Witamina C jest jednym z najważniejszych elementów diety o znaczeniu odpornościowym. Jej działanie antyoksydacyjne sprzyja ochronie komórek i regulacji odpowiedzi komórek immunologicznych na infekcje, a jej niedobory mogą wiązać się z nieprzyjemnymi konsekwencjami na tym tle.
Preparaty stosowane w kontekście leczenia infekcji, w tym tych, które przejawiają się bólem gardła, często zawierają w składzie witaminę C, co ma pewne uzasadnienie.
Zapotrzebowanie na witaminę C
Witamina C syntezowana jest w organizmach wielu ssaków, jednak nie ludzi oraz małp. Z definicji witamin wynika, że jest ona niezbędna dla zdrowia i życia, w związku z czym musi być dostarczana z dietą. Do jej głównych źródeł zaliczyć można owoce takie jak np. czarne porzeczki, cytryny, pomarańcze, czy kiwi, a także warzywa takie jak np. natki pietruszki, ziemniaki czy kapusty i brokuły. Standardowe zapotrzebowanie na witaminę C może sięgać 70 - 100, a nawet 300 mg dziennie i zależne jest od szeregu czynników.
Do aspektów kształtujących zapotrzebowanie zaliczyć można płeć, wiek, poziom aktywności fizycznej, różne stany fizjologiczne (np. infekcje, choroby czy ciąża oraz karmienie) oraz ogólną higienę stylu życia (np. palenie papierosów, czy równowaga pomiędzy pracą a odpoczynkiem). Warto zwrócić uwagę na fakt, że obróbka kulinarna źródeł witaminy C często wiąże się z dużymi jej stratami, gdyż wrażliwa jest na działanie m.in. tlenu i temperatury i podaż rzeczywista mogą być nawet kilkukrotnie niższa, niż szacowana.
Funkcje witaminy C
Odpowiedni poziom podaży witaminy C w diecie reguluje szereg procesów fizjologicznych. Jest ona związkiem o działaniu przeciwutleniającym, dzięki czemu wykazuje potencjał ochronny wobec szkodliwych efektów nadmiaru wolnych rodników (związanych ze stresem oksydacyjnym zaangażowanym w procesy nowotworzenia czy neurodegeneracji).
Znana jest z udziału w regulacji funkcjonowania układu odpornościowego oraz zwiększania wchłanialności żelaza z diety. Ponadto bierze udział w syntezie kolagenu, dzięki czemu wpływa m.in. na elastyczność skóry, czy „sprawność” stawów. Wszystkie z tych aspektów mogą mieć znaczenie w infekcjach, w tym tych z uciążliwym bólem gardła.
Niedostateczna podaż kwasu askorbinowego
Niedobory witaminy C mogą osłabiać potencjał antyoksydacyjny organizmu, który ma znaczenie m.in. w kontekście funkcjonowania komórek układu odpornościowego oraz osłabiać wytwarzanie białek kolagenowych, które wchodzą w skład tkanek łącznych obecnych m.in. w gardle. Niedostateczna podaż wiąże się ze wzrostem ryzyka wystąpienia szkorbutu objawiającego się stanami zapalnymi dziąseł oraz zaburzonym gojeniem się ran. Stany tego typu zwiększają z kolei ryzyko wystąpienia infekcji.
Witamina C w infekcjach gardła
Witamina C w związku ze swoimi właściwościami jest jednym z najpopularniejszych wyborów w kontekście stosowania preparatów „na przeziębienie”. Istnieją przesłanki, że stosowanie dodatkowej podaży tej witaminy przekraczającej szacowane zapotrzebowanie mogą w pewnym stopniu skracać czas trwania przeziębienia. Z pewnością warto dbać o wysoki poziom podaży zwłaszcza w czasie infekcji, kiedy organizm jest osłabiony, a poprzez obniżenie apetytu dieta może generować niedobory. Preparaty z witaminą C mogą być wtedy skutecznym, tanim i bezpiecznym rozwiązaniem.
Źródła:
Ran L, Zhao W, Wang J, Wang H, Zhao Y, Tseng Y, Bu H. Extra Dose of Vitamin C Based on a Daily Supplementation Shortens the Common Cold: A Meta-Analysis of 9 Randomized Controlled Trials. Biomed Res Int. 2018 Jul 5;2018:1837634. doi: 10.1155/2018/1837634. PMID: 30069463; PMCID: PMC6057395.
Gorton HC, Jarvis K. The effectiveness of vitamin C in preventing and relieving the symptoms of virus-induced respiratory infections. J Manipulative Physiol Ther. 1999 Oct;22(8):530-3. doi: 10.1016/s0161-4754(99)70005-9. PMID: 10543583.
Hemilä H. Vitamin C and Infections. Nutrients. 2017 Mar 29;9(4):339. doi: 10.3390/nu9040339. PMID: 28353648; PMCID: PMC5409678.
