Diety ketogeniczne (KD) są bogate w tłuszcze (65%-80% energii) i ubogie w węglowodany (<50 g dziennie: 5%-10% energii), dostarczają umiarkowanej ilości protein. Naśladują metaboliczny stan głodu (wtedy pojawia się nasilone wykorzystanie tłuszczów jako źródła energii). Bywają stosowane w leczeniu padaczki. Wiadomo też, że wytwarzanie trijodotyroniny (T3) z tyroksyny (T4) zmniejsza się w okresie postu.

Ocena czynności tarczycy na diecie ketogenicznej

Celem pracy była ocena czynności tarczycy u dzieci stosujących dietę ketogeniczną przez co najmniej 1 rok z powodu padaczki lekoopornej. Łącznie 120 pacjentów (w tym 63 chłopców (stanowili 52,5%), średni wiek 7,3 roku) było na diecie ketogenicznej co najmniej 1 rok.

Wyniki

  • po 1 miesiącu rozpoznano niedoczynność tarczycy i rozpoczęto podawanie L-tyroksyny (T4) u 8 osób
  • po 3 miesiącach rozpoznano niedoczynność tarczycy i rozpoczęto podawanie L-tyroksyny (T4) u 7 osób
  • po 6 miesiącach rozpoznano niedoczynność tarczycy i rozpoczęto podawanie L-tyroksyny (T4) u 5 osób

Z tego wynika, że niedoczynność tarczycy wywołana dietą ketogeniczną dotknęła łącznie 20 osób, czyli ~16,6%. Ryzyko niedoczynności tarczycy ponad 26-krotnie zwiększało wyjściowe wysokie stężenie TSH (wskazujące na niedoczynność tarczycy) oraz 3,69-krotnie płeć żeńska.

tarczyca

Wnioski

Dieta ketogeniczna może wywoływać niedoczynność tarczycy i konieczne może być podawanie przy tego rodzaju modelu żywieniowym np. T4.

Komentarz

Normalnie w ustroju zdrowego człowieka dziennie powstaje 90 mcg tyroksyny (T4) i tylko 8 mcg T3. Praktycznie cała ta pula jest nieaktywna biologicznie, związana. Większość T4 i T3 wiąże się z białkami wiążącymi (np. T3 z TBG, czyli białkiem wiążącym tyroksynę i albuminami), a tylko 0,02% T4 i 0,3% T3 jest wolne (aktywne biologicznie, wspomaga „spalanie” tłuszczu i inne procesy).

Produkcja hormonalna tarczycy składa się z tyroksyny (T4: 80%) i trijodotyroniny (T3: 20%). W krążeniu cała pula T4 pochodzi z „produkcji” w tarczycy, ale większość T3 (80%) jest wytwarzana poza tarczycą z odjodowania T4 (dwa różne enzymy).

Dlaczego dieta ketogeniczna u niektórych osób wywołuje niedoczynność tarczycy?

Prawdopodobnie dzieje się tak z powodu niskiego stężenia insuliny w ustroju, typowego stanu związanego ze stosowaniem diety ketogenicznej. Istnieją teorie dotyczące hamowania w trakcie postu ilości enzymu przekształcającego T4 do T3 (dejodynazy jodotyroninowej). Dieta ketogeniczna może oddziaływać na stężenie dejodynazy jodotyroninowej podobnie jak post.

Drugie wyjaśnienie dotyczy transportu T4 do tkanek obwodowych (wątroby i nerek). Skoro tylko niewielka część T3 powstaje bezpośrednio, a cała reszta trijodotyroniny poprzez oddziaływanie dejodynazy jodotyroninowej (lub podobnych związków), to staje się jasne, że „skoro nie ma mąki, to nie będzie też chleba”. Ograniczenie transportu T4 powoduje, iż brakuje substratu do obwodowej produkcji T3.

Wydaje się więc, iż zyski redukcyjne związane ze stosowaniem diety ketogenicznej mogą wywołać znacznie poważniejszy problem dotyczący regulacji produkcji T3. Hormony tarczycy są jednymi z podstawowych, które mają kolosalne znaczenie dla utrzymania odtłuszczonej sylwetki.

Referencje, badania, literatura:

Engin Kose i in. Zmiany stanu hormonalnego tarczycy u pacjentów otrzymujących dietę ketogeniczną z powodu nieuleczalnej padaczki https://pubmed.ncbi.nlm.nih. rząd/28076316/

JS SAINI i in. HORMONY TARCZYCY W CUKRZYCY NIEINSULINONIEZALEŻNEJ PRZED I PO TERAPII https://www.ncbi.nlm.nih.gov/ pmc/articles/PMC5529912/

E. Mutschler "Farmakologia i toksykologia", WYDANIE III

Zawarte treści mają charakter wyłącznie edukacyjny i informacyjny. Starannie dbamy o ich merytoryczną poprawność. Niemniej jednak, nie mają one na celu zastępować indywidualnej porady u specjalisty, dostosowanej do konkretnej sytuacji czytelnika.
Komentarze (4)
M-ka

Czyli zachcianki kobiet na słodkie mogą czasami być sygnałem, że organizm nie radzi sobie z produkcją hormonów i potrzebuje "doładowania" węglowodanami?...

0
Bull

No nie wiem, Maciej rozprawił się z mitem "organizm wie, czego potrzebuje".

0
M-ka

Na pewno w wielu wypadkach nie wie (szczególnie gdy mówimy o jedzeniu) i nie można na tym polegać, ale czasami może to być przesłanka, żeby coś sprawdzić lepszymi metodami.

Np. wielokrotnie na forum pisano o tym, że niewyspanie może wywoływać zwiększony apetyt i sprzyjać tyciu.
Czyli nadmierny apetyt jest często związany z zaburzoną równowagą hormonalną... Może to jakiś mechanizm naprawczy. Na dłuższą metę wywołuje skutki uboczne, ale w danym momencie pomaga.

0
M-ka

Po niedospanej nocy flora bakteryjna jest osłabiona, więc może potrzeba więcej jedzenia, żeby wytworzyć hormony tarczycy potrzebne do znośnego funkcjonowania.

W tych momentach cyklu, gdy u kobiet występują znaczne spadki hormonów - też często włącza się wilczy apetyt albo pojawiają zachcianki, zwykle na węglowodany.

0