Od wielu lat diety wysokotłuszczowe budzą kontrowersje, mimo iż brakuje dowodów, że są szkodliwe dla zdrowia. Prawdopodobnie znaczenie odgrywa tu strach przed nieznanym, tego rodzaju model żywieniowy wywraca do góry nogami tradycyjną piramidę żywieniową.
Dieta wysokotłuszczowa, a profil lipidowy
Naukowcy postanowili przyjrzeć się wpływowi dwóch rodzajów diet:
- 25% białka, 6% węglowodanów, 69% tłuszczów (dieta niskowęglowodanowa, wysokotłuszczowa: LCHF)
- 15% białka, 57% węglowodanów, 28% tłuszczów (diety o wysokiej zawartości węglowodanów/niskotłuszczowa: HCLF)
W grupach stosowano diety przez 6 tygodni, 2 tygodniowa przerwa i zamieniano je miejscami. Chciano ustalić, w jaki sposób diety LCHF wpływają na profile lipidowe u dobrze wytrenowanych biegaczy. Osocze pobierano w dniach 4, 14, 28 i 42 i analizowano pod kątem: trójglicerydów (TG), LDL-C, HDL-C, cholesterolu całkowitego (TC), VLDL, glukozy na czczo i hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Monitorowano ketozę (stężenie BHB). Oba rodzaje diety były odpowiednio dopasowane energetycznie (~42 kcal na kg dziennie) i potwierdzone stabilną masą ciała. Byli to biegacze, charakteryzujący się zawartością 5% tkanki tłuszczowej i pokonujący 63 km tygodniowo.
Wyniki badania
- dieta wysokotłuszczowa spowodowała wzrost stężenia cholesterolu o 33% od dnia 4 do 42 (wyjściowo 165 mg/dl), w 42. dniu ~220 mg/dl),
- dieta wysokotłuszczowa spowodowała wyraźny wzrost HDL (transportera, frakcji cholesterolu) oraz LDL,
- dieta wysokotłuszczowa od czwartego do czterdziestego drugiego dnia nie miała znaczącego wpływu na stężenie trójglicerydów, VLDL, stężenie glukozy na czczo, czy glikozylowaną hemoglobinę (obrazuje stężenie cukru w ostatnich 2-3 miesiącach),
- jednak porównując grupy stosujące oba rodzaje diet, okazało się, że dieta wysokotłuszczowa spowodowała spadek stężenia trójglicerydów o 24% (20 mg/dl) i zwiększenie HDL o 10 mg/dl (+17%) w porównaniu z dietą wysokowęglowodanową,
- dieta wysokowęglowodanowa, średniotłuszczowa nie miała wpływu na stężenie cholesterolu, spowodowała nieznaczny spadek HDL, nieznaczny wzrost LDL, nieznaczny spadek trójglicerydów,
- dieta wysokowęglowodanowa, średniotłuszczowa nie miała wpływu na stężenie VLDL, stężenie glukozy na czczo, spowodowała minimalny wzrost glikozylowanej hemoglobiny.
Ogólnie rzecz biorąc, w żadnym z warunków eksperymentalnych nie wystąpił uszczerbek dla sprawności fizycznej. W niektórych badaniach efekty stosowania diety wysokotłuszczowej były lepsze niż wysokowęglowodanowej np. w triatlonie.
Czy wzrost stężenia cholesterolu do poziomu ok. 220 mg na dl jest groźny dla zdrowia?
Żadne badania nie potwierdzają występowania zagrożenia, szczególnie u młodych, aktywnych fizycznie osób. Uznaje się, że problemem jest długotrwałe utrzymywanie zarówno zbyt niskiego (<160), jak i zbyt wysokiego (>230) stężenia cholesterolu. Niemniej w cytowanym eksperymencie dieta wysokotłuszczowa spowodowała spadek stężenia trójglicerydów, a analiza danych pochodzących od 262 500 osób z populacji ogólnej pokazuje, że pacjenci mające najwyższe stężenia trójglicerydów byli narażeni na 70% wyższe ryzyko rozwoju choroby wieńcowej (coronary artery disease, CAD). Dla układu sercowo-naczyniowego dobrze rokuje umiarkowany wzrost HDL, bez większego znaczenia jest niewielkie zwiększenie się stężenia LDL.
Referencje:
Buga A. i in. The Effects of Carbohydrate versus Fat Restriction on Lipid Profiles in Highly Trained, Recreational Distance Runners: A Randomized, Cross-Over Trial https://www.mdpi.com/2072-6643/14/6/1135/htm
Vallejo-Vaz A. J. i in. Triglycerides and residual risk https://www.researchgate.net/profile/Pablo-Corral/publication/339359610_Triglycerides_and_residual_risk/links/5e740191a6fdccda8b70e86c/Triglycerides-and-residual-risk.pdf
https://www.labtestsonline.pl/test/profil-lipidowy
