Kiedyś myślano, iż białko serwatkowe jest produktem przeznaczonym tylko dla kulturystów i aspirujących „pakerów”. Tymczasem okazało się, że znajduje zastosowanie w profilaktyce cukrzycy typu 2, przy redukcji tkanki tłuszczowej, jako forma wspomagania systemu odpornościowego (szczególnie jesienią i zimą), przy wyniszczeniu spowodowanym chorobą (w tym, nowotworową), jako element zdrowej diety i alternatywa dla mięsa (z różnych względów kontrowersyjnego, m.in. o potencjale rakotwórczym).
Ostatnio naukowcy sugerują, iż dieta bogata w białko jest zalecana w przypadku wystąpienia nowotworów przewodu pokarmowego. Modulacja spożycia białka może znacząco przyczynić się do osiągnięcia korzyści żywieniowych i klinicznych w tej grupie osób.
Co to jest dieta wysokobiałkowa?
Uwaga, w kulturystyce kiedyś uznawano, iż wysokie spożycie protein to więcej niż 2 g na kg masy ciała. Ogólnie straszono zwiększoną podażą białka w diecie, miało to być wyjątkowo szkodliwe dla zdrowia, a szczególnie nerek i wątroby. Obecnie spotyka się dawkowanie rzędu 2,5 – 3 g protein na kg masy ciała, czyli od 200 g do 240 g dziennie protein dla mężczyzny o masie 80 kg.
Sprawdź: Białko - Stanowisko Międzynarodowego Stowarzyszenia Żywienia Sportowego
W nurcie pozasportowym dostarczanie 0,8 g protein na kg masy ciała było przeznaczone dla osób nieaktywnych fizycznie (lub wręcz unieruchomionych z różnych powodów). Z niewiadomych względów niektórzy naukowcy określają jako diety wysokobiałkowe, te, w których dostarcza się od 1 g do 1,5 g protein na kg masy ciała. Z pewnością nie jest to dieta wysokobiałkowa, raczej podtrzymująca normalne funkcjonowanie, do tego osoby niezbyt aktywnej.
W przypadku regularnego treningu (np. aerobowego) najczęściej zalecane jest dostarczanie 1,8 – 2 g protein na kg masy ciała. W przypadku redukcji tkanki tłuszczowej (w trakcie odchudzania) podaż może wynosić od 2,3 g do 3 g protein na kg masy ciała. Przy treningu kulturystycznym typowo dostarcza się od 1,8 do 2,5 g protein na kg masy ciała, a to bardzo dużo i wtedy niezwykle przydatne stają się białka serwatkowe (izolaty, koncentraty i hydrolizaty białka serwatkowego) lub odżywki typu bulk (50% protein, 50% węglowodanów). Po prostu jedzenie mięsa oraz jajek ma swoje granice. Odżywka jest łatwiejsza do przygotowania i często smaczniejsza.
Proteiny, a nowotwory przewodu pokarmowego
Co ciekawe, naukowcy sugerują, że dieta umiarkowanie bogata w białko sprawdza się u pacjentów z rakiem przewodu pokarmowego zagrożonych niedożywieniem lub już niedożywionych, a także u osób w podeszłym wieku. Podczas aktywnej terapii przeciwnowotworowej spożycie białka powinno być bliższe górnej granicy zalecanego spożycia (czyli wynosić 1.5 g protein na kg masy ciała). Również wysokie spożycie białka powinno być utrzymane nie tylko w okresie kryzysu katabolicznego związanego z aktywnym leczeniem antynowotworowym.
W przeciwieństwie do zaleceń z dawnych lat, białka zwierzęce powinny stanowić większość źródeł białka w diecie. Według naukowców na podstawie dostępnych dowodów nie można zdecydowanie zalecić spożywania żadnego konkretnego aminokwasu w celu zwiększenia potencjału anabolicznego lub efektu immunomodulującego diety wysokobiałkowej. Moim zdaniem, nie jest to prawdą, wykazano szczególnie istotną rolę aminokwasów rozgałęzionych (BCAA), a szczególnie leucyny. Stworzono nawet definicję progu leucynowego, związanego z anaboliczną podażą odpowiedniej dawki leucyny w porcji protein.
Przeczytaj koniecznie: Białko serwatkowe, a odchudzanie. Czy warto stosować białko podczas redukcji?
Podsumowanie
Wysokie spożycie białka, głównie oparte na białkach zwierzęcych, powinno być zalecane pacjentom z nowotworami przewodu pokarmowego. Jednak cel ten należy przełożyć na receptę kliniczną po rozważeniu potrzeb klinicznych i metabolicznych pacjentów.
Referencje:
Laviano, Alessandro High protein diet in digestive cancers https://www.ingentaconnect.com/content/wk/cocnm/2022/00000025/00000005/art00014
