Jabłka to pestycydowa bomba? Pestycydy w owocach

Insektycydy polichlorowe były kiedyś bagatelizowane i uważano, że są niegroźne dla człowieka. Wystarczy obejrzeć jeden z wielu filmów z tamtego okresu.

https://www.youtube.com/watch?v=-UiCSvQvVys

Na nagraniu widać stosowanie DDT, insektycyd polichlorowy (bischlorofenylowy). Do tej samej grupy należy lindan, o którym zespoły punkowe śpiewały, że „gdy będziesz go za często stosował, to dostaniesz raka”. DDT wycofano z użytkowania (w większości krajów) w latach 70. XX wieku. O ironio, okazało się, że DDT jest niesamowicie trwały, znajdowano go w glebie po 8-12 latach od zastosowania. Mało tego, okazało się, że ludzie wykazują znaczne stężenia środka w mleku (karmiące matki), krwi, mózgu, wątrobie i tkance tłuszczowej (w tej ostatniej znajdowano nawet 2,5 mg w 1 kg).

Oszacowano, iż człowieka jest w stanie zabić 15 g DDT. Co prawda, DDT to nie cyjanek i potrzeba nawet kilkuset mg związku na kg masy ciała, aby zabić szczura (a cyjanku wystarczy 5-13 mg na kg masy ciała), ale nie można też twierdzić, że związek jest niegroźny. Drugi raz mamy do czynienia z niesamowitą ironią losu! Dlaczego? Na ludziach testowano DDT, wdychali 423 mg związku w 1 metrze sześciennym powietrza godzinę dziennie, 6 dni w tygodniu. Testy robiono w czasach, gdy DDT uznawano za niegroźny związek! Tymczasem obecnie uznaje się dawkę 500 mg DDT w 1 metrze sześciennym powietrza za groźną dla zdrowia lub życia! Z oczywistych przyczyn dalszych badań w tym kierunku się nie prowadzi. DDT nie tylko się kumuluje, ale też jest toksyczny dla licznych narządów, w tym oddziałuje negatywnie na układ nerwowy, wątrobę, nerki, układ rozrodczy, hormonalny i immunologiczny.

A co DDT ma wspólnego z jabłkami?

DDT należy do pestycydów, ponieważ insektycydy (środki owadobójcze) należą do szerokiej grupy pestycydów. Insektycydy są to związki przeznaczone do niszczenia pasożytów zwierząt hodowlanych, człowieka oraz roślin. Jabłka, ryby, owoce morza, mięso, mleko również mogą być skażone pestycydami. Te związki są tak rozpowszechnione, iż są w stanie skazić glebę, wody gruntowe, rzeki, jeziora, morza itd. Naukowcy wzięli pod lupę ryby, małże, skorupiaki i głowonogi dostępne na różnych rynkach na Tajwanie. Przebadano i przeanalizowano łącznie 91 pozostałości pestycydów należących do czterech głównych grup. Wyniki cytowanego badania pokazują, że 65,40% ryb, 93,55% owoców morza, małży, 84,92% skorupiaków i 98,33% próbek głowonogów nie zawierało wykrywalnych pozostałości pestycydów. Czyli z tego wynika, iż ~35% ryb, ~6% owoców morza, małży, ~15% skorupiaków i 1,7% głowonogów było skażonych pestycydami. W produktach rybołówstwa wykryto tylko dwa rodzaje związków chlorowcoorganicznych i fosforoorganicznych pochodzących z sześciu rodzajów pestycydów (DDT, dieldryna, chloropiryfos, fenitrotion, fention i protion). Badanie było prowadzone na początku XXI wieku, 30 lat po wycofaniu DDT z użytkowania w większości krajów. Wniosek wyciągnij samodzielnie.

Pestycydy w jabłkach

Z pokątnych źródeł można się dowiedzieć, iż wiele plantacji jest pryskane kilkadziesiąt razy, aby zwalczać rozmaite szkodniki, mszyce, ślimaki, chwasty, bakterie, owady, nicienie, grzyby itd. Uznałbym to za mocno przesadzoną informację, ale niestety potwierdzają ją badania naukowe. W przyrodzie nic nie ginie, a na roślinach, owocach, w glebie i w wodzie można znaleźć pestycydy. W Polsce w wodzie pitnej znajduje się mikrogramy pestycydów (ale ponad 180 rodzajów środków, co daje do myślenia – nadal daje się wykryć DDT i  jego metabolity w rodzaju DDD, DDE i DDA, które mają wpływ, chociażby na płodność i układ hormonalny).

Duńscy naukowcy badali pozostałości środków chemicznych używanych powszechnie w uprawach, na jabłkach Discovery i Jonagold opryskiwanych na polu.

Znaleziono:

• chloropiryfos (pestycyd fosforoorganiczny; został wycofany w UE w kwietniu 2020 r. Związki fosforoorganiczne były stosowane m.in. w zbożach, rzepaku, śliwie, truskawce i warzywach kapustnych. Był również skuteczny w uprawach leśnych. Ponadto substancja ograniczała występowanie pędraków w szkółkach roślin sadowniczych i ozdobnych)
• cypermetrynę (insektycyd)
• deltametrynę (insektycyd; ma wpływ na hormony tarczycy, budzi masę kontrowersji, gdyż może mieć to wpływ na cały organizm)
• diazynon (insektycyd fosforoorganiczny; wg naukowców: ogólnie rzecz biorąc, opryskiwanie pól ryżowych może spowodować, że diazynon przedostanie się do podziemnych zasobów wody w pobliżu gospodarstw i może być obecny w zasobach wodnych przez co najmniej miesiąc po ostatnim oprysku)
• siarczan endosulfanu oraz endosulfan (Endosulfan powoduje zatrucia, które mogą okazać się śmiertelne, odkłada się w tkankach tłuszczowych ludzi i zwierząt oraz w mleku matki i może powodować zaburzenia endokrynologiczne)
• fenitrotion (insektycyd z grupy związków fosforoorganicznych)
• fenpropatrynę (insektycyd z grupy pyretroidów)
• iprodion (Fungicyd Iprodione 500 SC był zarejestrowany jako środek powierzchniowy, działający zapobiegawczo w zwalczaniu szarej pleśni w uprawie truskawki (uprawa polowa), jak również mógł być stosowany w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika w zwalczaniu: brunatnej zgnilizny drzew pestkowych na wiśni i czereśni, oraz szarej pleśni i zamierania pędów maliny, oraz szarej pleśni borówki wysokiej. Został wycofany w 2018 r.  z powodu nieodnowienia zatwierdzenia substancji czynnej iprodion przez Parlament Europejski)
• krezoksym metylowy (fungicyd)
• lambda-cyhalotryny (insektycyd z grupy pyretroidów)
• chinalfos
• tolilofluanid (może doprowadzić do zanieczyszczenia wód podziemnych lub powierzchniowych tolilofluanidem lub jego metabolitami, powodując zanieczyszczenie wody przeznaczonej do spożycia. W momencie, gdy taką wodę podda się ozonowaniu, powstają nitrozoaminy)
• winklozoliny (fungicyd z grupy dikarboksyimidów; zwalcza grzyby)

Wyciskanie soku i obieranie jabłek znacznie ograniczyło pozostałości pestycydów. W przypadku wykrywalnych pozostałości pestycydów w soku i w obranych jabłkach znajdowano od 1% do 24%. Żadna z pozostałości pestycydów nie uległa znacznej redukcji, gdy jabłka były poddawane prostemu myciu lub wydrążeniu. Przechowywanie znacząco zmniejszyło pięć rodzajów pestycydów: diazynon, chloropiryfos, fenitrotion, krezoksym metylowy i tolilofluanid o 25%–69%. Podczas przechowywania owoców pozostałości stężenia metabolitu siarczanu endosulfanu wzrosły o 34%. Gotowanie znacznie zmniejszyło pozostałości fenitrotionu i tolilfluanidu odpowiednio o 32% i 81%.

Podsumowanie

Czy na jabłkach pozostaje dużo, czy mało pestycydów? Zbyt wiele czynników wchodzi w grę, by udzielić odpowiedzi na to pytanie. Niewykluczone, iż większym problemem mimo wszystko są niektóre gatunki ryb. Na tym zakończę przytaczanie danych. To, iż w ogóle ktoś musi szukać w wodzie dostępnej w polskich szkołach 180 rodzajów pestycydów, jest wystarczającym komentarzem: https://gpk-zakrzew.pl/images/dokumenty/17.06/Badanie_wody_w_punkcie_poboru_Publiczna_Szkola_Podstawowa_Mleczkow.pdf

Referencje, badania:

Seyyedeh Faezeh Hosseini Determination of diazinon concentration by Gas Chromatography - Mass Spectrometry in underground drinking water resources located near the rice fields, before and after the pesticide spraying https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0026265X2100686X

F.Sun i in. A preliminary assessment of consumer’s exposure to pesticide residues in fisheries products https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0045653505006843

V Sekeroglu i in. Effects of commercial formulations of deltamethrin and/or thiacloprid on thyroid hormone levels in rat serum https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22677783/

R. R. Rasmusssen i in. Distribution of multiple pesticide residues in apple segments after home processing https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02652030310001615221

https://www.atsdr.cdc.gov/toxprofiles/tp35-c3.pdf

https://www.cdc.gov/niosh/idlh/50293.html

http://www.poch.com.pl/1/wysw/msds_clp.php?A=54980d086201ed9e0001

https://zodr.pl/download/technologia/komunikat.pdf

https://www.lodr-bratoszewice.pl/aktualnosci/komunikat-dotyczacy-wycofania-zezwolenia-na-stosowanie-fungicydow-zawierajacych-iprodion

https://gpk-zakrzew.pl/images/dokumenty/17.06/Badanie_wody_w_punkcie_poboru_Publiczna_Szkola_Podstawowa_Mleczkow.pdf