Robisz wszystko tak, jak należy - ćwiczysz, trzymasz dietę, wysypiasz się - i wciąż tyjesz? Czasem zastanawiasz się, czy trudność w zgubieniu kilogramów wynika z popełnianych błędów, czy może ze stanu zdrowia. Jedna z pierwszych rzeczy, jaka przychodzi Ci do głowy to tarczyca. Sprawdziłaś już jednak TSH i mieściło się ono w normie. Czy nadal problemem może być tarczyca?
- Tajemnice tarczycy
- Badania tarczycy
- Pełne badanie tarczycy
- Problemy z tarczycą są w fazie wzrostu
- Podsumowując
Tajemnice tarczycy
Tarczyca umiejscowiona jest w dolnej części szyi tuż poniżej jabłka Adama. Nazywana jest gruczołem nadrzędnym, ponieważ struktura ta o kształcie motyla reguluje metabolizm obok innych funkcji takich, jak regulacja temperatury oraz regulacja gospodarki wapniowo-fosforowej. Niestety coś może pójść nie tak. Może stać się zbyt aktywna (nadczynność tarczycy) lub zbyt słabo aktywna (niedoczynność tarczycy).
Niedoczynność tarczycy jest dość powszechna, szczególnie wśród kobiet w średnim wieku. W rzeczywistości około 10-15% populacji ma w pewnym stopniu niedoczynną tarczycę. Problem ten może być w dużej mierze nierozpoznany.
Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest choroba autoimmunologiczna zwana zapaleniem tarczycy Hashimoto. Ten stan występuje częściej u kobiet w trakcie i po menopauzie lub trakcie i po ciąży. Mniej powszechny jest nadczynny gruczoł tarczycy, znany jako nadczynność tarczycy. Niedoczynność tarczycy i zapalenie tarczycy Hashimoto stają się coraz częściej diagnozowanymi chorobami. Zwiększone ryzyko rozwoju Hashimoto występuje, gdy masz inne zaburzenia autoimmunologiczne.
Badania tarczycy
Jak możemy sprawdzić, czy tarczyca działa prawidłowo? Tarczyca produkuje hormony trijodotyroninę - T3, tyroksynę - T4 oraz kalcytoninę. Produkcja i wytwarzanie hormonów są pod kontrolą układu podwzgórze-przysadka mózgowa i funkcjonuje na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego. Hormon przysadki mózgowej to TSH i pełni on funkcję hormonu pobudzającym tarczycę do pracy. TSH informuje tarczycę, by wytwarzała więcej T3 i T4, jeśli jest taka potrzeba.
Najczęstszym badaniem wykonywanym w celu sprawdzenie funkcji tarczycy jest właśnie poziom TSH. Zazwyczaj lekarze zlecają również kontrolę poziomu T4, jako wskaźnik tego, jak dobrze pracuje tarczyca.
Jeśli mamy do czynienia z niedoczynnością tarczycy, przysadka mózgowa produkuje więcej TSH w gorączkowej próbie pobudzenia tarczycy do pracy i uzyskania więcej T4. Czy te dwa badania wystarczą i dają jednoznaczną odpowiedź na pytanie, czy tarczyca działa prawidłowo?
Niestety nie! Może okazać się bowiem, że zarówno TSH, jak i FT4 mieszczą się w normie laboratoryjnej. Na początku tego artykułu wspomniałam, że tarczyca produkuje nie tylko tyroksynę T4, ale również trijodotyroninę – T3. Istotny jest fakt, że to właśnie T3 jest najbardziej aktywną postacią hormonu tarczycy. Jeśli twoja tarczycy nie produkuje jej zbyt wiele, to sprawia, że masz znacznie więcej T4.
W normalnej sytuacji przy odpowiednim funkcjonowaniu organizmu twoje ciało przekształca T4 w T3 i dzięki temu otrzymuje aktywną formę hormonu. Niestety niektórym ludziom trudno jest dokonać takiej konwersji. Ma to między innymi związek ze zdrowiem jelit! Tak więc możesz mieć normalny poziom T4 i mieć niedoczynność tarczycy, ponieważ twoje ciało cierpi z powodu niedoboru T3 - najbardziej aktywnej postaci hormonu tarczycy.
Innym powodem, dla którego możesz nie mieć wystarczającej ilości T3, aktywnej formy hormonu tarczycy, jest to, że twoje ciało przekształca T4 w odwrotną T3 (rT3). Może się to zdarzyć, gdy jesteś pod wpływem stresu lub poddałeś się zabiegowi chirurgicznemu lub gdy przed długi czas stosujesz dietę bardzo niskokaloryczną. Problem z odwrotnym T3 polega na tym, że jest formą nieaktywną. Jeśli mało T4 jest konwertowane na odwrotną T3, funkcje tarczycy są mocno spowolnione, nawet jeśli twoje podstawowe badania tarczycy (tj TSH i FT4) wyglądają normalnie. Większość lekarzy nie sprawdza ani T3 ani rT3, przez co diagnoza może być niewłaściwa.
Pełne badanie tarczycy
Co powinieneś zrobić, jeśli uważasz, że możesz chorować na niedoczynność tarczycy. Najlepszym testem dla "ukrytych" problemów tarczycy jest pełen panel tarczycy.
Zamiast testować samo TSH i T4, wykonaj pełen pakiet badań:
- TSH
- FT3
- rT3
- FT4
- przeciwciała przeciw peroksydazie tarczycy – Anty TPO
- przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie – Anty TG.
Te ostatnie dwa są przeciwciałami, które dają informację o tym, czy chorujesz na zapalenie tarczycy Hashimoto, które jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy u kobiet.
Część z badań jest refundowana przez NFZ i możesz poprosić swojego lekarza o skierowanie.
Jakie objawy mogą świadczyć o tym, że twoja tarczyca nie działa prawidłowo? Kontynuowanie przybierania na wadze, nawet gdy ćwiczysz, wysypiasz się i trzymasz zdrową dietę.
Inne objawy mogą obejmować:
- depresję, zmiany nastroju
- zaparcia
- wypadanie włosów
- suchą skórę
- zaćmienie mózgu
- uczucie zimna, zimne stopy i dłonie
- zmęczenie i brak motywacji
- skurcze mięśni
- zespół cieśni nadgarstka
- powiększenie wola tarczycy
- nieprawidłowości w okresie menstruacyjnym
Bądź świadomy, że objawy te mogą wiązać się również z innymi jednostkami chorobowymi czy niedoborami żywieniowymi.
Problemy z tarczycą są w fazie wzrostu
Dlaczego niedoczynność tarczycy jest tak powszechna? Dwa minerały są niezwykle ważne dla funkcjonowania tarczycy - jod i selen. Najlepszym źródłem jodu jest sól jodowana. Przy ostatnim nacisku na dietę o niskiej zawartości soli niektórzy ludzie nie otrzymują wystarczającej ilości jodu. Kolejnym doskonałym źródłem jodu są warzywa morskie. (algi, wodorosty).
A co z selenem?
Potrzebujesz selenu do przekształcenia T4 w aktywne T3. Dobrymi źródłami selenu są owoce morza, nasiona, warzywa kapustne, grzyby i kurczak. Zdecydowanie najlepszym źródłem są orzechy brazylijskie. Wysokie dawki selenu mogą być toksyczne. Jeśli przyjmujesz selen w postaci suplementu, nie przekraczaj zalecanej dziennej dawki. Z drugiej strony, niektóre badania sugerują, że selen może być korzystny w leczeniu autoimmunologicznej choroby tarczycy. Badania sugerują, że suplementacja selenu w ilości 200 mg wpłynęła na obniżenie przeciwciał tarczycowych i wyciszenie procesu autoimmunologicznego.
Innym możliwym powodem, dla którego choroby tarczycy, szczególnie Hashimoto, stają się coraz częstsze, jest liczba toksyn, na które jesteśmy narażeni. Badania pokazują zanieczyszczenia w środowisku, na które jesteśmy narażeni codziennie. Zanieczyszczenia te wpływają na funkcję tarczycy.
Ogromny wpływ na funkcjonowanie tarczycy ma również stres! Życie w ciągłym stresie nie sprzyja zdrowiu tarczycy. Co więcej, osoby, które mocniej się wszystkim denerwują są bardziej narażone na choroby autoimmunologiczne.
Konwersja hormonów tarczycy uzależniona jest w dużej mierze od zdrowia jelit. Im więcej dobrych bakterii w naszych jelitach, im mniej problemów trawiennych, tym zdrowsza nasza tarczyca.
Długotrwałe niedobory żelaza również wpływają na obniżenie funkcji tarczycy. Problem ten często dotyka kobiet, które nie dość, że z natury narażone są na większe straty żelaza, to częściej stosują też niskokaloryczne diety oparte na produktach pozbawionych tego pierwiastka.
Podsumowując
Jeśli powoli przybierasz na wadze, pomimo prowadzenia zdrowego trybu życia, poproś lekarza, aby dał Ci skierowanie na pełny panel tarczycowy i nie ograniczaj się do badania samego TSH i T4. Upewnij się, że twoja dieta zawiera odpowiednią ilość selenu, cynku, żelaza i jodu. Zwróć uwagę na funkcjonowanie twoich jelit. Tarczyca naprawdę jest głównym gruczołem, jeśli chodzi o metabolizm.
