Konopie należą do najbardziej kontrowersyjnych politycznie roślin. Przez to, że w pewnym momencie historii zostały zakazane niemal na całym świecie, drastycznemu obniżeniu uległa ilość prac naukowych na ich temat. W związku z tym każdy użytkownik i potencjalny użytkownik konopi zarówno tych dostępnych w Polsce na receptę (mówiąc potocznie bogatych w THC), jak i tych, które jej nie wymagają (bogatych w CBD), może mieć wiele wątpliwości odnośnie działania względem konkretnych mechanizmów fizjologicznych. Jedną z takich wątpliwości może być wpływ konopi na hormony, głównie testosteron i estrogeny.
- Konopie i układ endokannabinoidowy oraz hormonalny
- Wpływ konopi na testosteron
- Wpływ konopi na estrogeny
- Kannabinoidy i hormony
Konopie i układ endokannabinoidowy oraz hormonalny
Układ kannabinoidowy, na który składają się receptory, enzymy, transportery i same kannabinoidy jest elementem organizmów wszystkich zwierząt. Jego struktury i funkcje zaznaczają swoją obecność m.in. w układzie nerwowym, mięśniowym, pokarmowym, odpornościowym, a także hormonalnym. Kannabinoidy mogą być wytwarzane w organizmie, a także dostarczane z zewnątrz.
Naturalna produkcja z wiekiem lub na skutek czynników takich jak przepracowanie, długotrwały dystres psychiczny, nieodpowiedni stan odżywienia ulega obniżeniu, przez co może dochodzić do pewnych zaburzeń zdrowotnych.
„Niewydolny” układ endokannabinoidowy (przy niskiej wydajności produkcji, zbyt niskiej lub wysokiej aktywności enzymów rozkładających kannabinoidy, czy dysregulacji wrażliwości receptorów) prowadzić może do bezsenności, obniżenia tolerancji stresu, obniżenia aktywności układu odpornościowego, zaburzeń apetytu, zwiększonej wrażliwości na ból, a także do zaburzeń rozrodczych – zarówno na tle rozwojowym, jak i hormonalnym. Stan tego typu niewydolności obserwuje się m.in. w stwardnieniu rozsianym, zespole policystycznych jajników, czy chorobach nowotworowych.
Wpływ konopi na testosteron
Przez wiele lat błędnie uważało się, że używanie konopi obniża poziom testosteronu. Zgodnie z najnowszym stanem wiedzy nie ma podstaw do takiego wnioskowania, a publikacje (głównie z lat ’70 i ’80), które tak przedstawiały stan rzeczy, miały niedociągnięcia metodologiczne. Zastosowanie konopi i regulacja aktywności układu kannabinoidowego w odpowiednich warunkach może wręcz przyczyniać się do wzrostu poziomu testosteronu (niewielkiego), co związek ma m.in. z hamowaniem reakcji stresowych organizmu i nadaktywności osi podwzgórze-przysadka-nadnercza. Oczywiście duży wpływ na efekt końcowy ma całokształt higieny stylu życia, gdyż używając konopi równolegle z tytoniem czy alkoholem oraz unikając aktywności fizycznej i zaniedbując dietę z pewnością nie powinno się liczyć na efekty prozdrowotne.
Wpływ konopi na estrogeny
Kannabinoidy dzięki obecności receptorów kannabinoidowych na komórkach hormonalnie czynnych mogą modulować również poziom estrogenów w organizmie. Zaobserwowano, że poziomy naturalnych kannabinoidów zmieniają się w podobny sposób, jak poziomy hormonów płciowych na przestrzeni cyklu menstruacyjnego kobiet.
Bolesne miesiączki i zaburzenia nastroju związane są niekiedy właśnie z dysregulacją omawianego układu. Dotychczasowe dane nie dają jednoznacznych odpowiedzi na pytanie, czy konopie obniżają lub podnoszą poziom estrogenów. Wiadomo, że stosowane w nadmiarze mogą obniżać aktywność osi podwzgórze-przysadka-gonady, jednak niewiele wiadomo na temat rzeczywistych skutków tego działania. Duże znaczenie w kontekście odpowiedzi estrogenów na podaż kannabinoidów z zewnątrz ma ogólny stan zdrowia i styl życia.
Kannabinoidy i hormony
Układ ednokannabinoidowy w organizmie jest wszechobecny, a jego działania są wielokierunkowe. Dzięki stopniowemu „uwalnianiu” konopi (światowym trendom ku legalizacji), pojawia się coraz więcej rzetelnych badań na jej temat. Coraz więcej mówi się o jej działaniu terapeutycznym, aniżeli szkodliwym.
Jest to szczególnie ważne ze względu na to, że osoby z rozregulowanym układem endokannabinoidowym (przez stres, stan zdrowia, złe warunki środowiskowe) przez dekady pozbawione były dostępu do leków. Również osoby zdrowe były pozbawione substancji, które w naturalny sposób modulują aktywność układu endokannabinoidowego i w odpowiednich warunkach działają prozdrowotnie i zapobiegawczo względem niektórych stanów patofizjologicznych. Należy pamiętać, że jest to pewnego rodzaju używka i stosowana bez odpowiedniej wiedzy oraz pozyskiwana z niepewnych źródeł może przynieść więcej szkód, niż korzyści.
Źródła:
Komorowski J, Stepień H. Rola układu endokannabinoidowego w regulacji czynności dokrewnej i kontroli równowagi energetycznej człowieka [The role of the endocannabinoid system in the regulation of endocrine function and in the control of energy balance in humans]. Postepy Hig Med Dosw (Online). 2007;61:99-105. Polish. PMID: 17369778.
Fantus, R.J., Lokeshwar, S.D., Kohn, T.P. et al. The effect of tetrahydrocannabinol on testosterone among men in the United States: results from the National Health and Nutrition Examination Survey. World J Urol 38, 3275–3282 (2020).
du Plessis SS, Agarwal A, Syriac A. Marijuana, phytocannabinoids, the endocannabinoid system, and male fertility. J Assist Reprod Genet. 2015 Nov;32(11):1575-88. doi: 10.1007/s10815-015-0553-8. Epub 2015 Aug 16. PMID: 26277482; PMCID: PMC4651943.
