Słodziki to substancje zastępujące cukier. Mogą być produkowane chemicznie (sztuczne słodziki) lub ekstrahowane z roślin (naturalne słodziki). W ciągu ostatnich dwóch dekad wzrosła ich popularność jako substytutów cukru u osób w celu zwiększania utraty wagi lub utrzymania kontroli glikemii.
Przeczytaj koniecznie: Słodziki: które są naturalne, a które sztuczne?
Pomimo ich korzystnych efektów, istnieją obawy dotyczące ich skutków ubocznych, a zwłaszcza ich wpływu na rozwój niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD). Naukowcy dokonali kompleksowego przeszukania literatury, uwzględnili przeglądy systematyczne, długoterminowe badania kontrolowane i retrospektywne badania kohortowe.
Co ustalono?
Naturalne słodziki nie były kojarzone bezpośrednio z NAFLD, a wręcz przeciwnie - niektóre, takie jak stewia i trehaloza, mogą mieć działanie ochronne dla wątroby. Rzadkie cukry i poliole mogą być bezpiecznie stosowane i wywierają znaczące korzyści, które obejmują działanie przeciwutleniające i optymalną kontrolę glikemii.
Komentarz
W jednym z badań u pacjentów z przewlekłą alkoholową chorobą wątroby zastosowano najbardziej oczerniany zamiennik cukru, czyli aspartam, w dawce 15 mg na kg masy ciała, czyli 1,2 g dla osoby ważącej 80 kg. Aspartam podawano razem z mlekiem. Aspartam powodował wzrost stężenia fenyloalaniny w osoczu znacznie większy niż mleko i placebo. Stężenia asparaginianu, metanolu, mrówczanu i amoniaku w osoczu pozostały niezmienione. Brak klinicznych zaburzeń wskaźników encefalopatii, kumulacji metanolu lub zmian biochemicznych w stanie wątroby sugeruje, że pojedyncza duża dawka aspartamu (odpowiadająca 5-krotności średniej dziennej dawki stosowanej u osób dorosłych) może być bezpiecznie stosowana przez pacjentów z przewlekłą stabilną chorobą wątroby.
Podsumowanie
Niewiele wskazuje, iż słodziki mogą zaszkodzić wątrobie, prawdopodobnie nierealne, astronomiczne dawki. Aby wskutek picia napoju słodzonego, w ustroju człowieka powstało dużo metanolu, trzeba by wypić jednorazowo 412,5 l napoju słodzonego aspartamem. Każdy, kto próbował wypić jednorazowo, więcej niż 2 l napoju, wie, iż to nieosiągalne. Przy normalnym spożyciu słodziki nie wydają się stwarzać żadnego zagrożenia.
Referencje, badania, źródła naukowe:
Konstantinos Kakleas i in. Nonalcoholic fatty liver disease, insulin resistance, and sweeteners: a literature review https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/17446651.2020.1740588
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/tobacco
https://www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/fact_sheets/fast_facts/index.htm
Z I Hertelendy Biochemical and clinical effects of aspartame in patients with chronic, stable alcoholic liver disease https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8480740/
L D Stegink Blood methanol concentrations in normal adult subjects administered abuse doses of aspartame https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7230276/
