7,6 mln ludzi (z tego sporo wliczamy do śmiertelności z powodu chorób sercowo-naczyniowych, gdyż nadciśnienie jest bezpośrednio związane np. z chorobami nerek, mózgu i serca). Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby dotyka od 10% do 24% populacji w różnych krajach i do 74% osób otyłych. Wątroba reguluje m.in. glikemię jako rezerwuar spichrzonej glukozy (glikogenu wątrobowego), odpowiada za metabolizm związków energetycznych i budulcowych, jest rezerwuarem witamin, odpowiada za detoksykację ustroju, metabolizm leków. Komentarz zbędny. Nietrudno sobie wyobrazić, co powoduje uszkodzenie wątroby.
Co można zrobić dla swojego zdrowia?
Pozbądź się nadwagi lub otyłości. Zastosuj dietę z ujemnym bilansem energetycznym (jedz mniej, niż wynosi wyliczone zapotrzebowanie). Codziennie spaceruj przynajmniej 3-4 km. Przeznacz co najmniej 300 minut na dodatkową aktywność fizyczną, poza chodzeniem. Mogą być to ćwiczenia siłowe, aerobowe (rower, marsze, marszobiegi, bieganie, pływanie), interwały.
Nie podjadaj między posiłkami. Podwyższone stężenie insuliny powoduje, że w znacznym stopniu upośledzone jest wykorzystywanie kwasów tłuszczowych, czyli hamujesz proces redukcji tkanki tłuszczowej. Wbrew błędnym opiniom wyrzut insuliny jest związany ze zjedzeniem owoców, a więc nadmierne spożywanie owoców powoduje tycie.
Jedz więcej warzyw, a ogranicz podaż owoców, szczególnie w postaci 100% soku, smoothie, napojów itd. Nie ma znaczenia, iż robisz sok w domu. Cukier w magiczny sposób nie paruje, w momencie, gdy samodzielnie robisz sok.
Musisz coś popijać, to pij wodę, nie soki, a nie słodzoną kawę i herbatę.
Wydłuż przerwę między posiłkami, tak aby na dobę przypadało więcej niż 12 h postu (np. ostatni posiłek o 18:00, następny nie wcześniej niż o 7:00 rano). Bardzo dużo można osiągnąć stosując model intermittent fasting (np. 18 h postu, 6 h okna żywieniowego).
Stosuj kwasy omega-3. Jedz ryby. Kwasy tłuszczowe omega-3, takie jak kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA), obniżają stężenie triglicerydów we krwi, a zastosowane w wyższych dawkach ujawniają dodatkowe właściwości chroniące przed miażdżycą.
Stosuj białko serwatkowe! 20 kobiet po menopauzie z nadwagą lub otyłością zostało losowo przydzielonych do spożycia 45 g izolatu białka serwatkowego, 45 g kazeiny (białko o wolnej kinetyce) lub 45 g glukozy (grupa kontrolna) razem ze śniadaniem. Próbki krwi pobierano do 6 godzin. 45 g izolatu białka serwatkowego spowodowało spadek stężenia trójglicerydów o 21% w porównaniu z grupą kontrolną i o 27% w porównaniu z grupą kazeiny. Dodatkowo izolat białka serwatkowego oraz kazeina powodowały, iż posiłek nie zwiększał w tak dużym stopniu stężenia glukozy we krwi, gdy porównano wartości z podawaniem glukozy.
Samo stosowanie statyn ma wątpliwą skuteczność, szczególnie jeśli ktoś nie robi nic, w celu pozbycia się zbędnych kilogramów.
*Co można kupić, za 24,5 mld dolarów?
Mówimy o nieprawdopodobnie dużej kwocie. Całkowity koszt zakupów 250 czołgów M1A2 wersja SEPv3 Abrams MBT wraz ze wszystkimi elementami (np. 26 wozami wsparcia M88A2 HERCULES, 17 mostami towarzyszącymi, 250 ciężkimi karabinami maszynowymi, 250 zwykłymi karabinami maszynowymi, 15 turbinami gazowymi, prawie 14 tysiącami przeciwpancernych pocisków kumulacyjnych itd.), to 6 miliardów dolarów. Jak łatwo obliczyć, za 24 miliardy można by kupić 1000 czołgów i dziesiątki tysięcy sztuk różnego rodzaju 120 mm amunicji (ćwiczebnej i bojowej). Nietrudno domyślić się, że mamy problem, skoro sprzedaż statyn przynosi w USA kilkukrotnie większe zyski, niż wynosi cały budżet przeznaczony na ochronę zdrowia w Polsce.
Referencje:
Aggarwal R. i in. Trends in Lipid Concentrations and Lipid Control Among US Adults, 2007-2018 https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2795529
Lin S. i in. Trends in Use and Expenditures for Brand-name Statins After Introduction of Generic Statins in the US, 2002-2018 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8609409/
https://pulsmedycyny.pl/infarma-w-2022-r-wydatki-z-budzetu-panstwa-na-ochrone-zdrowia-beda-mniejsze-o-88-mln-zl-1132176
https://www.dsca.mil/press-media/major-arms-sales/poland-m1a2-sepv3-main-battle-tank
Pinal-Fernandez I. i in. Statins: pros and cons https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6019636/
Caterson I.D. Prevention Conference VII Obesity, a Worldwide Epidemic Related to Heart Disease and Stroke: Group III: Worldwide Comorbidities of Obesity https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/01.CIR.0000140114.83145.59
R. Preston Mason i in. Emerging Mechanisms of Cardiovascular Protection for the Omega-3 Fatty Acid Eicosapentaenoic Acid https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/ATVBAHA.119.313286
E J Parks Effect of dietary carbohydrate on triglyceride metabolism in humans https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11584104/
Sarwar N i in. Triglycerides and the Risk of Coronary Heart Disease. 10 158 Incident Cases Among 262 525 Participants in 29 Western Prospective Studies https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/circulationaha.106.637793
Kragel A.H. i in. Morphometric analysis of the composition of atherosclerotic plaques in the four major epicardial coronary arteries in acute myocardial infarction and in sudden coronary death https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2598434/
Beręsewicz A. i in. Miażdżyca — choroba całego życia i całej populacji krajów cywilizacji zachodniej https://journals.viamedica.pl/choroby_serca_i_naczyn/article/viewFile/12175/10053
Sebely P. Acute effects of whey protein isolate on cardiovascular risk factors in overweight, post-menopausal women https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0021915010004107
