Dane z National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) z badania przeprowadzonego w USA latach 2003-2004 wskazują, że wśród dorosłych w wieku 20-39 lat 28,5% jest otyłych. W grupie wiekowej 40-59 lat problem otyłości dotyka ~37% osób, a w grupie powyżej 60 lat 31%.
Otyłość zdefiniowano jako BMI wynoszące co najmniej 30. W kolejnych latach sytuacja się pogorszyła nie tylko w USA, ale także w Europie. W Stanach Zjednoczonych, jeśli weźmiemy pod uwagę wszystkie grupy wiekowe to wyraźnie widać tendencję wzrostową.
Mężczyźni w USA:
- W latach 2009-2012 otyłość występowała u 33,7%, w latach 2015-2016 otyłość dotykała już 38% panów.
- W latach 2009-2012 nadwaga występowała u 71,6% mężczyzn, w latach 2015-2016 już u 74,7% panów.
Kobiety w USA:
- W latach 2015-2016 otyłość dotykała 41,5% kobiet.
- W latach 2015-2016 r. nadwaga występowała już u 68,9% pań.
Źródło: Youfa Wang Has the prevalence of overweight, obesity and central obesity levelled off in the United States? Trends, patterns, disparities, and future projections for the obesity epidemic
Czym grozi utrzymywanie nadmiarowej masy ciała?
Wykazano, że składowanie tłuszczu jest związane ze zwiększoną częstością występowania cukrzycy typu II, refluksu żołądkowo-przełykowego, nadciśnienia, dyslipidemii (zaburzeń związanych ze stężeniem tłuszczów we krwi) i niektórych nowotworów, a otyłość i cukrzyca wiążą się ze zwiększonym ryzykiem śmiertelności, szczególnie z powodu chorób układu krążenia. Naukowcy wykazali, iż tkanka tłuszczowa wydziela rozmaite mediatory prozapalne np. czynnik martwicy nowotworu alfa czy IL-6. Cytokina IL-6 wpływa na produkcję białka c-reaktywnego (CRP). Stężenie CRP należy do rutynowo wykonywanych w laboratoriach testów.
Otyłość powoduje stan zapalny w ustroju, a ponad 50% wszystkich zgonów przypisuje się chorobom związanym ze stanem zapalnym, takim jak: choroba niedokrwienna serca (miażdżyca, choroba wieńcowa), udar mózgu, rozmaite odmiany raka, cukrzyca (typu II), przewlekła choroba nerek, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD) oraz rozmaite stany autoimmunologiczne i neurodegeneracyjne.
Czy cukrzyca ma coś wspólnego z otyłością?
Cukrzyca często współwystępuje z otyłością, co stwierdzono analizując dane z National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES). W USA cukrzyca występowała tylko u 8% osób z prawidłową masą ciała, ale już u 43% osób chorobliwie otyłych. To nie jest przypadek.
Czy stężenie CRP coś oznacza?
C-reaktywna proteina (CRP) to białko odpowiedzi ostrej fazy, które jest markerem stanu zapalnego. Nadmierne stężenia są skorelowane z występowaniem: zawału serca, udaru, zapalenia stawów, infekcji bakteryjnych i wirusowych, nowotworów, pogorszeniem funkcji poznawczych. CRP jest powiązane z cytokiną IL-6. IL-6 jest uznawana za cytokinę głównie prozapalną, wg niektórych źródeł ma niewielki potencjał przeciwzapalny. Podwyższone stężenie interleukiny 6 stymuluje wątrobę do syntezy i wydzielania białka C-reaktywnego (jednego z markerów stanu zapalnego). Okazuje się, że w dobrze kontrolowanych badaniach odnotowano zmniejszenie stężenia krążącej interleukiny 6 (IL-6) po zastosowaniu białka serwatkowego.
Czy redukcja masy ciała obniża stan zapalny?
Tak, w szczególności pozbywanie się tkanki tłuszczowej. Przeprowadzono kilka badań u osób otyłych oraz u otyłych pacjentów z hiperinsulinemią (podwyższonym stężeniem insuliny), cukrzycą lub reumatoidalnym zapaleniem stawów. Utrata masy ciała osiągnięta dzięki różnym programom dietetycznym (dieta niskotłuszczowa, wysokobiałkowa lub niskokaloryczna) w połączeniu z ćwiczeniami lub poradami żywieniowymi wahała się od 3 do 15 kg, co skutkowało równoczesnym obniżeniem stężenia białka c-reaktywnego (CRP) od 7% do 48%.
Źródło: https://www.ahajournals.org/cms/asset/a6e812a3-4e19-4e7e-a5c9-aeb3e21546a0/9ff1.jpg
Grafika: liniowy związek redukcji masy ciała ze stanem zapalnym wyrażonym jako CRP. Rysunek przedstawia korelację między utratą masy ciała a procentową redukcją poziomów CRP na podstawie zbiorczych danych z kilku badań dotyczących interwencji dietetycznych.
Chociaż potrzeba wielu badań, aby wyjaśnić mechanizmy, dzięki którym utrata masy ciała prowadzi do zmniejszenia stanu zapalnego, obniżenie stężenia białka c-reaktywnego można przypisać zmniejszenie masy tkanki tłuszczowej, co obniża wydzielanie przez tłuszcz cytokiny IL-6, co z kolei zmniejsza syntezę białka c-reaktywnego w wątrobie i z innych źródeł komórkowych.
Dlatego warto się odchudzać, niekoniecznie w celach estetycznych, ale przede wszystkim zdrowotnych.
Referencje:
Nguyen N.T. Relationship between obesity and diabetes in a US adult population: findings from the National Health and Nutrition Examination Survey, 1999-2006 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21128002/
Ellulu M.S. i in. Obesity and inflammation: the linking mechanism and the complications https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5507106/
Mohamed J. i in. Mechanisms of Diabetes-Induced Liver Damage: The role of oxidative stress and inflammation https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27226903/
Prokopidis K. i in. Effects of whey and soy protein supplementation on inflammatory cytokines in older adults: a systematic review and meta-analysis https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-nutrition/article/effects-of-whey-and-soy-protein-supplementation-on-inflammatory-cytokines-in-older-adults-a-systematic-review-and-metaanalysis/B80B9A62B0EF48FF252A0301FAC7F47A
Świtoń A. i in. The frailty syndrome and falls in the elderly a literature review https://gerontologia.org.pl/wp-content/uploads/2017/06/Gerontologia-Polska_1_2017-10.pdf
