Jeśli obserwujesz różne media społecznościowe, to dobrze wiesz, że niektóre trendy dietetyczne pojawiają się i znikają, a inne utrzymują się jakiś czas. Z czego to wynika? Z wpływu na nasze zdrowie? Z łatwości stosowania? Ze spektakularnych efektów? Przyjrzyjmy się bliżej modnym dietom i ich wpływowi na zdrowie.
Urok modnych diet
Modne diety nie są niczym nowym. Istnieją od dziesięcioleci, a nawet stuleci. Ale wszystkie mają kilka wspólnych cech. Diety te obiecują, że pomogą Ci szybko schudnąć, a nawet poprawią Twoje zdrowie. Media społecznościowe podsycają wirusowość tych diet, wywołując ekscytację i zachęcając więcej osób do przystąpienia do nich. To urok szybkich lub łatwych rezultatów. Takie zapewnienia są kuszące w świecie, w którym jest tak wiele dezinformacji i sprzecznych twierdzeń na temat tego, co jeść, aby schudnąć i stać się szczuplejszym.
Popularne modne diety pod lupą
Dieta ketogeniczna
Jedną z diet, która zaczęła się jako chwilowa moda, ale przetrwała próbę czasu, jest dieta ketogeniczna. Dzięki temu podejściu dietetycznemu drastycznie ograniczasz węglowodany i jesz więcej tłuszczu. To przejście z węglowodanów na tłuszcz zmusza organizm do ketozy, stanu, w którym komórki produkują ciała ketonowe jako źródło paliwa.
Z powodu braku węglowodanów rozkładasz zapasy tłuszczu i tracisz na wadze. W niektórych badaniach porównano dietę ketogeniczną z dietą o niskiej zawartości tłuszczu. Okazało się, że to właśnie grupa keto straciła trochę więcej na masie, ale niestety część osób odzyskuje później utraconą wagę.
Jakie są obawy związane z dietą ketogeniczną? Chociaż możesz dzięki niej schudnąć w krótkim okresie, lekarze i naukowcy mają obawy co do jej długoterminowego wpływu na zdrowie. Jak wskazuje Mayo Clinic, jest to dieta bogata w tłuszcze nasycone, rodzaj tłuszczu związanego z chorobami układu krążenia. Ponadto diety ketogeniczne są ubogie w błonnik, składnik diety niezbędny dla zdrowego mikrobiomu jelitowego.
Przerywany post
W przypadku przerywanego postu cyklicznie przechodzisz między okresami jedzenia i postu. Istnieją różne podejścia do tej formy. Jednym z najpopularniejszych jest metoda 16/8, w której jesz w ciągu 8-godzinnego okna i pościsz przez pozostałe 16 godzin. Innym podejściem jest ograniczenie kalorii przez 2 dni, a następnie jedzenie „normalnie” przez 5 dni. Chodzi o to, że organizm potrzebuje przerwy od ciągłego trawienia i przetwarzania pożywienia. Podczas tych przerw może lepiej naprawiać uszkodzenia komórkowe.
Dowody naukowe
Istnieją badania naukowe potwierdzające niektóre aspekty przerywanego postu. Na przykład przegląd z 2019 r. w czasopiśmie New England Journal of Medicine wykazał, że przerywany post 16/8 powoduje utratę wagi u zwierząt. Wydaje się również, że poprawia wrażliwość na insulinę, poziom cukru we krwi i aktywuje procesy, które naprawiają komórki i zmniejszają stres oksydacyjny.
Pewne obawy
Są także pewne obawy. Większość badań wykazujących korzyści przeprowadzono na zwierzętach. Na ludziach było ich dużo mniej. To, co może być wskazówką, to fakt, że wyniki uzyskane dzięki takiemu podejściu mogą zależeć od różnych czynników m.in. wieku, masy ciała, stanu zdrowia. Warto też mieć na uwadze to, że tego typu dieta (i tak naprawdę każda, w której są jakieś restrykcje) powinna być stosowana przez osoby zdrowe, lub pod kontrolą lekarza. Nie każde schorzenie bowiem pozwala na pewne ograniczenia żywieniowe, a nadmierne posty wiążą się z ryzykiem niedoborów żywieniowych.
Dieta paleo
Idea diety paleo polega na tym, aby jeść jak Twoi przodkowie z paleolitu. Zamiast spożywać przetworzoną dietę, jadłbyś wszystkie pełnowartościowe produkty, takie jak chude mięso, ryby, owoce, warzywa, orzechy i nasiona. Zboża, nabiał i przetworzona żywność nie byłyby w menu.
Niektóre badania potwierdzają tezę, że dieta paleo może prowadzić do utraty wagi i lepszego zdrowia metabolicznego. Jedną z jej wad jest fakt, że nie dopuszcza ona roślin strączkowych i pełnych ziaren, dwóch składników diety bogatych w witaminy i minerały oraz zawierających dużo błonnika. Ponadto kładzie nacisk na mięso, które jest bogate w tłuszcze nasycone. Zaletą jest to, że zniechęca do przetworzonej żywności. I chociaż możesz schudnąć na diecie Paleo, niekoniecznie jest to trwała utrata wagi.
Klucz do zdrowia - zdrowy rozsądek
To tylko kilka przykładów modnych diet, które mają długą historię i nadal istnieją. Jest ich o wiele więcej. Dlaczego należy unikać niektórych modnych diet (albo chociaż podejść do nich z pewną dozą rozsądku)?
Niedobory składników odżywczych
Kiedy eliminujesz całe grupy produktów spożywczych lub nie jesz wystarczająco dużo, ryzykujesz niedoborami składników odżywczych. Na przykład dieta wegańska może prowadzić do niskiego poziomu witaminy B12, podczas gdy dieta mięsożerna lub ketogeniczna ogranicza błonnik, którego organizm potrzebuje do zdrowego mikrobiomu jelitowego.
Wpływ na zdrowie psychiczne
Restrykcyjne odżywianie może negatywnie wpływać na zdrowie psychiczne i podejście do jedzenia. Niektóre restrykcyjne diety mogą nawet prowadzić do zaburzeń odżywiania i niezdrowej obsesji na punkcie tego, co jesz.
Zdrowie jelit
Restrykcyjne diety, zwłaszcza te, które ograniczają pokarmy bogate w błonnik, mogą zaszkodzić zdrowiu jelit. Kiedy przyjmujesz inną dietę, Twoje jelita muszą dostosować się do nowych nawyków żywieniowych. Może to zaburzyć równowagę jelitową i mikrobiom. Może to nie tylko wpłynąć na zdrowie układu trawiennego, ale może również wpłynąć na część układu odpornościowego, która znajduje się w jelitach.
Podsumowanie
Niektóre modne diety mogą wydawać się dobrym rozwiązaniem krótkoterminowym na utratę wagi lub poprawę zdrowia. Jednak nauka sugeruje, że najlepiej byłoby skorzystać z bardziej zrównoważonego podejścia, które nie ogranicza całych grup żywności ani nie zmusza do jedzenia wąskiego wyboru produktów. Zamiast tego skup się na jedzeniu całych, nieprzetworzonych produktów i roślin bogatych w błonnik, takich jak dieta śródziemnomorska. Najlepsza dieta to taka, która sprawia, że czujesz się najlepiej i możesz się jej trzymać długoterminowo.
Słuchaj swojego ciała i konsultuj się ze specjalistami, aby uzyskać spersonalizowane porady. I pamiętaj, że nie ma szybkich rozwiązań, jeśli chodzi o utratę wagi lub bycie zdrowym. Chodzi o przyjęcie zrównoważonych nawyków żywieniowych i stylu życia.
Źródła:
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6371871/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33920973/
- https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMra1905136
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31973038/
